Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

1) Ravishdoshning fe‟lga xos xususiyatlari: 
a) nisbat shakllarini qabul qiladi va nisbat ma‘nosini ifodalay oladi: Masalan: 
oʻqib (aniq nisbatda), oʻqitib (orttirma nisbatda), oʻqilib (majhul nisbatda), oʻqishib 
(birgalik nisbatda); 
b) fe‘lga xos boʻlishli-boʻlishsizlik ma‘nosini ifodalay oladi. (Bu haqida quyida 
alohida toʻxtalinadi) 
2) Ravishdoshning ravishga xos xususiyatlari: 
a) ravish kabi ma‘no ifodalab, uning soʻroqlariga javob boʻladi. Masalan: 
Gapni bilib-bilmay (qay tarzda?) gapirmaslik kerak. 
b) ravish kabi sintaktik vazifalarni bajaradi. Masalan: U meni koʻrdi-yu, 
yonimga yugurib keldi. (hol); Ishning boshi boshlanguncha. (kesim) 
Ravishdoshning ma‟no turlari 
№ Ma‟no turi 
Soʻrogʻi 
Qoʻshimchalari 
Misollar 
1 
Holat 
ravishdoshi 
qanday? 
qanday qilib? 
-(i)b, -a / -y,
-gancha
(-kancha, -
qancha) 
1) Bola onasining yoniga 
yugurib keldi. 
2) Oʻylay-oʻylay, axiyri 
topdim. 
3) U yigʻlagancha uyga kirib 
ketdi. 
2 
Payt 
ravishdoshi 
qachon? 
qachongacha? 
-gach (-kach,
-qach), -guncha
(-kuncha,
-quncha), 
-(i)b, -a / -y 
1) Dars tugagach uyga 
qaytdim. 
2) Qorongʻi tushguncha yetib 
olishimiz kerak. 
3) Darslarini tayyorlab boʻlib 
dam oldi. 
4) Yodgor kelib-kelmay 
hasharni adog‗iga yetkazdi. 
3 
Sabab 
nima 
-(i)b, -a / -y 
1) Otasidan qoʻrqib ichkariga 

---

98 
ravishdoshi 
sababdan? 
kirmadi. 
2) Shu gapni aytib baloga 
qoldi. 
4 
Maqsad 
ravishdoshi 
nima 
maqsadda? 
-gani (-kani,
-qani), -gali 
1) U buvisini koʻrgani kelgan 
ekan.