Samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov kadrlar konsaltingi

2. Personal bilan ishlash diagnostikasi 
Personal auditi – bu о‘z ichiga axborotlarni yig‘ish, ularning 
tahlili va natijalari asosida mehnat salohiyatidan foydalanish bо‘yicha 
tashkilot faoliyati samaradorligini baholash hamda ijtimoiy mehnat 
munosabatlarini tartibga solishga oid tadbirlar tizimini о‘z ichiga 
oladigan personalni boshqarish sohasidagi ishlar holatining doimiy 
ekspertizasini о‘tqazishdir.
Uning mohiyati tashkilotda yuzaga kelgan muammolarni 
diagnostika qilish, hamda bu muammolarning naqadar muhimligini 
baholash va yechilishi lozimligi yuzasidan tashkilot rahbariyatga aniq 
tavsiyalarni berishdan iborat.
Personal auditi personalni boshqarish tizimini tadqiq qilishning 
diagnostik usulidan foydalanib olib boriladi. Uning farqli tomonlari 
quyidagilar: 
– umumtashkiliy samardorlikka yо‘naltirilganlik; 
– tekshiruvlar, jarayonlar va xulosalar paradigmasining qat’iy 
shakli; 
– tashkilotga nisbatan auditorning xolisligi; 
– tekshiruvlarni amalga oshirishdagi professionallik. 

---

47 
Tashkilotda kadrlar auditi о‘tqazish katta va sermashaqqat ishdir. 
U о‘z ichiga boshqaruv auditini, mehnat kо‘rsatkichlari auditini, ish 
joylari auditini, ishga yollash, bо‘shatish, taqdirlash, mehnat 
sharoitlari, xavfsizlik va salomatlik, intellektual kapital auditlarini о‘z 
ichiga oladi. Bunday ish kо‘p vaqt va katta miqdordagi vositalarni 
talab qiladi. 
 
5.3-jadval 
Auditorlik faoliyati yо‘nalishlari 
Toifa belgilari 
Yо‘nalishlar 
Subyektlar 
darajasi 
bо‘yicha 
Amalga oshirilayotgan audit: 
* xalqaro auditorlik tashkilotlari tomonidan; 
* davlat auditorlik xizmatlari tomonidan; 
• xususiy auditorlik firmalari tomonidan; 
• tashkilotdagi audit xizmatlari tomonidan 
Auditni 
о‘tqazish 
subyekt-lariga 
nisbatan 
Tashqi. Ichki 
Meyoriy 
tartibga 
solish pozitsiyasidan 
Majburiy. Kо‘ngilli. 
Auditorlik nazoratiga 
tegish-li 
obyektga 
nisbatan 
Tarmoqqa 
nisbatan. 
Mulkka 
nisbatan. 
Tashkilotning 
tuzilmaviy 
bо‘linmalariga 
nisbatan. Alohida xodimga nisbatan. 
Davriyligi bо‘yicha Boshlang‘ich. Doimiy. Operativ 
Auditorlik nazaorati 
xarak-teri bо‘yicha 
Tasdiqlovchi. Tizimli yо‘naltirilgan. Tavakkalga 
asoslanuvchi audit 
Hajmi bо‘yicha 
Tо‘liq (kompleks). Lokal. Tematik 
Xizmatlar 
xarakteri 
bо‘yicha 
Harakat auditorlik xizmatlari. Nazorat auditorlik 
xizmati. Auditorlik axborot xizmatlari. 
Missiyadan 
kelib 
chiqib 
Mos kelish auditi. Samaradorlik auditi. 
Auditorlik faoliyatini 
amalga 
oshirish 
nuqtai-nazaridan 
Tashkiliy-texnologik. 
Ijtimoiy-psixologik. 
Iqtisodiy. 
Audit 
vazifalariga 
kо‘ra 
Personal faoliyati asmaradorligi auditi. Ish vaq-
tidan foydalanish auditi. Ish haqi va mukofotlash 
auditi. Mehnatni normalanganligi va tashkil qilin-
ganligi auditi. Mehnatning natijaviyligi auditi. 

---

48 
Personalni boshqarish tizimida diagnostika ishi personalni 
boshqarish butun tizimining samaradorligini cheklovchi eng zaif qism 
sifatida e’tirof etilishi mumkin. Personalni boshqarish sohasining 
diagnostikasi tashkilotdagi faoliyat tо‘g‘risida axborot tо‘plashga 
asoslanadi. Diagnostika murakkabligining asosiy sababi shundaki, 
ushbu 
faoliyatning 
samaradorligini 
baholash 
juda 
qiyin. 
Foydalaniladigan kо‘plab kо‘rsatkichlar subyektiv bо‘lib, ularning 
ahamiyati va mazmuni muayyan vaziyatga bog‘liq. 
Hozirgi vaqtda personalni boshqarish tizimi samaradorligining 
diagnostikasiga nisbatan uchta yondashuv mavjud: