Samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov kadrlar konsaltingi

2. 
Boshqaruv auditining tashkiliy asoslari 
Auditorni tekshirishga jalb etish tartibi. Iqtisodiy subyektga 
auditorni tanlash huquqi berilgan. Odatda, u auditorlik firmasiga 
auditorlik tekshiruvini о‘tkazish uchun uni jalb etish tо‘g‘risida rasmiy 
taklif bilan chiqadi. Rozilik bildirilgan taqdirda auditor mijozga 
majburiyat xatini yuboradi, unda u о‘zining audit oldiga qо‘yilgan 
vazifaga, mijoz oldidagi javobgarlik darajasiga va xulosani taqdim 
etish shakliga roziligini hujjat bilan tasdiqlaydi. 
Auditorlik firmasi va iqtisodiy subyekt о‘rtasida xatlar 
almashuvidan sо‘ng ikki tomonlama shartnoma tuziladi. Shartnomada 
kо‘yidagilar kо‘rsatilishi zarur: 
– shartnoma predmeti va tomonlar majburiyatlari; 
– auditorlik nazoratini о‘tkazish muddati va joyi; 
– ishlar qiymati va hisob-kitoblar tartibi; 
– ishni topshirish va qabul qilish tartibi; 
– konfidensiallik; 
– tortishuvlarni xal etish; 
– belgilangan muddatdan oldin shartnomani tugatish; 
– fors-major holatlar; 
– boshqa shartlar; 
– shartnomani amal qilish muddati va tomonlarning yuridik 
manzillari. 
Auditorlik firmasi tomonidan qabul qilinishi lozim bо‘lgan 
sifatni nazorat qilish siyosatining maqsadlari, odatda, quyidagilarni 
о‘z ichiga oladi: 
– professional talablar – firma personali mustaqillik, halollik, 
xolislik, maxfiylik tamoyillariga va professional hatti-harakat 
normalariga amal qilishi kerak; 
– kо‘nikmalar va bilimdonlik – firma personali auditorlik 
standartlarini о‘zlashtirgan va ularga amal qiluvchi hamda 
majburiyatlarni vijdonan bajarish uchun talab etiladigan kasbiy 
bilimlarga ega bо‘lgan xodimlardan iborat bо‘lishi lozim; 
– topshiriqlarni berish – auditorlik ishi texnik tayyorgarlikka va 
ushbu sharoitda talab etiladigan kasbiy bilimlarga ega bо‘lgan 
xodimlarga topshirilishi zarur; 

---

64 
– vakolatlarni topshirish – ishni yetarli darajada yо‘naltirish, 
bajarilgan ish sifat standartlariga mos kelishiga ishonch hosil qilish 
uchun barcha darajalarda ishni nazorat qilish va tekshirib turish lozim; 
– maslahatlashish – zarur hollarda (firma ichida ham, uning 
tashqavrisida ham) tegishli bilimlarga ega bо‘lgan mutaxassislar bilan 
maslahatlashib turish darkor; 
– mijozlar bazasi – potensial mijozlarni baholashni va 
mavjudlarini tahlil qilishni doimiy ravishda о‘tkazib turish zarur. 
Yangi mijoz bilan ishlash yoki u bilan hamkorlikni davom ettirish 
masalasini hal etishda firmaning mustaqilligi, uning xizmatlarni 
kerakli tarzda kо‘rsata olishi va mijoz rahbariyatining halolligi kabi 
omillardan kelib chiqish kerak; 
– monitoring – sifatni nazorat qilish siyosati va tartib-
taomillarining mosligini va operatsiyalarning samaradorligini doimiy 
ravishda nazorat qilish lozim.