Samarqand davlat universiteti german m. V., Yuldashev sh. Q., Usmanova d. Q.,Xalikova L. N

4.1.-rasm. Axborotlashtirishga davlat xarajatlari, YaIMga nisbatan%
So'nggi paytlarda umumiy narxlar zanjirida rentabellik sohasida aloqa sohasi - 
ma'lumotlar havolasi - boshqa qo'shni segmentlarga o'tish kuzatildi. Infratuzilma 
echimlarining mavjudligi va sifati ko'pincha foydalanuvchi ehtiyojlarini qondirmaydi. 
Shunday qilib, AKT sohasida jadal rivojlanayotganiga qaramay, mavjud bozor tarkibi 
mukammal raqobat modelidan yiroq. Ammo shuni ta'kidlash kerakki, viloyat 
markazlarida, viloyat miqyosidagi shaharlarda umuman boshqa tumanlarga 
qaraganda vaziyat ancha yaxshi, chunki ular boshqa texnologik asosda xizmat 
ko'rsatish darajasi etarli bo'lgan keng infratuzilmani shakllantirgan. Shu ma'noda, 
Shvetsiya misoli, bu erda hokimiyat qishloq joylarda keng polosali ulanishni 

---

32 
rivojlantirish dasturini amalga oshirmoqda. Moliyalashtirish davlat tomonidan 
grantlar va soliq imtiyozlari shaklida amalga oshiriladi. Dasturning asosiy maqsadi 
mamlakat bo'ylab optik tolali aloqa tarmog'ini rivojlantirish va mamlakatdagi "barcha 
mulk 
birliklari"ni 
keng 
polosali 
aloqa 
bilan 
qamrab 
olishdir.
Agar biz iqtisodiy ko'rsatkichlarga murojaat qilsak, o'tgan yilni ijobiy deb 
ta'riflash mumkin. AKT sohasida ko'rsatiladigan xizmatlarning umumiy hajmi 10,6 
trillion so'mga etdi yoki 104 foizga o'sdi. Aloqa va axborotlashtirish sohasidagi 
xizmatlar hajmi 176 million dollarga yoki 130 foizga o'sdi. 
Boshqa muhim ko'rsatkichlar: 
• 2019 yilda kompyuter va dasturiy ta'minot xizmatlari hajmi 119 foizga o'sdi va 
1,078 milliard so'mni tashkil etdi (rejaga muvofiq - 920 million so'm); 
• dasturiy mahsulotlar va xizmatlar eksporti 15,8 million dollarga yoki 158 foizga 
o'sdi (rejaga muvofiq - 10 million dollar); 
• Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida ish haqi miqdori ham sezilarli 
darajada oshdi. Hozirgi vaqtda ushbu sohadagi o'rtacha ish haqi 4 million so'mni 
tashkil etadi (respublikada o'rtacha ish haqi 2,3 million so'm); 
• Chet el kapitali ishtirokidagi korxonalar soni ham doimiy ravishda o'sib bormoqda: 
2019 yil oxirida ularning soni 269 donani tashkil qildi (73 donaga ko'paygan). 
2019 yilda vazirlik tomonidan Investitsiya dasturiga kiritilgan loyihalarga 
muvofiq umumiy qiymati 177,5 million dollar bo'lgan 9 ta yirik loyiha amalga 
oshirildi. Bundan tashqari, reja 102 foizga ortiqcha bajarildi (reja bo'yicha - 174,02 
million dollar). Ayniqsa: 

---

33 
• to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar asosida - qiymati 97,14 million dollar bo'lgan 
loyihalar (rejaga muvofiq - 94,5 million dollar, o'sish dinamikasi - 103 foiz); 
• davlat tomonidan ta'minlangan chet el kreditlari asosida - qiymati 53,38 million 
dollar bo'lgan loyihalar (rejaga muvofiq - 43,56 million dollar, o'sish dinamikasi - 
123 foiz); 
• Korxonalarning o'z mablag'lari hisobidan - qiymati 26,93 million dollar bo'lgan 
loyihalar (rejaga muvofiq - 35,96 million dollar, hajmi 75 foizga bajarilgan). 
2019 yilda AKT sohasida bir qator muhim yo'nalishlar bo'yicha ishlar amalga 
oshirildi. Internetning milliy segmentida veb-saytlarni "UZ" domeni ostida ro'yxatdan 
o'tkazish orqali iste'molchilarga foydali xizmatlar ko'rsatish, onlayn ravishda yoshlar 
tomonidan bilimlarni olish va elektron xizmatlar orqali aholiga xizmat ko'rsatish 
bo'yicha ishlar yo'lga qo'yildi. 
Shuningdek, onlayn to'lovlar sohasida samarali ishlar amalga oshirildi: masalan, 
2019 yilda onlayn to'lov tizimlari orqali 6,5 trillion so'mlik 299,3 million tranzaksiya 
amalga oshirildi. 
Aholi va tadbirkorlar, boshqa tomondan esa davlat idoralari o'rtasida aloqasiz 
aloqa shakllarini rivojlantirish maqsadida, boshqa tomondan, Davlat xizmatlari 
yagona interaktiv portalining yangi tahriri ishlab chiqildi. Bugungi kunda Yagona 
portal orqali 176 turdagi elektron davlat xizmatlari ko'rsatilmoqda, 15,1 million 
murojaat kelib tushdi. Bu, o'z navbatida, aholi xarajatlari va vaqtini sezilarli darajada 
kamaytirishga imkon beradi. 
Yagona davlat interaktiv xizmatlari portali tizimida bugungi kunda aholiga 176 
turdagi davlat xizmatlari ko'rsatilmoqda. 2019 yil oxirida 15,1 million murojaat ko'rib 
chiqildi. Hozirda 4,4 mingdan ortiq davlat organlari va tashkilotlari va 30 mingdan 
ortiq foydalanuvchilar intizomni ijro etishning idoralararo yagona elektron tizimiga 
ulangan. 
Tadbirkorlarning, shu jumladan xorijiy investorlarning murojaatlari bo'yicha 
ishlarni yo'lga qo'yish va tezlashtirish, ular bilan ochiq va to'g'ridan-to'g'ri muloqotni 
ta'minlash, o'z huquqlaridan samarali va samarali foydalanish va boshqa muammoli 
masalalarni hal qilish uchun Bosh vazirning Virtual qabulxonasi ishga tushirildi. 
"loyiha. gov.uz" tadbirkorlarning murojaatlarini ko'rib chiqish. Ayni paytda portal 
orqali 34,7 ming so'rov kelib tushgan, shundan 33,6 mingtasi bajarilgan. 
Saylov jarayonlarini boshqarish uchun "saylov.gov.uz" tizimi joriy etildi. 
Tegishli vazirlik va idoralar bilan hamkorlikda 20,5 milliondan ziyod saylovchilar 
to'g'risidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan saylovchilarning yagona elektron 
ma'lumotlar bazasi shakllantirildi va saylov jarayonlarini boshqarish axborot tizimiga 
qo'shildi. 
Bugun Toshkentda to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar ishtirokida yirik Xitoy 
kompaniyalari bilan birgalikda loyihaning birinchi bosqichi - "Xavfsiz shahar" 
loyihasi uchun texnologik platformani yaratish amalga oshirilmoqda. 
AKT sohasida 2019 yilda muhim ijtimoiy loyiha amalga oshirildi. Xitoy 
kompaniyasi bilan umumiy qiymati 11,8 million dollarlik bitim tuzish orqali 

---

34 
toshkentlik shifokorlarga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va tez 
yordam mashinalari bilan jihozlangan 150 ta tez tibbiy yordam mashinasi 
(reanimobil) topshirildi. Avtomatlashtirilgan tez yordamni boshqarish tizimi ham 
joriy etildi. 
Bugun Toshkentda to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar ishtirokida yirik Xitoy 
kompaniyalari bilan birgalikda loyihaning birinchi bosqichi - "Xavfsiz shahar" 
loyihasi uchun texnologik platformani yaratish amalga oshirilmoqda.

---

35 
2020 yil AKT sohasini rivojlantirish uchun muhim yil bo'ldi. 
2020 yil Ilm-fan, 
ta'lim va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili deb nomlanishi, axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari sohasiga qanchalik katta e'tibor berilayotganligini 
ko'rsatadi. Shunga ko'ra, barcha raqamli islohotlarning yo'l xaritasi ishlab chiqildi. 
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 2 martdagi "2017 - 2021 
yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi 
bo'yicha Harakatlar strategiyasini amalga oshirish Davlat dasturi to'g'risida" gi 
farmoniga muvofiq "Ilm-fan, ta'lim va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili" da 
ijtimoiy ob'ektlar - umumta'lim maktablari, maktabgacha ta'lim muassasalari va 
sog'liqni saqlash muassasalarini yuqori tezlikdagi Internet aloqasi bilan ta'minlash 
vazifasi qo'yildi. 
Bu, o'z navbatida, yoshlarning zamonaviy bilimlarni egallashida, fuqarolarga 
sifatli va samarali xizmat ko'rsatishda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Shu asosda respublikaning telekommunikatsiya infratuzilmasini rivojlantirish 
bo'yicha keng ko'lamli ishlar olib borilmoqda. Bugungi kunga qadar Internetga 1 
million keng polosali ulanish portlari o'rnatilib, ularning soni 3 millionga etdi. 
Bundan tashqari, 32 ming kilometr optik tolali aloqa liniyalari tortildi. 
Mavjud ishlab chiqarish quvvatlarini modernizatsiya qilish natijasida magistral 
telekommunikatsiyalarning uzatish quvvati hududlarda ikki baravarga, hududlarda 
esa to'rt baravarga oshirildi. Ko'rsatilayotgan xizmatlar ko'lamini kengaytirish 
maqsadida 5 mingdan ortiq uyali aloqa bazasi stansiyalari o'rnatildi va shu bilan 
ularning soni 32 ming donaga etkazildi. Aholining mobil aloqasi 98 foizga, shu 
jumladan tezkor aloqa bilan qamrab olinishi 90 foizga etdi. Aholining keng polosali 
uyali aloqa xizmatlariga bo'lgan ehtiyojini qondirish maqsadida "O'zbektelekom" 
filiali - Uzmobile tomonidan uyali aloqaning 3000 dan ortiq tayanch stantsiyalari 
yangilandi. 
"Jizzax" erkin iqtisodiy zonasida Koreya Respublikasidagi sheriklar bilan 
birgalikda umumiy qiymati 50 ming kilometrgacha bo'lgan optik tolali aloqa 
kabellarini ishlab chiqarish bilan qiymati 11 million dollar bo'lgan zavod barpo etildi. 
Bugungi kunga qadar telekommunikatsiya tarmoqlarini rivojlantirish jarayonida 
qariyb 7906 ta umumta'lim maktablari, 5182 ta maktabgacha ta'lim muassasalari, 
2988 ta sog'liqni saqlash muassasalari optik-tolali texnologiyalar asosida yuqori 
tezlikdagi Internet bilan ta'minlandi. 
Telekommunikatsiya infratuzilmasini yanada rivojlantirish maqsadida umumiy 
qiymati 153,7 million dollar bo'lgan loyihalar tasdiqlandi. Agar shu vaqtgacha asosan 
2G avlod mobil aloqa tarmoqlarini kengaytirish bo'yicha ishlar olib borilgan bo'lsa, 
bugungi kunda loyihalar aholining 3G / 4G avlod mobil aloqa xizmatlari bilan 
qamrovini oshirishga qaratilgan. Xususan, joriy yilning o'zida 3 012 2G baza 
stansiyalari 3G / 4G standartlariga yangilandi, 2 933 yangi stansiyalar o'rnatildi. 
Telekommunikatsiya xizmatlari tariflari ham doimiy ravishda pasayib 
bormoqda. Shunday qilib, o'tgan yilga nisbatan operatorlar va provayderlar uchun 
tashqi Internet-kanal tariflari 36,1 foizga arzonlashdi va bugungi kunda 1 Mbit / s 
uchun (4,3 dollar) 45,0 ming so'mni tashkil qilmoqda. 

---

36 
AKT sohasida eng zamonaviy texnologik echimlarni joriy etishga katta e'tibor 
qaratilmoqda. 2019 yil sentyabr oyidan boshlab ikkita mahalliy uyali aloqa 
operatorlari UZMOBILE va Ucell 5G texnologiyalarining sinov sinovlarini 
boshladilar va hozirgi kunda Toshkentda 15 ta baza stantsiyalari foydalanishga 
topshirildi. 
Raqamli islohotlarning muhim qismi bu fuqarolarning davlat idoralari bilan 
elektron platforma orqali o'zaro aloqasi, davlat tomonidan aholiga zamonaviy 
elektron xizmatlarni ko'rsatishdir. 
Shu maqsadda Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali yaratildi