Samarqand davlat

Limitlovchi bosqichlar. Bizni qiziqtirgan ko„plab jarayonlar ko„p bosqichli, ya‟ni ular bir necha bosqichlarga bo„linadi (bosqichlar, yo„llar). Agar jarayonning biror bosqichi limitlovchi bo„lsa, ko„p bosqichli jarayonni ifodalash va tahlilini sezilarli darajada soddalashtirilishi mumkin. Limitlashni hisobga olish nafaqat ifodalashda muhim. Agar qandaydir jarayonga ta‟sir o„tkazmoqchi bo„lsak, u holda unga ta‟sir aynan limitlovchi bosqichda bo„lishi kerak, cheklanmagan bosqichlarga ta‟sir amalda umuman jarayonga ta‟sir qilmaydi. Jarayonni qaysi bosqich limitlashi, bir tomondan, turli bosqichlarning tezliklari (yoki imkoniyatlari, imkoniyatlari) nisbati bilan, boshqa tomondan, ularning o„zaro kelishuvi bilan belgilanadi.
Agar bosqichlar ketma-ket bo„lsa, u holda eng sekin (eng kam mahsuldor) limitlaydi, agar bosqichlar parallel bo„lsa, eng unumdori limitlaydi.
Nihoyat, shunday bo„ladiki, na sekin, na tez bosqich bu jarayonni limitlay olmaydi. Bu limitlanishi kerak bo„lgan bosqichda boradigan jarayonning borishiga limitlanmaydigan bosqich ta‟sir etganda sodir bo„ladi.
1.17-misol. Rudali konsentrat boyitish fabrikasidan kimyo zavodiga temir yo„l orqali tashiladi. Bundan tashqari konsentratning bir qismi avtotransportda tashiladi. Bu ikki bosqich (temir yo„l va avtomobil transportida tashish) parallel ravishda amalga oshiriladi. Shuning uchun, masalan, transport rejasini hisoblashda, temir yo„l limitlanganligi sababli, kam quvvatli bosqichni (avtomobil tashish) e‟tiborsiz qoldirish mumkin. Boshqa tomondan, temir yo„lda etkazib berish ketma -ket bosqichlarga bo„linadi: yuklash (taxminan 2 soat), tashish (taxminan 3 kun) va tushirish (taxminan 2,5 soat). Bu erda eng o„zoq davom etadigan
bosqich limitlovchi. Yuklash va tushirish ishlarini tezlashtirish orqali sezilarli daromad olish mumkin emas, lekin tashishni tezlashtirish orqali daromad sezilarli bo„ladi. Ammo, agar yukning kechikishi jadvalni buzishi va poyezdning jo„nab ketishini bir kunga kechiktirishi mumkin bo„lsa, bu "tez" bosqichning biroz tezlashishi ham natijaga sezilarli ta‟sir qiladi: tashish endi limitlamaydi, har ikkala bosqich ham muhim.
Amaliyot uchun muhim bo„lgan ob‟ektlarning xususiyatlarini aks ettiruvchi matematik tavsiflarning yana bir qancha xususiyatlarini ko„rib chiqaylik.