Samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet Servis va turizm Kafedra

                                      1-Rasm  

Turizm maqsadlari uchun qo‘llanadigan transport vositalari turlari 

   

 

 

 

   

     

 

 

 

   

 

   

 

 

 

 

 

 

   

 

 

Suv osti 

Fuqaro aviatsiyasi 

samolyotlari 

Vertolyotlar 

Deltaplanlar 

Havo sharlari 

 

 

 

 

Ekskursiya suv osti 

qayig‘i 

Teploxodlar 

Sayohat kemalari 

Dengiz paromlari 

Sayr kemalari 

Yaxtalar 

Katerlar 

 

 

 

 

 

T 

u 

r 

i 

z 

m 

d 

a

 

 

 

 

 

 

 

t 

r 

a 

Reysli avtobuslar turistik 

korxona xususiy transporti 

ijaraga olmagan transport 

turistning shaxsiy 

transporti 

Reysli poyezdlar (shahar 

atrofi, mahalliy, uzoq) 

reysdan tashqari 

poyezdlar 

Avtomobil 

Temiryo‘l 

Suv usti 

Havoda 

Quriqlikda 

Suvda 

---

9 

 

Havo transporti vositalari tarkibi xilma-xil transport vositalarini qamrab oladi 

va  u  fuqaro  aviatsiyasidan  tortib,  to  ekzotik  hisoblangan  havo  sharlari, 

deltaplanlarni o‘z ichiga oladi. 

 

U  reysli  va  charterga  klassifikatsiyalanadi,  ya’ni  buyurtmalar  asosida 

bajariladi. Havo transportining muhim xususiyati shundan iboratki, u nisbatan juda 

qimmatligiga qaramay, bu yuqori tezligi, shinam va qulayligi bilan turistlarni olis 

masofalarga tashishda so‘zsiz yetakchi o‘rinni egallaydi. 

Turizmda transport ta’minoti tizimi qo‘yidagicha farqalanadi: 



  turga  qo‘shilgan  va  asosiy  turistik  xizmatlarga  kiruvchi  turistik  tashish: 

turistlarni  doimiy  yashash  joyidan  belgilangan  manzilga  eltib  qo‘yish  (yoki 

yo‘nalish boshlanadigan joyga) va qayta olib kelish; 



  transfer  –  turistlarni  kutib  olish  va  kuzatib  qo‘yish  uchun  transport  vositasi 

taqdim etish; 



  tur-safar bo‘yicha dasturlashtirilgan tadbirlarga xizmat ko‘rsatish: ekskursion 

xizmat,  dasturdagi  tadbirlarga  borish,  atrofga  tashrif  byurish,  yo‘nalish 

bo‘yicha ko‘chish, ya’ni bir manzildan ikkinchi manzilga o‘tish; 



  turistlar  sayohatini  ta’minlash  uchun  korxonaning  trnasport  vositalarini 

tanlashiga  bir  qator  omillar  bog‘liqdir:  safarning  maqsadli  yo‘nalishida 

tashish  uzoqligi,  sayohatchilar  soni,  transport  vositasining  sig‘imi,  safar 

dasturi,  harakat  xavfsizligi,  transport  vositasining  qulaylik  va  safarbarligi 

darajasi.  

Transport  vositalarini  tanlash  chog‘ida  safarning  maqsadli  yo‘anlishi  katta 

rol o‘ynaydi.  Turistik  sayohat  maqsadiga bog‘liq holda  uning  tarkibiga  u  yoki bu 

transport xizmatlari kiritiladi.  

Transport  vositasini  tanlashga  ta’sir  etadigan  yana  bir  muhim  omil-bu 

sayohatchilar  soni  hisoblanadi.  Bu  omildan  tez-tez  tashish  tipini  aniqlashda 

foydalaniladi: muntazam yoki nomuntazam (ijaraga olingan yoki charter). Turistik 

guruhdagi  sayyohlar  soniga  bog‘liq  holda  safarni  ta’minlashda  qaysi  transport 

---

10 

 

vositasi zarurligi ham muhim rol o‘ynaydi: samolyotmi, temir yo‘lmi, avtobus yoki 

yengil avtomobillarmi va boshqalar. 

Safarni  ta’minlash  uchun  transport  vositasini  tanlashda  yana  bir  hisobga 

olinadigan  omil  -  bu  transportda  tashishning  uzoqligidir.  Shuning  uchun  qoidaga 

ko‘ra  butun safarni tashkil qilishda kompleks transporti ta’minoti bo‘yicha qarab 

chiqiladi. 

Transport  vositasini  tanlashni  aniqlashda,  shuningdek  safar  dasturlari  ham 

muhim  omil  hisoblanadi.  Qaysikim  unga bog‘liq  ravishda  eng  xilma-xil trnasport 

xizmatlari  ko‘zda  tutiladi.  Bular  yuqorida  eslatib  o‘tilganidek  ekskursiyalar, 

turistlarni dasturlarida ko‘zda tutilgan tadbirlarga olib kelish va boshqalar bo‘lishi 

mumkin.  Odatda  tartibga  ko‘ra,  guruh  turizmida  safar  dasturini  ta’minlash  uchun 

turistik  avtobuslardan  ko‘proq  foydalaniladi.  Chunki,  odatda  tadbirlar  dasturlar 

butun guruhga mo‘ljallangan bo‘lib, safarning belgilangan maqsad joyidan boshqa 

yerga borishi ko‘zda tutilmaydi.