Samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet Servis va turizm Kafedra

Turistlarni  temir  yo‘l  transportida  tashish.  Turistlarni  temir  yo‘lda 

tashish  turizm  transport  ta’minotining  samarali  vositasi  hisoblanadi.  Sayohatning 

---

12 

 

yuqori  shinamligi,  yuqori  tezlik  va  maqbul  narxlarda  turistlar  guruhini  ixcham 

joylashtirish  bu  transport  turini  kichik  va  o‘rta  masofalarga  harakatlanishda 

raqobatbardoshligini  oshiradi.  Temiryo‘l  transportidan  ichki  va  chegara  yaqini 

turizmini  shuningdek,  sayru  tamosho,  ekskursion  safarlar  va  dam  olish  kunlari 

turizmini tashkil etishda ko‘proq foydalaniladi. 

Aholi  markazlaridan  olisdagi  kurortlar,  dam  olish  va  hordiq  chiqarish 

maskanlari  temiryo‘llar  turistik  sayohatga  poyezdlar  ta’sirini  kuchaytirdi. 

Temiryo‘l  kompaniyalari  Yevropa,  Kanada,  AQShda  otellar  qurdilar.  Canadian 

Paclfis  va  Canodion  National  temir  yo‘llari  kompaniyalari  hozirgacha  ko‘p  sonli 

otel va kurortlarni boshqaromoqda. 

Afsonaviy  Sharq  ekspress  «qirollar  poyezdi  va  poyezdlar  qiroli»  deb 

ataldi.  U  jahonda  eng  mashhur  poyezd  bo‘lsa  ajabmas.  O‘z  vaqtida  barcha 

hashamatni  o‘zida  mujassam  etgan  bu poyezd  hozir ham  romantik  sayohat uchun 

alohida  ko‘rk  bo‘lib  qolmoqda.  1883  yilda  ishga  tushgan  Sharq  ekspress  Parij 

(Fransiya)dan  badavlat  kishilarni  xushmanzara  yo‘nalish  bo‘yicha  Istambul 

(Turkiya)ga yetkazib kelgan sayohat 4 kun vaqtni olgan. Lekin shohona sharoitda 

kechgan,  a’lo  darajada  ovqatlanish  va  ideal  servis  xizmati  tufayli  unda  vaqt  juda 

tez o‘tgan. 

Poyezdda  yo‘lovchilarni  tashish  tizimi  reysdan  tashqari  (charter)  –  zarurat 

tug‘ilganda  komplektlanadigan  va  qat’iy  belgilangan  marshrut  bo‘yicha  oraliq 

vaqti va harakat grafigiga so‘zsiz amal qiladigan reyslarga bo‘linadi. 

Standart  temir    yo‘l  safarlarini  shartli  ravishda  uchta  mustaqil  toifa 

(kategoriya)ga bo‘linadi: 



  bir kunlik; 



  nodavomiy (2-3 sutkalik); 



 

ko‘p kunlik (5 kun va undan ko‘proq). 

Bir  kunlik  safarlar  ertalab  boshlanadi  va  o‘sha    kuni  kechqurun  tugaydi. 

Yo‘lda  turistlar  vagon-restoranlar  stoli  atrofidan  joy  olib,  yo‘l  davomida  ular 

nafaqat  tamadi  qiladilar,  balki  sirk  va  estrada  artistlarining  chiqishlari  ham 

---

13 

 

tamosho  qiladilar.  Turistlar  belgilangan  stansiyagacha  olib  borilib,  u  yerda  ular 

uchun  maxsus  dastur  tayyorlangan  bo‘ladi.  Bu  ekskursiya  safari  yoki  tabiat  

qo‘yniga sayr bo‘lishi mumkin. 

Ko‘p kunlik safarlar xilma-xilligi bilan farq qiladi. Marshrut va ekskursiya 

dasturlariga bog‘liq holda turistlarga ko‘pincha kunduzi ham  temir yo‘lda tashish 

ishlari temiryo‘l transporti muassasalari tomonidan amalga oshiriladi.