Samarqand iqtisodiyot va servis instituti hudayberdiev umar

Hududiy iqtisodiy indekslar. Iqtisodiy indekslar yordami bilan voqea 
hodisalarning nafaqat davr (zamon) mobaynida o‘zgarishi taqqoslanadi, balki hududlar 
(makon) bo‘yicha ham taqqoslab o‘rganiladi. Voqea hodisalarning hududlar bo‘yicha 
taqqoslanishi ya’ni bir hudud iqtisodiy ko‘rsatkichining shu davrdagi ikkinchi bir 
hudud iqtisodiy ko‘rsatkichiga nisbati hududiy indekslar deb ataladi. Hududiy 
indekslar ham ikki turga :Alohida (yakka) va umumiy ko‘rinishda bo‘ladi.
Alohida hududiy indekslarda bir davrdagi bir xil voqea hodisaning bir hududdagi 
ko‘rsatkichi ikkinchi hudud ko‘rsatkichiga bo‘lib topiladi
 
Alohida hududiy indekslar 
 
T/r 
Indeks turlari 
Hududlar 
Alohida hududiy 
indekslar 
A 
B 
1 
Fizik hajm indeksi 
q
A 
q
B 
i
q
= q
A
:q
B
yoki 
i
q
= q
B
:q
A
2 
Baho indeksi 
p
A 
p
B 
i
p
= p
A
:p
B
yoki 
i
p
= p
B
:p
A 
3 
Tannarx indeksi 
z
A 
z
B 
i
z
= z
A
:z
B
yoki 
i
z
= z
B
:z
A
4 
Mehnat unumdorligi 
indeksi 
V
A 
V
B 
i
v
= v
A
:v
B
yoki 
i
v
= v
B
:v
A
Alohida iqtisodiy indekslar amaliyotda ko‘p ishlatiladi. Misol:Bir tumanda joriy 
davrda bir fermerning paxta hosildorligi gektariga 36 st, ikkinchi fermerniki esa 28 st; 
Bir joydagi go‘sht do‘konida 1kg mol go‘shtining narxi 26000 so‘m, ikkinchi joyda 
esa 28000 so‘m. Umumiy hududiy indekslar qo‘llanilganda vazn o‘rganish 

---

120 
maqsadidan kelib chiqadi bunda vazn biror bir hudud yoki hudud bo‘yicha (viloyat, 
mamlakat) o‘rtacha ko‘rsatkichi qabul qilinishi mumkin
1.Narx umumiy indeksi:



A
B
A
p
q
P
PAq
J
2.Fizik hajm (miqdor) umumiy indeksi: 



A
B
A
A
q
P
q
P
q
J
3.Tannarx umumiy indeksi: 



A
B
A
A
z
q
z
q
z
J
4.Vaqt sarfi umumiy indeksi: 



A
B
A
A
t
q
t
q
t
J
5.Mehnat unumdorligi umumiy indeksi: 
;
:





B
B
B
A
A
A
v
t
P
q
t
P
q
J