Samarqand iqtisodiyot va servis instituti Marketing kafedrasi Tijorat faoliyati fani

monopoliya narxi – monopoliyalar tomonidan mahsulotni ishlab chiqarish bahosidan yuqori yoki quyi qilib belgilanishi

nominal narx – preyskurant, ma’lumot kitobchalari, birja e’lonlari orqali aholiga ma’lum qilinadi;

Tijorat korxonalari quyidagi yo’nalishlar bo’yicha narx siyosati olib boradilar:

3.Tovar sifati va uni oshirish yo’llari

Tijorat faoliyatida sifat eng muhim ko’rsatkichlardan biri hisoblanadi. Tijoratda tovar sifati va xizmat sifati tushunchalari mavjud. Tovar sifati bu aholining ma’lum talabini qondirish qobiliyatiga ega bo’lgan tovar xususiyatlarining majmuidir.

Tovar xususiyatlari juda ko’p ko’rsatkichlarni o’z ichiga oladi, ya’ni:

Yuqori sifatli tovar uchun kurash 20-30 yillarda rivojlangan mamlakatlarda keng tus oladi. Hozirgi davrda tovar sifatini oshirishning asosiy yo’nalishlari yoki tizimi ishlab chiqarildi. Bu tizim to’rt pog’onali konsepsiya asosida olib boriladi.

4.Mahsulotning bozordagi sifati, raqobatbardoshlik ko’rsatkichlari

Tovar sifati deb uni nominal sharoitda iste’mol qilishda yoki ishlatishda xaridorlar ayrim ehtiyojlarini qondira olish qobiliyatining darajasiga aytiladi.

Tovar sifatini oshirish yo’llari xilma xil. Avvalo, tovar sifati aniqlanadi, keyinchalik tovarning hayotiy davri aniqlanadi va har bir davrga mos tadbirlar ishlab chiqariladi. Bunda tayyor tovarni tashishda va saqlashda uning sifatini ta’minlash choralari asosiy o’rinlardan biri hisoblanadi.

Tovarning hayotiy davri to’rt bosqichdan iborat:

Tovarlarning funksional xususiyatlari (lotincha – faoliyat ko’rsatish) tufayli inson hayotida muayyan vazifalarni bajarib uning moddiy ehtiyojini qondiradi.

• Tovarlarning funksional xususiyatlari (lotincha – faoliyat ko’rsatish) tufayli inson hayotida muayyan vazifalarni bajarib uning moddiy ehtiyojini qondiradi.
• Tovarlarning estetik xususiyatlari deyilganda ularning shakli va pardozi tushuniladi. Tovarlarning bu xususiyatlari iste’molchilarga badiiy zavq bag’ishlay olishi kerak.
• Ergonomik xususiyatlari. Ergonomika (yunoncha – ishlash qonuniyati) insonning unumli ishlashi uchun shart-sharoit va qulaylik yaratish imkoniyatlarini o’rganadi.
• Tovarlarning gigiyenik bezararligi esa ularni ishlatish bezararligi, xavfsizligi, shovqinsizlikni ta’minlash xususiyatlarini bildiradi.
• Tovarlarning pishiq puxtaligi ularning buzilmay ishlashini, chidamligini, ta’mirlashga yaroqliligini tashqi muhitga bardoshliligini bildiradi.