Samarqand Iqtisodiyot va Servis Instuti Moliya va moliyaviy texnika kurs ishi topshirdi Qo'nishov Doston Qabul qildi Xolboyev Umid

P_e

P_e
^Qe ^Q

1. suv

^Qe Q

2. olmos

6.3-rasm. Suv va olmos paradoksi

Nе'matlarning narxi ularning tabiatdagi yoki istе'molchi ixtiyoridagi zaxirasiga bog`liq. Nе'matlarning zaxirasi qancha ko`p bo`lsa, qo`shimcha birlik ne′mat qimmati shuncha past bo`ladi va ularning narxi shuncha arzon bo`ladi. Aksincha, ularning zaxirasi qancha kam bo`lsa, qo`shimcha birlik ne′mat qimmati shuncha yuqori va narxi shuncha qimmat bo`ladi. Demak, ne′matning narxi uning umumiy nafliligi bilan emas, balki chekli nafliligi bilan belgilanadi. Shunday ekan, nе'matlar narxi ularning chеkli nafliligiga to`g`ri, zaxirasiga esa tеskari proporsional bo`ladi.

Umumiy naflilik biror ne′matdan ketma-ketlikda iste′mol qilib borilganda ulardan olingan jami naflilik yig`indisini ifodalaydi va u o`sib borish xususiyatiga ega. Shu bilan birga iste′mol to`yingan sharoitda umumiy naflilik o`zining maksimal qiymatiga erishadi.
Chekli naflilik ne′matdan qo`shimcha bir birlik iste′mol qilish natijasida olinadigan qo`shimcha naf miqdorini ifodaladi. Chekli naflilik - bu naflilik funksiyasidan biror ne′mat o`zgaruvchisi bo`yicha olingan

xususiy hosilaga teng:

MU_i
DTU

i
= DX ^.

Bu yerda:
MU_i

• 
  ⁱ -ne′mat bo`yicha chekli naflilik darajasi; ΔTU –
  

umumiy naflilik darajasining o`sgan qismi; qilish miqdorining o`sgan qismi.
DX_i

• 
  ⁱ -ne′matni iste′mol
  

Umumiy va chekli naflilikning o`zgarishi 6.4-rasmda keltirilgan.
TU