Samarqand veterinariya meditsinasi, chorvachilik va biotexnologiyalar universitiyeti Axborot texnologiyalari kafedrasi Mustaqil ishlar

2-Savolni javobi: Ikkilik kod - elektron hisoblash mashinalari (EHM)da arifmetik amallarni bajarishda shartli ravishda qabul qilingan sanoq sistemasi. EHM da 10 lik, 8 lik, 5 lik, 3 lik va 2 lik sanoq sistemalari qoʻllaniladi. I.k.da eng kam belgi (0 va 1) ishlatilgani uchun EHMda asosan shu sistemadan foydalaniladi. Qulaylik uchun 10 lik sanok, sistemasi 2 lik sanok, sistemasiga aylantirib olinadi. Mas, oʻnlik sistemadagi 157 ikkilik sistemada 010011101 deb yoziladi.Kompyuterga dasturlar yozish uchun binar kodlash (shifrlash) tili yordamida yozilardi binar kodlarni tushungan dasturchilar kompyuter arxitekturasini to'liqligicha ko'ra oladi i. Ikkilik kodning qisqacha ishlash Nima uchun elektron mashinalarda eng ko'p 
tarqalgan ma'lumotni ikkilik kod bilan kodlash? Nol va bitta 
bilan kodlangan matn bazasi mutlaqo har qanday belgilar va 
belgilar ketma-ketligi bo'lishi mumkin. Biroq, bu 
ma'lumotlarning ikkilik kodlashning yagona afzalligi emas. Gap 
shundaki, ushbu kodlash usuli asosidagi tamoyil juda sodda, 
ammo ayni paytda u juda funktsionaldir. Elektr impulsi 
bo'lganida, u birlik bilan (shartli ravishda, albatta) etiketlanadi. 
Impuls yo'q - nol bilan belgilang. Ya'ni, ma'lumotni matnli 
kodlash elektr impulslari ketma-ketligini qurish printsipiga 
asoslanadi. Ikkilik koddagi belgilardan tashkil topgan mantiqiy 
ketma-ketlik mashina tili deyiladi. Shu bilan birga, ikkilik kod 
yordamida matnli ma'lumotlarni kodlash va qayta ishlash 
operatsiyalarni juda qisqa vaqt ichida amalga oshirishga imkon 
beradi. Bitlar va baytlar Mashina tomonidan qabul qilingan 
raqam ma'lum bir ma'lumotni o'z ichiga oladi. Bu bitga teng. Bu 
shifrlangan ma'lumotlarning bir yoki boshqa ketma-ketligini tashkil etuvchi har bir va har bir nolga tegishli. Shunga ko'ra, 
har qanday holatda ma'lumot miqdori oddiygina ikkilik kod 
ketma-ketligidagi belgilar sonini bilish orqali aniqlanishi
mumkin. Ular son jihatdan bir-biriga teng bo'ladi. Koddagi 2 ta 
raqam 2 bit, 10 ta raqam - 10 bit va boshqalarni o'z ichiga 
oladi. Ikkilik kodning ma'lum bir qismida joylashgan ma'lumot 
hajmini aniqlash printsipi juda oddiy, siz ko'rib turganingizdek. 
Matnli ma'lumotlarni kompyuterda kodlash Endi siz rus 
alifbosidagi harflardan, biz ishonganidek, ketma-ketlikdan iborat 
maqolani o'qiyapsiz. Va kompyuter, ilgari aytib o'tganimizdek, barcha ma'lumotlarni (va bu holda ham) harflarning emas, balki nol va birining ketma ketligi sifatida qabul qiladi, bu elektr impulsining yo'qligi va mavjudligini anglatadi. Gap shundaki, biz 
ekranda ko'rgan bitta belgini bayt deb nomlangan an'anaviy 
o'lchov birligi yordamida kodlash mumkin. Yuqorida 
yozilganidek, ikkilik kod axborot yuki deb ataladi. Eslatib 
o'tamiz, u son jihatdan tanlangan kod fragmentidagi nol va 
birliklarning umumiy soniga teng. Shunday qilib, 8 bit 1 bayt. 
Bu holda signallarning kombinatsiyasi juda xilma-xil bo'lishi 
mumkin, buni qog'ozga teng o'lchamdagi 8 katakdan iborat 
to'rtburchak chizish orqali osongina ko'rish mumkin. Matnli 
ma'lumotlarni 256 belgidan iborat bo'lgan alifbo yordamida 
kodlash mumkin ekan. Mohiyati nima? Gap shundaki, har bir 
belgi o'z binar kodiga ega bo'ladi. Muayyan belgilar bilan 
"bog'langan" kombinatsiyalar 00000000 dan boshlanadi va 
11111111 da tugaydi. Agar ikkilikdan o'nlik tizim hisoblash, 
keyin bunday tizimdagi ma'lumotlar 0 dan 255 gacha kodlanishi 
mumkin. Shuni unutmangki, hozirda rus alifbosidagi harflarning 
kodlashidan foydalanadigan turli xil jadvallar mavjud. Bular, 
masalan, ISO va KOI-8, Mac va CP ikkita o'zgarishda: 1251 va 
866. Ushbu jadvallardan birida kodlangan matn, boshqasidan 
boshqa kodlashda to'g'ri ko'rsatilmasligiga ishonch hosil qilish 
oson. Buning sababi shundaki, har xil belgilar turli xil 
jadvallarda bir xil ikkilik kodga mos keladi.