Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Tariq va sholi shaffofligini aniqlash. Tariq va sholi shaffofligi qo’lda va 
tozalagichda aniqlanadi. Shaffoflarni elash uchun uzunchoq teshikli, quyidagi 
kattalikdagi laboratoriya elaklaridan foydalaniladi: tariq uchun -1,4x20 mm, sholi 
uchun 2,2x20 yoki 1,8x20 mm, elaklar teshigi sholi va tariq donlarining yirikligiga 
bog’liqdir. 
Shaffoflikni Gorodeskiy tozalagichida aniqlashni amalga oshirish mumkin. 
Ushbu moslama korpusi to’rt qirrali yog’ochdan iborat bo’lib, unda aylana uya va 
ishqalagichdan do’ng yoki yassi shaklli va yuqorisida dastalik tashkil topgan. Uya 
ishqalagich rezina bilan qoplangan. Tariq (2,5 gr) yoki sholi (5gr) namunasini 
ishqalagich uyasiga joylanadi, unga ishqalagichni qo’yib, dastani bosish va 
aylantirish bilan, yarim aylana va qaytish harakatlari bilan don po’sti shilinadi. 
Shunday 40-60 marta harakatdan keyin uyadagi mahsulot elakka to’kiladi (elak 
o’lchami yuqorida qayd etilgan) va shaffoflar elanadi. Po’sti shilinmagan donlar 
terib olinadi va yana qaytadan ishqalagichda ishqalanadi. Birinchi namunani po’sti 
shilin-ganidan keyin ikkinchisi tozalaniladi va shaffofli yoni o’rtacha miqdori 
foizda hisoblab chiqiladi. Tariqda shaffoflik miqdori 5 dan 35% gacha, ammo ko’p 
hollarda 18 dan 25% orasida o’zgaradi. Donli aralashmalar bilan birgalikdagi 
og’irligidan shaffofligi 18% va toza mag’zi 76% miqdorida bo’lganda tariqning 
bazis sifati hisoblanadi. 
Sulining shaffofligini aniqlash. Suli shaffofligi qo’lda, mag’zini gul 
shaffoflaridan siqib chiqarib aniqlanadi. Suli donini ariqchasini yuqoriga qaratib 
chap qo’lning ko’rsatkich barmog’iga qo’yiladi va bosh barmoqning tirnog’i bilan 
murtak tarafidan eziladi. Shaffof orasida mag’iz ko’rinishi bilan pinset bilan olib 
uni stakanga qo’yiladi. Ikkala namuna ishlov berilgan donlardan ajratilgan 
shaffoflar tortiladi (har bir namuna alo-hida). Shaffoflar miqdori, ikki o’rtacha 
aniqlashning natijasi singari foizda ifodalanadi. 
Sulining shaffofligi 18-48% oralig’ida bo’ladi. Elakda (teshik kattaligi 1,8x20 
mm) qolgan sulida 65% toza mag’iz mavjud donlarning bazis sifati hisoblanadi; 
shaffoflari - 27%; mayda sulida (1,8x20 mm teshikli elakdan o’tkazilgan) 5%.