Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

1-ish. Agrosanoat majmuasidagi omborlar elevator, doimiy ombori omborlar 
tuzilishi, tovar ishlov berish uskunalari bilan tanishish 
Darsning maqsadi: talabalarni agrosanoat majmuasidagi omborlar elevator, 
doimiy ombori omborlar tuzilishi, tovar ishlov berish uskunalari bilan 
tanishtiriladi. 
Ishlash tartibi: Qishloq xo’jalik maxsulotlari turli xil usullarda saqlanadi.
Meva va sabzavotlar, bundan tashqari turli xil urug’liklar va boshqa maxsulotlar 
saqlanadigan inshoat va binolar, qishloq xo’jalik maxsulotlarini saqlash. omborlari 
deb yuritiladi. Ular muvaqqat va doimiy bo’ladi. Muvaqqat omborlarga uyum, 
xandaq, o’ra va boshqalar kiradi. Doimiy omborlar bir qavatli to’g’ri burchak 
shaklida va ustiga yoki erdan chuqurroq (1,5-2 m) qilib, betondan yoki g’ishtdan 
quriladi. 
Qishloq xo’jalik maxsulotlarini saqlash usullariga qarab quyidagi guruxlarga 
bo’linadi: 
1. Tabiiy usulda shamollatiladigan omborlar.
2. Atmosferasi boshqarilib to’riladigan sovutgichlar. 
3. Sun’iy usulda sovitiladigan sovutgichlar. 
4. Ventilyator yordamida tashqi xavo bilan sovitish. 
5. Muzxona va muzli omborlar. 
Qishloq xo’jalik maxsulotlarining.uziga xos xususiyatlariga karab, ularni turli 
maqsadlarda saqlash, maxsulot etishtiriladigan mintaqaning tabiiy sharoiti, xom 
ashyo etishtirilgan xo’jalikning moddiy texnikaviy imkoniyatlariga qarab 
maxsulotni saqlashning turli xilda bo’lishini talab etadi. Qishloq xo’jalik 
maxsulotlarini saqlash omborlarida ma’lum texnologik rejimlar boshqarib 
turiladigan va mexanizasiyani keng joriy etish imkoniyalari yaratilgan holda 
,saqlanadigan mahsulotlarni sifatli saqlanishini va isrofgarchiliklarni kamaytirishni 
ta’minlaydi. 
Omborga keltirilgan don avtomashinadan qabul bunkeriga to’kiladi, keyin TIJ-
2x10 cho’michlari orqali yuqoriga ko’tariladi va don tozalash to’g’ri xirmonga 
yo’naltiriladi. Don tozalangandan keyin tasmali transporterning yuqori qismi 
yordamida xirmonga o’tkaziladi. Transporterdan u ko’chma bo’shatish aravachasi 
yordamida xirmonga yo’naltiriladi. Hozirgi kunda ko’pgina xorijiy mamla-katlarda 
zamonaviy tipdagi don omborlari qurilmoqda. Ularda avtomashinada keltirilgan 
don traktorlarga tirkaluvchi maxsus uskunalar yordamida bevosita xirmonga 
bo’shatiladi (1-rasm). 
Xirmonlarni bo’shatish quyidagi tarzda amalga oshiriladi. Don xirmondan 
tarnov orqali tasmali transporterning pastki qismiga uzatiladi, va cho’michlar 
yordamida u yoki bu tarafga yo’naltiriladi. Shuningdek transporter ishlamasa 
tushirish yoki ortish qo’l aravachalari yoki ko’chma shnek yordamida amalga 
oshiriladi. 

---

5 
1-rasm. Zamonaviy don omborining ichki ko’rinishi 
2-rasm. Piyozni maxsus 4 qavatli stellajlarda saqlash (stellajning eng