Samarqand veterinariya meditsinasi instituti
Download 5.36 Mb. Pdf ko'rish
|
sabzavot va mevalar
|
Ch u q u rl ig i jo y las h b al an d li g i Janubiy -2 gacha 1,0 - 1,2 0,2 0,6 0,8 0,6 0,8 G`arbiy va janubiy- g`arbiy -4 dan -6 gacha 1,5 - 2,0 0,2 0,8 0,8 0,6 0,8 O`rta va shimoliy- g`arbiy -5 dan -8 gacha 2,0 - 2,5 0,2 - 0,5 1 - 1,2 0,8 0,6 0,8 Shimoliy -9 dan - 20 gacha 2,0 - 2,5 0,2 - 0,5 1 - 1,2 1,0 0,8 1,0 Qishki va bahorgi davrda saqlash uchun mo`ljallangan mahsulot mikroi 2- jadvalda berilgan, unda mahsulot nomi, saqlash maqsadi va mikroi ko`rsatilgan. 2-jadval Saqlash uchun mo`ljallangan mahsulot mikroi Mahsulot nomi Saqlash maqsadi Mikroi (t) Kartoshka Oziq-ovqat uchun 2500 Karam Oziq-ovqat uchun 1600 Sabzi Oziq-ovqat uchun 600 Piyoz Oziq-ovqat uchun 600 Olma Oziq-ovqat uchun 600 34 3-jadval Yangi uzilgan meva va sabzavotni saqlashning optimal sharoitlari Meva va sabzavot turi Saq las h h ar o ra ti , 0 C H av o n in g n is b iy n am li g i, % Saq las h n in g ch eg ara v iy Mu d d at i Meva va sabzavot turi Saq las h h ar o ra ti , 0 C H av o n in g n is b iy na ml ig i, % Saq las h n in g ch eg ara v iy Mu d d at i O'rik 0…-0,5 88– 92 1oygacha Malina 0…-0,5 88–92 7 sutka Apelsin 1…+6,0 85– 90 4–6 oy Mandarin 2…+5,0 85–90 2-4 oy Uzum 0…-1,0 85– 90 2–6 oy Sabzi Olcha 0…-0,5 88– 92 10 sutka Kechki 0…-1,0 90–95 10 oygacha Nok: Ertagi 0…-1,0 80–90 10 sutka qishki, 0…-1,0 90– 95 4–6 oy Bodring 6…+8,0 80–85 15 sutka yozgi 0…-0,5 90– 95 1–3 oy Shaftoli 0…-0,5 88–92 1 oygacha Kuzgi Qalampir 0…-1,0 80–85 20 sutka Yertut 0…-0,5 88– 92 7 sutka Lavlagi Kabachok 6…+8,0 80– 85 15 sutka Kechki 0…-0,1 90–95 10 oygacha Oq-bosh karam: Ertagi 0…-1,0 80–90 10 sutka Ertagi 0…-0,5 90– 95 1oygacha Olxo'ri 0…-0,5 88–92 1 oygacha Kuzgi 0…-0,5 90– 95 2–4 oy Qorag'at 0…-0,5 88–92 7 sutka Qishki 0…-1,0 90– 95 6–8 oy Qizil tomat 0…+0,5 85–90 1oygacha Qizil karam 0…-0,5 90-95 6–8 oy Gilos 0…-0,5 88–92 10 sutka Rangli karam 0…-0,5 90– 95 3–4 oy Shpinat va shovel 0…+0,5 85–90 10 sutka Kartoshka 2…+4,0 85– 95 12 oy Olma Klyukva 0…-0,5 88– 92 8 oygacha Yozgi 0…-0,5 90–95 1oygacha Limon 2…+8,0 85– 2–6 oy Kuzgi 0…-0,5 90–95 2-3 oy 35 90 Boshli piyoz 0…-3,0 80– 95 3–10 oy qishki 0…-1,0 90–95 4-12 oy Odatda kartoshka va sabzavotlar doimiy omborlarda saqlanadi. Zarur ombor hajmini hisoblash uchun 1 m 3 mahsulot og`irligini bilish shart. Kartoshka va sabzavotlarni 1 m 3 og`irligi (kg): Kartoshka 650-700 Sabzi 550-600 Karam 400-450 Piyoz 550-600 Kartoshka va sabzavotlarni doimiy ombor va dala sharoitida saqlashda uyum, xandak (o`ra) hajimlarini hisoblashni bilish kerak. Kartoshka saqlashga joylashtirilgandan so'ng 10–15 kun 15–20 0 C temperaturada, havoning nisbiy namligi 90–95% bo'lgan sharoitda aktiv ventilyasiyalash rejimi qo'llaniladi. Keyinchalik saqlash 2–4 0 C temperaturada davom ettiriladi. Qishda havoning almashinishi 1 tonna kartoshka uchun 20 m 3 /t gacha tushiriladi. Kartoshka to'plam ko'rinishida, konteynerlarda va yoyilgan holda saqlanadi. Kartoshka saqlanayotgan vaqtda kraxmalning qandlarga aylanishi fermentativ jarayonlari ketadi. Havo isiganda qandlar kraxmalga resintezlanadi va qand nafas olishga sarflanadi (A1, X1, X3). Havo temperaturasi pasayishi bilan kraxmal resintezi eng pasaygan holda boradi. Shu sababga ko'ra, kartoshka sovuq havoda shirin ta'm oladi. Temperatura oshganda, kraxmal resintezi tezlashadi va shirin ta'm yo'qoladi. Oq-bosh karam stellajlarda yashiklarda yoki yoyilgan, 3 m gacha bo'lgan qalinlikda aktiv ventilyasiyalanish sharoitida saqlanadi. Uzoq saqlash uchun yaxshi karam boshlari qo'yiladi. Ular o'zagining uzunligi 2–3 sm ni tashkil etishi, boshi ko'k qatlam bilan o'ralgan bo'lishi kerak. Sabzavot va mevalar doimiy omborlarda xirmonlarda to`kma holda, konteynerlarda, yog`och yashiklarda va qoplarda saqlanadi. Karamni oziq ovqat maqsadida tokchani eni va bo`yiga qarab taxlanadi. Tokchaning kengligi 1 m, balandligi esa 0,6-0,8 m bo`lib, 3-5 qavat karam boshlari joylanadi. Lavlagi, turp, sholg`om kichik xirmonlarda (kengligi 3-4 m, uzunligi binoning kengligiga qarab) saqlanadi. Lavlagining xirmondagi qatlami 1,2-1,5 m, turp va sholg`m uchun 1 metrgacha bo`ladi. Piyoz maxsus turli qoplarda joylangan holda shtabellarga taxlanib, yoki maxsus 4 qavatli stelajlarda to`kma holda saqlanadi. Bunday stelajlarda piyoz yaxshi saqlanadi, ularni shamollatib turish va saqlanish holatini nazorat qilish juda qulaydir. Sabzi va boshqa ildizmevalilar tokchalarda yoki er sathida, har qatlam orasiga qum sepib, uyum yoki piramida shaklida yaxshi saqlanadi. Piramidalar o`lchami: uzunligi 2-7 m (omborxona kengligiga qarab), asosining kengligi 1 36 metrgacha, joylash balandligi 0,7-0,8 m. Uyum balandligi: satx yoki ostki tokchada 0,5-0,6 m. Sabzini er sathida saqlashda piramida ostiga 6-7 sm qalinlikda qum sepiladi. Ildizmevalar ustidan 4-5 sm qalinlikda qum sepiladi. Bir tonna sabzi uchun 0,5 m 3 atrofida qum ketadi. Keyingi yillarda ildizmevalarni idishlarda saqlash keng qo`llanilmoqda. Odatda shu maqsadda 25-30 va 8-10 kg li yashiklar yoki katta hajmli konteynerlar ishlatiladi. uning ijobiy tomoni shundaki, faol shamollatish va joylashtirish qulaylashadi, shuningdek ombor maydonidan foydalanish imkoniyatlari kengayadi (A1, X1, X2). Download 5.36 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|