Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Danakli mevalarni qayta ishlaganda chiqadigan chiqitlar mikroi 1-jadval 
t/r 
Danaksiz mahsulotlar 
nomi 
Chiqitlar mikroi, % 
O'rik 
Shaftoli 
Olxo'ri 
Olcha 
Gilos 
1 Kompotlar 
15 
30 
14 – 15 
22 
21 
2 
Murabbo, djem va 
konfityur 
15 – 16 33 – 34 
15 – 16 
22 – 23 
21 
3 Sterilizasiya 
qilingan 
bo'tqa 
14 
17 
14 
18 
20 
4 Shaftolilar: 
etli sharbatlar 
etsiz sharbatlar 
24 
– 
32 
– 
21 
33 – 38 
23 
32 
– 
39 
5 Kimyoviy konservantlar 
bilan ishlangan bo'tqa 
12 
15 
12 
16 
18 
Ana shu ajratib chiqarilgan chiqitlarni konserva sanoatida moy olishga 
foydalanish mumkin. Danakli mevalarni qayta ishlaganda ajratiladigan asosiy 
chiqit danakli mevalarning suyaklari hisoblanadi. Suyaklar ichida esa mag'iz 
(yadro) joylashgan. Ana shu yadro oqsillarga va yog'larga boyligi bilan alohida 
diqqatga sazovordir. O'rik, shaftoli, olxo'ri va olcha mevalarining danaklari fizik–
kimyoviy saqlash va kimyoviy tarkibi bo'yicha bir–biridan katta darajada farq 
qiladi. 
Shu sababli danaklardan moy ishlab chiqarish zavodlarida ularning ana shu 
saqlashga alohida e'tibor qaratiladi (A1, X2, X3, I-s). 
Quyidagi 2–jadvalda danakli mevalarning suyaklarining texnologik tavsifi 
bilan bog'liq ma'lumotlar keltirilgan. 
2-jadval 
Danakli mevalarning suyaklarining texnologik tavsifi 
t/r 
Saqlash 
Meva suyaklari 
O'rik 
Shaftoli 
Olxo'ri 
Olcha 
1 O'lchamlari, mm: 
uzunligi 
eni 
qalinligi 
18 – 27 
16 – 22 
11 – 15 
20 – 31 
17 – 25 
12 – 17 
10 – 13 
7 – 13 
5 – 9 
7 – 10 
6 – 9 
5 – 7 
2 Naturasi, g/l 
450 – 460 500 – 530 
600 – 
630 
550 – 560 
3 1000 donasi massasi, g 
1200 – 
1300 
3800 – 
3900 
360 – 
380 
180 - 200 
4 Suvning massa hissasi, g 
8 – 9 
10 – 11 
10 – 11 
12 – 13 
5 Suyakda 
mag'zining 
mikroi, % 
20 – 33 
10 – 15 
10 – 12 
24 – 28 
6 Mag'izda 
amigdalin 
mikroi, % 
8,8 gacha 
1,8 – 3,6 
1,8 
0,8 
7 Yog' mikroi, % 
25 – 35 
35 – 46 
30 – 60 
30 – 39 

---

100 
8 Oqsil mikroi, % 
25 – 27 
22 – 23 
24 – 25 
21 – 24 
9 Kul mikroi, % 
1,8 – 3,0 
2,5 – 3,5 
2,4 – 3,6 1,5 – 2,0 
Suyakdan moy ajratib olish uchun avvalo quritiladi va maxsus mashinalar 
yordamida mag'zi ajratib olinadi. So'ngra ajratilgan mag'izdan ekstraksiya usulida 
yog' ajratiladi va bu yog' rafikatsiya qilinadi. 
Bunday usulda ajratib olingan yog'lar farmasevtika sanoatida keng 
qo'llaniladi. Shu bilan bir qatorda bu yog'lardan ozuqabop yog'lar sifatida ham 
foydalanish mumkin. 
Danakli mevalar mag'zidan tayyorlangan moylarni ozuqaviy moy sifatida 
foydalanish uchun albatta me'yoriy hujjat yaratilgan. Bugungi kunda GOST 30306-
95 xalqaro standarti hujjat hisoblanadi. Quyidagi 3–jadvalda moylarning sifatiga 
ana shu me'yoriy hujjat bo'yicha talablar keltirilgan. 
3-jadval