Samarqand viloyati pedagoglarni yangi

2. Huquqiy madaniyatli boʻlish kompetensiyasi 
A1 
axloq va huquq qoidalariga amal qiladi; 
fuqarolarning Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlarida belgilangan 
huquqlarini hurmat qiladi; 
huquqiy koʻnikma hosil qiladi; 
huquqiy masalalar yuzasidan qonunchil ikda belgilangan tartibda kichik maishiy bitimlarni 
tuza oladi. 
A2 
voyaga yetmaganlarga oid qonunchil ikda belgilangan meʼyorlarga rioya etadi; 
oʻquvchilarning ongi va tafakkurida inson va fuqarolarning konstitutsiyaviy huquq, burch 
va majburiyatlariga rioya qilish refleksi shakllanadi (kundalik faoliyatiga aylanadi); 
oʻz xatti-harakatlarini huquq talablariga moslashtiradi; 
qonunchilikda belgilangan tartibda oʻz huquq va manfaatlarini himoya qila oladi; 
korrupsiyaga qarshi toqatsizlikni namoyon eta oladi. 
A2+ 
huquqiy qoidalarni bajaradi, huquqiy munosabatlarda ishtirok etadi; 
huquqiy voqea va hodisalarga munosabat bildirishda huquqiy madaniyatini namoyon eta 
oladi. 
B1 
fuqarolik burchlari va majburiyatlarini anglaydi, ularga rioya qiladi;
huquq manbalaridan foydalana oladi; 
oʻz huquq va manfaatlarini qonuniy himoya qila oladi; 
huquqiy voqea va hodisalarga oid toʻgʻri xulosa chiqara oladi; 
korrupsiyaning jamiyat hayotida salbiy oqibat ekanligi toʻgʻrisidagi tushunchalarni biladi, 
unga qarshi kurashishga oid huquqiy normalar asosida korrupsiyaga qarshi kurashishni his qila 
olish koʻnikmasiga ega boʻladi; 
jamiyat va davlat hayotidagi siyosiy jarayonlarda faol ishtirok etadi; 
huquq va erkinliklari, qonuniy manfaatlarini amalga oshirishda toʻgʻri qaror qabul qila 
oladi. 
1.2 Davlat va huquq asoslari fanidan yaratilgan oʻquv va uslubiy qoʻllanmalar, 
ularning tahlili. 
Bugungi kunda yoshlarning huquqiy ongi va madaniyatini yuksaltirish hozirgi davrning 
ustuvor masalalaridan biri hisoblanadi. Bugungi kunda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik 
jamiyatini barpo etish maqsadi albatta yoshlarning huquqiy ongi va bilimini qay darajada 
ekanligiga bog`liqdir. Mamlakatimiz aholisining 65 foizdan ortig‘ni yoshlar tashkil etishini 
inobatga olsak ularning katta kuch va salohiyatga ega ekaniga guvoh bo`lamiz. 
Siz uchun “Davlat va huquq asoslari fanidan (8-sinflar uchun oʻquv uslubiy qoʻllanma) 
qo`llanmasida yoshlarning huquqiy ongi va bilimini oshirishga alohida e`tibor qaratildi hamda 
Davlat va huquq asoslari fanidan dras beradigan fan o`qituvchilari va iqtidorli o`quvchi yoshlar 

---

43 
uchun mo`ljallangan boʻlib, 8-sinf darsligining har bir mavzusi yuzasidan mavzulashgan savollar 
va javoblar asosida tuzilganligi oʻquvchil arni mavzuga oid boʻlgan savollarga javob topishlari 
orqali mavzuni mukammal oʻzlashtirish imkonini beradi. 
Shuningdek, “Mijozlarning bank hisob varagʻlariga masofaviy xizmatlar koʻrsatish”
mavzusidagi qoʻllanma ham Davlat va huquq asoslari fanlarini oʻqitishda bank va bankda hisob 
kitob qilishning masofaviy shakllari haqida foydali maslahatlar bera oladi. Mazkur qoʻllanma 
bugungi axborot va texnika asrida muhim ahamiyat kasb etadi. 
R.J. Ruziyev, V.R. Topildiyev “Fuqarolik huquqi” umumiy qism boʻyicha tayyorlangan 
oʻquv qoʻllanmada fuqarolik huquqi tushunchasi, predmeti, tizimi va manbalari, fuqarolik 
huquqining subʻyektlari va obʻyektlari, fuqarolik huquqida bitimlar tushunchasi, vakillik va 
ishonchnoma, muddatlar va daʻvo muddatlari, mulk huquqi tushunchasi, mulk huquqining 
mazmuni, mulk huquqining vujudga kelish va bekor bo‘lish asoslari, mulk huquqining asosiy 
tamoyillari, mulk shakllari, ashyoviy huquq tushunchasi va turlari, xoʻjalik yuritish va operativ 
boshqarish huquqi, boshqalarning mol-mulkidan cheklangan tarzda foydalanish huquqi, xususiy 
va ommaviy mulk huquqi, mulk huquqini himoya qilish, majburiyat huquqi tushunchasi, tizimni, 
vujudga kelishi, majburiyat subʻyektlari va obʻyektlari, majburiyatlarning bajarilishini 
taʻminlash usullari, majburiyatlarni bekor bo‘lishi, shartnoma tushunchasi shartnomalarining 
turlari va ulami tuzish, uni bekor qilish bilan bogʻiq masalalar yoritib berilgan. Oʻquv 
qoʻllanmadan yuridik oliy oʻquv yurtlarining talabalari, aspirantlari, tadqiqotchilari va shu soha 
bilan qiziquvchil ar foydalanishlari mumkin. 
Yuqorida 
keltirilgan 
oʻquv va uslubiy qoʻllanmalarga qoʻshimcha ravishda 
R.А.Tuzmuhamedov va R.T. Xakimovlar tomonidan yaratilgan “Xalqaro huquq asoslari” oʻquv 
qoʻllanmasini keltirishimiz mumkin. Mazkur oʻquv qoʻllanmada xalqaro huquqga oid baʼzi 
asosiy institutlar va sohalarning qisqacha bayonidan iborat. Mualliflar kitobda Oʻzbekiston 
Respublikasi mustaqillikka erishganidan keyingi oʻtgan davrdagi xalqaro munosabatlar 
amaliyotini ham hisobga olishga xarakat qilganlar. Oʻquv qoʻllanma zamonaviy xalqaro huquq 
masalalari bilan qiziqadiganlarga foyda keltirishdan holi emas.