Samdtu tibbiy kimyo kafedrasi Ma’ruza mavzusi: Tibbiy kimyoga kirish. Eritmalarning kolligativ xossalari. Bufer sistemalar

kaliyning tibbiotda ishlatiladigan birikmalari:

• KCI — yengil diuretik modda sifatida, gipokaliemiya, turli aritmiya hollarida, kuchli qayd qilish hollarida foydalanildi.
• KBr va KJ qo‘llanilishi NaBr va NaJ singaridir.
• CH3COOK — yengil siydik haydovchi (diuretik) modda sifatida ishlatiladi. Suv yig‘ilib qolish hisobiga buyrak va yurakning shishib ketgan xolatlarini yo‘qotishda yaxshi foyda beradi.
• KMnO4 — antiseptik modda bo‘lib, yaralarni yuvishda, ginekologik va urologik muolajalarda qo‘llaniladi.

• Kаlsiy – mаkrоbiоgеn elеmеnt boʻlib, hujayra tashqi kationidir. Odam organizmining kalsiyga boʻlgan ehtiyoji ozuqa va sut mahsulotlari orqali oʻzlashtiriladi. Odam organizmi gomeostaz holatini ta’minlab turish uchun unda har 24 soat davomida 1g Ca2+ ionlari oʻzlashtirilish kerak. Cа2+ iоnlаri qon ivishi jarayonida bevosita ishtirok etib, pro- trombinni trombinga aylantirish jarayonini ta’minlaydi. Bundan Cа2+ iоnlаri mushаklаrning qisqаrish vа boʻshаshish jаrаyonlаridа bеvоsitа ishtirоk etаdi.

: Tibbiyotda Ca2+ ning quyidagi birikmalari ishlatiladi.

• CaCl2·6H2O - qalqonsimon bezning faolligi kamayganda, kalsiemiya hollarida, turli allergik kasalliklarda, tomir sistemasining o‘tkazuvchanligini 23 pasaytirishda (nur kasalligi, pnevmoniya, plevrit va h. k.), turli teri kasalliklarida (qichima, ekzema, psoriaz va h. k.) qo‘llaniladi. Kuchli qon oqish jarayonini toxtatish, magniy tuzlari bilan zaharl anganda esa antidot sifatida ishlatiladi.
• CaCO3 - antatsid modda sifatida ishlatiladi.

• Magniy ionlari qator biologik jarayonlarda ishtirok etadi. Masalan, uning ta’siri ostida mushaklardagi karbonsuvlar almashinuvi jadallashadi. Magniy ionlari suyak- lar tarkibiga kirib, kalsiy ionlari bilan birga ularning mexanik barqarorligini ta’minlashda bevosita ishtirok etadi. Magniy ionlari asab sistemasi toʻqimalarida ham saqlanadi. Uning yetishmasligi tetaniya – harakat va sezish asab sistemasining qoʻzgʻaluvchanligini ortishiga, tomirlar tortishishining kuchayishiga, organizmni infarktga boʻlgan moyilligini ortishiga sabab boʻladi. Magniy ioni koʻpgina fеrmеntlаrni oʻzigа хоs boʻlgаn faolligini tа’minlаb bеrаdi.