Samdtu tibbiy kimyo kafedrasi Ma’ruza mavzusi: Tibbiy kimyoga kirish. Eritmalarning kolligativ xossalari. Bufer sistemalar

Biogen elementlarni bir necha tasnifi mavjud :

• А) Elektron tuzilishi bo`yicha : S, P, d – элементлар .
• В) Biogen elementlar organizmdagi miqdoriga koʻra:
• Makrobiogen elementlar organizmdagi umumiy miqdori 0,01% va undan koʻp boʻlgan elementlar. Ularga: O, C, H, N, S, P, Ca, Na, K, Mg, Fe, Cl.
• Mikrobiogen elementlar organizmdagi umumiy miqdori 10-3-10-5 % boʻlgan elementlar. Ularga: Mn, Co, Cu, Mo, Zn, F, I va boshqalar kiradi.
• Ultramikrobiogen elementlar organizmdagi umumiy miqdori 10-5 % dan kam boʻlgan elementlar. Ularga: Au, Se, Bi, Hg va bosh- qalar kiradi. Hozirda organizmdagi elementlarning kichik miqdorlarini ham aniqlash mumkin.

• C) Biogen elementlar tirik organizmdagi hayotiy jarayonlardagi ahamiyatiga koʻra boʻlinadi.
• Hayot uchun eng zarur elementlar. Ular odam organizmida doimo mavjud. Bunday elementlar fermentlar, gormonlar, vitaminlar tarkibiga kiradi: С, H, N, P, S, Ca, Mg, Na, K, Cl, I, Fe, Mn, Cu, Co, Zn, Mo, V. Bu elementlarning yetishmasligi organizmning faoliyatining buzulishiga olib keladi;
• Organzim hayot faoliyatida ahamiyatli boʻlishi mumkin boʻlgan elementlar. Ular odam va hayvon organizmida har doim bor, ularning biologik ahamiyati toʻla oʻrganilgan emas: Ga, Sb, Sr, Br, F, B, Be, Li, Si, Sn, Cs, Al, Ba, Ce, As, Pb, Ra, Bi, Cd, Ni, Ti, Ag, Th, Hg, U, Se.
• Odam va hayvonlar organizmida topilgan, lekin miqdori va biologik ahamiyati aniqlanmagan elementlar: Sc, TI, In, La, Pr, Sm, W, Re, Th va boshqalar. 

• Litiy. Odam organizmida doimiy uchraydigan mikrobiogen s — elementlarga tegishli bo‘lib, uning umumiy miqdori 1 • 10-4% atrofida bo‘ladi. Asosiy
• miqdorlari jigar, o‘pka va mushaklarda yig‘iladi. Shu bilan bir qatorda uning hujayra ichki va tashqi muhitidagi miqdori o‘zaro farqlanadi. Jumladan, jigar
• hujayralaridagi litiy miqdori, shu hujayralararo suyuqliklardagi miqdoridan 3 barobar kam, mushak hujayralaridagi miqdori esa hujayralararo suyuqlikda
• saqlanadigan miqdoridan 2,5 barobar ko‘p bo‘ladi. litiy miqdorining kamayishi turli ruxiy kasalliklarning (manikal-depressiv psixoz, shizofreniya va boshqalar) kelib chiqishiga olib keladi.