Sanoat iqtisodiyoti

Fond qaytimi bu- bir so’mlik asosiy fond ishtirokida qancha mahsulot ishlab chiqarish mumkinligini ifodalaydigan ko’rsatgich hisoblanadi va quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

• Fond qaytimi bu- bir so’mlik asosiy fond ishtirokida qancha mahsulot ishlab chiqarish mumkinligini ifodalaydigan ko’rsatgich hisoblanadi va quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
• Fk= Q/Fas
• Bu yerda : Fk-fond qaytimi (so’m hisobida);
• Q- ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati(so’m hisobida);
• Fas -asosiy fondlarning o’rtacha yillik qiymati

Fond sig’imi – fond qaytimiga teskari ko’rsatgich bo’lib, ma’lum miqdordagi mahsulot ishlab chiqarish uchun qancha asosiy fond kerakligini ifodalaydi va quyidagi formula bilan hisoblanadi:

• Fond sig’imi – fond qaytimiga teskari ko’rsatgich bo’lib, ma’lum miqdordagi mahsulot ishlab chiqarish uchun qancha asosiy fond kerakligini ifodalaydi va quyidagi formula bilan hisoblanadi:
• Fs= Fas/Q

Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning asosiy yo’llaridan biri mavjud ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishni yaxshilashdir. Ulardan samarali foydalanish masalasi ayniqsa, bozor iqtisodiyotiga o’tish sharoitida yanada dolzarblashadi.Shuning uchun ham O’zbekistonda ulardan har taraflama unumli foydalanishga alohida e’tibor berilmoqda.

• Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning asosiy yo’llaridan biri mavjud ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishni yaxshilashdir. Ulardan samarali foydalanish masalasi ayniqsa, bozor iqtisodiyotiga o’tish sharoitida yanada dolzarblashadi.Shuning uchun ham O’zbekistonda ulardan har taraflama unumli foydalanishga alohida e’tibor berilmoqda.
• Ishlab chiqarish quvvatlaridan qanchalik to’la va unumli foydalanilsa,ko’proq mahsulot ishab chiqariladi, mahsulotning tannarxi kamayadi, korxonaning foydasi va samaradorligi oshadi.

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak Asosiy fondlardan foydalanish darajasining oshishi qo'shimcha kapital qo'yilmalarsiz va qisqa vaqt ichida ishlab chiqarish hajmini oshirish imkonini beradi. Ishlab chiqarish sur'atlarini tezlashtiradi, yangi fondlarni takror ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi va ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi. Ijtimoiy mahsulot ishlab chiqarish va milliy daromadni oshirish uchun asosiy ishlab chiqarish fondlaridan oqilona foydalanish zarur.

• Xulosa qilib aytadigan bo’lsak Asosiy fondlardan foydalanish darajasining oshishi qo'shimcha kapital qo'yilmalarsiz va qisqa vaqt ichida ishlab chiqarish hajmini oshirish imkonini beradi. Ishlab chiqarish sur'atlarini tezlashtiradi, yangi fondlarni takror ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi va ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi. Ijtimoiy mahsulot ishlab chiqarish va milliy daromadni oshirish uchun asosiy ishlab chiqarish fondlaridan oqilona foydalanish zarur.