Savodxonligi tushunchasi

1. 
   Media va axborot savodxonligi tushunchasi.
   

1. 
   Odamlarga turli media shakllarini va xabarlarni tahlil qilish, baholash va yaratishga imkon beradigan ko‘nikmalar to‘plami.
   
2. 
   Ommaviy axborot shakllarini va xabarlarni tahlil qilish, baholash va yaratishga imkon beradigan ko‘nikmalar to‘plami.
   

D) Ommaviy axborot vositalari yoshlar hayotidagi katta taʼsirga ega kuchdir.

2. 
   Media savodxonlik nima?
   

1. 
   Bu tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini ommaviy axborot vositalari orqali uzatiladigan xabarlar va belgilarga qo‘llash qobiliyati.
   
2. 
   Ommaviy axborot shakllarini va xabarlarni tahlil qilish, baholash va yaratishga imkon beradigan ko‘nikmalar to‘plami.
   

D) Ommaviy axborot vositalari yoshlar hayotidagi katta taʼsirga ega kuchdir.

3. 
   Ommaviy axborot vositalariga bazaviy darajada kirish, uni muayyan tushunchalar asosida tanqidiy tahlil qilish, shu tahlil asosida baholash va nihoyat, ommaviy axborot vositalarini o‘zi ishlab chiqarish kiradi. Media savodxonligi ko‘nikmalarini o‘rganishning ushbu jarayoni ……. nima deb ataladi.
   

1. 
   Media ta’lim
   
2. 
   Media savodxonlik
   

D) Ommaviy axborot vositalari

4. 
   Axborot so‘zi qaysi tildan olingan va qanday ma’noni anglatadi.
   

1. 
   Lotincha so‘zdan olingan bo‘lib “information”-tushuntirmoq, bayon etmoq.
   
2. 
   Ingilizcha so‘zdan olingan bo‘lib “information”-tushuntirmoq, bayon etmoq.
   

D) Lotincha so‘zdan olingan bo‘lib “information”-tushuntirmoq.

5. 
   Nechanchi asrning o‘rtalaridan boshlab insonlararo, inson-avtomat, avtomat- avtomat o‘rtasidagi ma’lumot hamda hayvonlar va o‘simliklardagi signal almashinuvi, hujayrada hujayraga muayyan belgilarning uzatilishi va shu kabilarni anglata boshlagan.
   

1. 
   XXI asr
   
2. 
   XIX asr
   

D) XVII asr

6. 
   Axborot turlari
   

1. 
   Analog, Diskret
   
2. 
   Analog
   

D) Diskret

7. 
   Insonga uzluksiz ta’sir e’tib turuvchi axborotlar qanday axborotlar deyiladi.
   

1. 
   Analog
   
2. 
   Analog, Diskret
   

D) Diskret

8. 
   Inson axborotlarni qayta ishlash uchun uni uzlukli ko‘rinishga o‘tkazar ekan. Axborotlarning bu kabi uzlukli ko‘rinishi qanday axborotlardir.
   

1. 
   Diskret
   
2. 
   Analog
   

D) Analog, Diskret

9. 
   Diskret axborotlardan eng ko‘p tarqalgani ……. axborotlardir, ya’ni uzluksiz axborotning raqamlar orqali ifodalangan ko‘rinishidir. Nuqtalar o‘rnida to‘g‘ri so‘zni qo‘ying.
   

1. 
   Raqamli
   
2. 
   Analog
   

D) Diskret

10. 
    UNESCO tashkiloti tomonidan ….. asrda media taʼlimni targ‘ib qilish madaniy-maʼrifiy rivojlanishning ustuvor yo‘nalishi sifatida eʼtirof etildi hamda aynan shu yo‘l bilan media savodxonlikni oshirish mumkinligi ta’kidlandi.
    

1. 
   XXI asr
   
2. 
   XIX asr
   

D) XVII asr

11. 
    Turli mamlakatlarda media savodxonlikni oshirish bo‘yicha bajarilgan ishlar qaysi davlatda media savodxonlikni oshirish bo‘yicha bir nechta federal agentliklar tomonidan dasturlar ishlab chiqilgan.
    

1. 
   AQSHda
   
2. 
   Yaponiyada
   

D) Fransiyada

12. 
    AQSh federal savdo komissiyasi tomonidan ishlab chiqilgan Admongo dasturi 8-12 yoshdagi bolalar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, unda bola qaysi sayti orqali onlayn o‘yinni o‘ynaydi.
    

1. 
   www.admongo.gov
   
2. 
   www.admongo.com
   

D) www.admon.gov

13. 
    AQSHdagi tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, Admongoni muntazam ravishda o‘ynab kelgan bolalar, bu o‘yinni o‘ynamaganlarga nisbatan media savodxonlik bo‘yicha o‘tkazilgan testda necha foizga yaxshiroq natija ko‘rsatgan.
    

A) 9%
B) 12%
D) 18%

14. 
    Nechinchi yildan boshlab AQShda qabul qilingan AQSH Milliy Taʼlim Texnologiyasi rejasida ham Taʼlim departamenti tomonidan ilgari surilgan “Media kelajagi” tashabbusi aholi orasida raqamli va media savodxonlik darajasini oshirishga qaratilgan dasturlarni o‘z ichiga olar edi.
    

1. 
   2010-yil
   
2. 
   2017-yil
   

D) 2012-yil

15. 
    Yevropada o‘tkazilgan taʼlim islohotlari negizida media savodxonlikni oshirishda katta yutuqlarga erishildi. Birlashgan Qiro‘llikda Aloqa agentligi media savodxonlikni oshirish bo‘yicha yirik siyosiy tashabbusni amalga oshirdi. Raqamli, madaniyat, media va sport departamenti (DCMS) ham 2021-yildan boshlab britaniyalik bolalar orasida media savodxonlikni oshirish strategiyasini boshladi. Strategiyaning maqsadi: yosh avlodni noto‘g‘ri maʼlumotni aniqlashga o‘rgatish. Natijalar esa quyidagicha bo‘ldi:
    

1. 
   Bolalarning faqat 2 % noto‘g‘ri maʼlumotni aniqlash uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarga ega.
   

O‘qituvchilarning yarmi (53,5 %) milliy o‘quv dasturi bolalarga soxta yangiliklarni aniqlash uchun zarur bo‘lgan savodxonlik ko‘nikmalarini bermaydi deb hisoblaydi.
5 ta ota-onaning 2 tasi (39 %) hech qachon uyda bolasi bilan yangiliklarni tomosha qilmaydi, tinglamaydi yoki o‘qimaydi.

2. 
   Bolalarning faqat 6 % noto‘g‘ri maʼlumotni aniqlash uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarga ega.
   

O‘qituvchilarning yarmi (54,5 %) milliy o‘quv dasturi bolalarga soxta yangiliklarni aniqlash uchun zarur bo‘lgan savodxonlik ko‘nikmalarini bermaydi deb hisoblaydi.
5 ta ota-onaning 2 tasi (38 %) hech qachon uyda bolasi bilan yangiliklarni tomosha qilmaydi, tinglamaydi yoki o‘qimaydi.
D) Bolalarning faqat 4 % noto‘g‘ri maʼlumotni aniqlash uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarga ega.
O‘qituvchilarning yarmi (55 %) milliy o‘quv dasturi bolalarga soxta yangiliklarni aniqlash uchun zarur bo‘lgan savodxonlik ko‘nikmalarini bermaydi deb hisoblaydi.
5 ta ota-onaning 2 tasi (40 %) hech qachon uyda bolasi bilan yangiliklarni tomosha qilmaydi, tinglamaydi yoki o‘qimaydi.

16. 
    Nashr etilgan 50 dan ortiq tadqiqotlarning muhim meta-tahlilida, qaysi jurnali, media savodxonligi bo‘yicha tadbirlar, bilim, tanqid, qabul qilingan realizm, ta’sir, xulq-atvorga bo‘lgan ishonch, munosabat, o‘zini o‘zi boshqarish qobiliyati va xulq-atvorga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi.
    

1. 
   “Aloqa” jurnali
   
2. 
   “Ilmiy” jurnali
   

D) Barchasi to‘g‘ri

17. 
    Bosma ommaviy axborot vositasi sifatida barcha bosma nashrlar, masalan, gazeta, jurnal, risola va boshqalar deyiladi. Ular ma’lumot uzatishda moddiy vosita sifatida ishlatiladi. Bu eng qadimgi aloqa vositasidir. Uning oltin davri nechinchi asrdan nechinchi asrning birinchi yarmigacha davom etadi.
    

1. 
   19-asrdan 20-asrning birinchi yarmigacha
   
2. 
   18-asrdan 21-asrning birinchi yarmigacha
   

D) 17-asrdan 19-asrning birinchi yarmigacha

18. 
    Devid Bukingem nechta asosiy konsepsiyalarni taklif qildi. Ular “Zamonaviy ommaviy axborot vositalarida va keksa ommaviy axborot vositalarida” ham qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan nazariy asos yaratadi.
    

1. 
   to‘rtta asosiy konsepsiya
   
2. 
   uchta asosiy konsepsiya
   

D) beshta asosiy konsepsiya

19. 
    Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini quyidagi mezonlar bo‘yicha tasniflash mumkin:
    

1. 
   Funksional yo‘naltirilgan texnologiyalar; Fanga yo‘naltirilgan texnologiyalar; Muammoga yo‘naltirilgan texnologiyalar;
   
2. 
   Fanga yo‘naltirilgan texnologiyalar; Muammoga yo‘naltirilgan texnologiyalar;
   

D) Funksional yo‘naltirilgan texnologiyalar; Fanga yo‘naltirilgan texnologiyalar; 20................yo‘naltirilgan texnologiyalar axborotni qayta ishlashning odatiy nisbatan avtonom vazifalaridan birini amalga oshirish uchun mo‘ljallangan.

1. 
   Funksional
   
2. 
   Fanga
   

D) Muammoga

21. 
    Tanlangan tasnifga muvofiq, funksional yo‘naltirilgan axborot texnologiyalari quyidagilarni o‘z ichiga oladi.
    

1. 
   -Matematik hisoblar;
   

-Matematik modellashtirish;
-Dasturlash;
-Matn ma’lumotlarini qayta ishlash;
-Jadval ma’lumotlarini qayta ishlash;
-Tasvirga ishlov berish;
-Signalni qayta ishlash;
-Axborotni uzatish va tarqatish.

2. 
   -Dasturlash;
   

-Matn ma’lumotlarini qayta ishlash;
-Jadval ma’lumotlarini qayta ishlash;
-Tasvirga ishlov berish;
-Signalni qayta ishlash;
-Axborotni uzatish va tarqatish.
D) -Matn ma’lumotlarini qayta ishlash;
-Jadval ma’lumotlarini qayta ishlash;
-Tasvirga ishlov berish;
-Signalni qayta ishlash;
-Axborotni uzatish va tarqatish.

21. 
    Amalga oshirish usuliga ko‘ra, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari quyidagilarga bo‘linadi:
    

1. 
   An’anaviy, zamonaviy
   
2. 
   Eski va yangi
   

D) An’anaviy

21. 
    Ma’lumotlar markazlashtirilgan ma’lumotlarni qayta ishlash sharoitida shaxsiy elektron kompyuterlardan (shaxsiy kompyuterlardan) ommaviy foydalanish davriga qadar mavjud bo‘lgan texnalogiya qaysi.
    

1. 
   An’anaviy
   
2. 
   Eski va yangi
   

D) zamonaviy

21. 
    OAV so‘zini to‘liq yozilishini ko‘rsating.
    

1. 
   Ommaviy axborot vositalari
   
2. 
   Ommaviy axloqiy vositalari
   

D) Barchasi to‘g‘ri

21. 
    Asosiy faoliyati muhim faktlar, voqealar, odamlar, hodisalar haqidagi axborotni yig‘ish, qayta ishlash va uni auditoriyaga yyetkazish orqali OAVni axborot bilan to‘ldiruvchi kishi.
    

1. 
   Jurnalist
   
2. 
   Telvideniya boshlovchi
   

D) Muqbir

21. 
    ………… - hozirgi zamon talabidagi yagona ommabop kompyuter tarmog‘i hisoblanib, bizga barcha sohalarga oid noaniqlik ya’ni ongimizga mavhum bo‘lgan tushunchalar haqida ochiq, oddiy va ravon ma’lumot beruvchi aхborot manbaidir. Nuqtalar o‘rnida to‘g‘ri so‘zni qo‘ying.
    

1. 
   Internet
   
2. 
   Televizor
   

D) Kompyuter

21. 
    ................... - axborot resurslarining ishonchliligi va tezkorligini ta’minlovchi, ulardan foydalanish xarajatlarining kamayishini ta’minlovchi usul, ishlab chiqarish jarayoni va dasturiy texnik vositalarini yagona texnologik zanjirga birlashtirgan holda axborotlarni yig‘ish, qayta ishlash, saqlash va uzatish jarayonidir. Nuqtalar o‘rnida to‘g‘ri so‘zni qo‘ying.
    

1. 
   Axborot texnologiyasi
   
2. 
   Axborot tizimi
   

D) Kompyuter texnologiyasi

21. 
    Rossiyalik tadqiqotchilar A.Demidov va A.Fedoseyev jurnalistlar tomonidan amalga oshirilayotgan ishlar ko‘lamiga quyidagicha baho beradilar:
    

1. 
   “OAVning bu imkoniyati ijtimoiy fikrni shakllantirishda juda qo‘l keladi. Shu jihatdan olib qaraganda, u geosiyosiy o‘yinchilarning o‘yinchog‘iga aylanishi hech gap emas. Bu jarayonda transmilliy korporatsiyalar, diniy tashkilotlar kabi boshqa turli faktorlarning teng ishtirok etishga intilishi sezilmoqda.”
   
2. 
   OAVning bu imkoniyati ijtimoiy fikrni shakllantirishda juda qo‘l keladi. Shu jihatdan olib qaraganda, u geosiyosiy o‘yinchilarning o‘yinchog‘iga aylanishi hech gap emas.
   

D) Shu jihatdan olib qaraganda, u geosiyosiy o‘yinchilarning o‘yinchog‘iga aylanishi hech gap emas. Bu jarayonda transmilliy korporatsiyalar, diniy tashkilotlar kabi boshqa turli faktorlarning teng ishtirok etishga intilishi sezilmoqda.”

21. 
    Dunyo bo‘ylab 52 ta turli mamlakatlardagi ommaviy axborot ta’limi bo‘yicha jami nechta mutaxassisga anketa yuborildi.
    

1. 
   72 ta
   
2. 
   82 ta
   

D) 68 ta

21. 
    Media savodxonligi bo‘yicha ta’lim XX asrning boshlaridanoq AQShda o‘rta maktabda qaysi fan o‘qituvchilari o‘quvchilarning tanqidiy fikrlash va muloqot qobiliyatlarini rivojlantirish uchun filmlardan foydalanishni boshlagan va qiziqish uyg‘otgan.
    

1. 
   ingliz tili
   
2. 
   Adabiyot
   

D) Informatika

21. 
    Qidiruv tizimi qaysi tildan olingan.
    

1. 
   Inglizcha: search engine
   
2. 
   Lotincha: search engine
   

D) Ruscha: search engine

21. 
    Web qidiruv tizimi - ……………
    

1. 
   WWWdan maʼlumot qidiradi;
   
2. 
   alohida kompyuterning maʼlumotlar bazasidan maʼlumot qidiradigan dastur;
   

D) alohida tashkilotning ichki tarmog‘idagi kompyuterlardan maʼlumot qidiradi;

21. 
    Usenet qidiruv tizimi - …………………
    

1. 
   butun dunyoga taqsimlangan munozaralar mediumi (vositasi) hisoblanadigan Usenetdan maʼlumot qidiradi;
   
2. 
   WWWdan maʼlumot qidiradi;
   

D) alohida tashkilotning ichki tarmog‘idagi kompyuterlardan maʼlumot qidiradi;
34. Desktop qidiruv tizimi - ............................

1. 
   alohida kompyuterning maʼlumotlar bazasidan maʼlumot qidiradigan dastur;
   
2. 
   WWWdan maʼlumot qidiradi;
   

D) alohida tashkilotning ichki tarmog‘idagi kompyuterlardan maʼlumot qidiradi;
35. Intranet qidiruv tizimi - ..............................

1. 
   alohida tashkilotning ichki tarmog‘idagi kompyuterlardan maʼlumot qidiradi;
   
2. 
   alohida kompyuterning maʼlumotlar bazasidan maʼlumot qidiradigan dastur;
   

D) butun dunyoga taqsimlangan munozaralar mediumi (vositasi) hisoblanadigan Usenetdan maʼlumot qidiradi;

36. 
    Eng yirik qidiruv tizimi hisoblandi.
    

1. 
   Google, Yahoo Search va Microsoft Live Search
   
2. 
   Microsoft Live Search
   

D) Yandex, Chrome

36. 
    Virtual olam bu
    

1. 
   Inson tomonidan kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda yaratilgan dunyo.
   
2. 
   Ommaviy axborot shakllarini va xabarlarni tahlil qilish, baholash va yaratishga imkon beradigan ko‘nikmalar to‘plami.
   

D) Ommaviy axborot vositalari yoshlar hayotidagi katta taʼsirga ega kuchdir.

36. 
    Terrorizm qaysi tildan olingan bo‘lib qanday ma’noni anglatadi.
    

1. 
   Lotincha, “terror” – qo‘rquv, dahshat, ya’ni ma’lum yovuz maqsadlar yo‘lida, kuch ishlatib, odamlarni jismoniy yo‘q qilishdan iborat bo‘lgan g‘oyaga asoslangan zoravonlik usuli.
   
2. 
   Ingilizcha, “terror” – qo‘rquv, dahshat, ya’ni ma’lum yovuz maqsadlar yo‘lida, kuch ishlatib, odamlarni jismoniy yo‘q qilishdan iborat bo‘lgan g‘oyaga asoslangan zoravonlik usuli.
   

D) Ruscha, “terror” – qo‘rquv, dahshat, ya’ni ma’lum yovuz maqsadlar yo‘lida, kuch ishlatib, odamlarni jismoniy yo‘q qilishdan iborat bo‘lgan g‘oyaga asoslangan zoravonlik usuli.

36. 
    1964-yili 4 tarmoqdan iborat AQSH ning eng nufuzli tekshirish institutlarida joylashgan qaysi tarmog‘i yaratildi.
    

1. 
   Arpanet
   
2. 
   Internet
   

D) Tarmoqlar to‘plami

36. 
    Nechinchi yilda ARPANET-INTERNET deb atala boshlandi va juda kuchli, bir-biri bilan bog‘langan kompyuterlar va tarmoqlar to‘plamidan iborat tizimga aylandi.
    

1. 
   1983-yilda
   
2. 
   1984-yilda
   

D) 1964-yilda