Savollar. Tuproqlarda mexanik singdirish qobiliyatining mexanizmi va suv xo`jaligidagi ahamiyati

4.Fizik –kimyoviy singdirish.

Tuproqning kolloid zarrachalari yuzasida turli ionlarning singdirilishi vа eritmadagi ionlar bilan ekvivalent miqdorida almashinish qobiliyatiga fizik-kimуоviу yoki o'rin almashinadigan adsorblanish (singdirish) deyiladi. Almashinadigan singdirishda kationlar vа anionlar ishtirok etadi. Аmmо tuproq tarkibida ilgari aytilganidek, manfiy zaryadlangan kolloidlar ko'proq bo'lganligi sababli, aksariyat hollarda kationlar almashinuvi rо'у beradi.

5.Biologik singdirish.

Вiologik singdirish qobiliyati o'simliklar va tuproq

mikrооrgаnizmlаrning hayot faoliyati bilаn bog'liq. O'simliklar гivоjlаnish davrida tuproq егitmаsidаn o'ziga kerakli moddalami tаnlab oladi va ulаrni оrgаnik moddalarga ауlаntirib, tuproqda mustahkam ushlab qoladi. Natijada o'simliklarning ildizi tаrqаlgаn tuproq qatlamlarida organik moddalar bilan bir qatorda, ko'plab har xil kul еlеmеntlаri va azot to'planadi va уuvilishdаn sаqlаnib qоlinаdi. Dukkakli о'simliklаrning 2 metrdan оshаdigаn ildizlari tuрroqning pastki qаtlаmlаridаn kaliy, fosfor, kalsiy, оltingugurt kabi еlеmеntlаrni so'rib olib, tuрroqning yuqori qatlamlarida to'playdi. Tuproq mikrооrgаnizmlаri оrgаnik moddalami parchalab, kul еlеmелtlаrini aktiv o'zlashtiradi. Ba'zilari atmosferadagi azоtni fiksasiyalab, ulаrni oqsil mоddаlаrning birikmalari holida tuproqda ushlab, mustahkamlaydi. Demak, biologik singdirish лаtijаsidа tuproqda o'simliklar uсhuл zarur oziqa moddalar, jumlаdаn, azot tо'рlаnаdi va tuproq unumdorligi уахshilаnib boradi.