Scientific pr

Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 262

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 ǀ ISSUE 2 ǀ 2021 ISSN: 2181-1601

yondashuv avtotransport vositalarini hayot siklidagi yangi bosqichlarini bir-biriga bog‘liqliligini aniqlaydi.

ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Shunday qilib, xalqaro ekspertlar hisobiga ko‘ra mamlakatni dengiz portiga erkin kirish yo‘li yo‘qligi, ayniqsa transport tariflarini sezilarli tebranishi 1% dan 8-9% gacha eksport va import tovarlarida tashish xarajatlari ulushini oshiradi.
O‘zbekiston iqtisodiyotining dinamik o‘sishi bevosita uning yuk va passajirlarni tashish hajmi ortishi bilan bog‘liq. Savdo va yo‘lovchi tashish jamiyatda qamrab olingan. O‘tgan besh yil mobaynida yuk aylanmasi hajmi 1,5 marta, yo‘lovchi aylanmasi 1,45 marta o‘sdi. Transportda yuk tashishning umumiy hajmi, avtotransport vositalaridagi ulushi, umumiy yuk tashish jarayoni hajmi bilan bog‘liq. Bugungi kunda avtotransport vositalariga to‘liq yuk hajmining 90% dan ortig‘i to‘g‘ri keladi.
Dizel divigatellaridan keng foydalanish oshdi. Hozirda yonilg‘i sarfi benzinda ishlaydigan dvigatellarga qaraganda 30-40% kam bo‘lib, foydali ish koeffisienti.
50% ga yetishi mumkin. Bunga turbokompressorda puflash, chiqindi gazlarni retsirikulyasiya qilishni roslaydigan Common Rail yonilg‘i uzatish sistemasi orqali erishiladi.
Plastmassa kuzovlar (“Trabant” avtomobili) va alohida plasmassa detallar(kapot , yukxona qopqog‘i , buffer ,qoplama detallar va boshqalar) ishlatish eng yuqori samara beradi. O‘rtacha plastmassadan tayorlangan detallarning massasi po‘lat detallarga qaraganda 2 barobar kam bo‘ladi.

Avtomobil transporti bilan yuklarni tashishlar tannarxining strukturasi

№ Harajatlar nomi