Семинар шыныгыулар хам оларга койылатугын дидактик талаплар atamasindag’i kurs jumíSÍ

II.Bap: Seminar shınıǵıwlardı shólkemlestiriw metodikası.
II.1. Seminar shınıǵıwı tipologiyasi.
JOOda kóp jaǵdaylarda seminar shınıǵıwı tartıs-tartıs tiykarında shólkemlestiriledi. Studentlerdiń shınıǵıw processinde aktiv qatnas etiwleri ushın olardıń pán tiykarlarına tiyisli oqıw dárekleri menen jetkiliklishe támiyinleniwleri de zárúrli áhmiyetke iye. Tiykarinan, seminarda aktiv qatnas etiw onıń sóylew mádeniyatın, ǵárezsiz oylaw, o'z pikirin ózine isenimdi ańlatıw, jeke oy-pikirlerdi qorǵaw hám de tartısda nátiyjeli qatnasıw mamanlıǵın qáliplestiredi, óz kúshine isenimdi payda etedi. Sonıń menen birge, jámáát menen birge islew tájiriybesine ıyelewin támiyinleydi.
Seminar shınıǵıwı studentlerdiń bilim alıwları, oqıw materialın puqta ózlestiriwleri hám alǵan bilimlerin kelesinde real turmısda qóllawdı úyreniwlerinde bólek orın tutadı. Sol sebepli de seminar shınıǵıwini qiziqarli, studentlerdi aktiv qatnasıwların támiyinleytuǵın usıllardı qollap sabaq ótiw zárúrli áhmiyetke iye.
Bayanatta ádetde kóbirek oqıtıwshı tárepinen gúrriń hám túsindiriw metodları qollanıladı. Studentler sabaqta tómen qatnasadı. Seminar shınıǵıwlarında bolsa túrli metodlardı qóllaw arqalı studentlerdiń aktivligin asırıw múmkinshiligi keń bolıp, studentler lekciya, kitap, jurnal hám taǵı basqalar arqalı alǵan informaciyaları, bilimlerin tusingen halda sóylep beriw, onı modellestiriw tiykarında sınap kóriw múmkinshiligine iye boladı. Bul túrdegi shınıǵıwlardı ótkeriwde qollanılatuǵın metodlar túrlishe. Olardıń natiyjeliligi ol yamasa bul metodtı tańlaw úyrenilip atırǵan pánniń ózgesheligi, ótilip atırǵan tema, shınıǵıwdıń maqseti hám de saylanǵan metoddıń qóllaw múmkinshiligine baylanıslı.
Seminar teması lekciya teması menen birdey bolıwı shárt emes. Ayırım waqitlarda tema sorawların bayanatta kóterilse, ayırımların seminarda talqılaw múmkin. Geyde bayanatta úyrenilgen tema seminarda da talqılaw etiledi. Ayırım jaǵdaylarda seminar shınıǵıwı jáne onıń temasına basqasha jantasıw múmkin. Nabada, temanı ǵárezsiz úyreniw ushın ádebiyatlar hám derekler jetkilikli bolsa, seminarda áne sol temanı talqılaw múmkin. Bunday usıl, ásirese, temanı úyreniw ushın waqıt jetiwmegen waqıtta qol keledi.
JOOda seminar shınıǵıwın tabıslı shólkemlestiriw ushın, bárinen burın, tiykarǵı hám qosımsha ádebiyatlardı qıyqımlıq menen úyrenip shıǵıw talap etiledi. Ádebiyatlardı úyreniw sabaq processinde studentlerdiń dıqqatın qaratıw kerek bolǵan máselelerdi bólek ajıratıw, temanı qaysı metodlar tiykarında úyreniwdi joybarlaw hám sabaqǵa tayarlanıw imkaniyatın beredi. Auditoriyada talqılawdı janlı, kushlı shólkemlestiriwge múmkinshilik beretuǵın sorawlardıń qoyılıwı nátiyjesinde tema studentler tárepinen tereń úyreniledi.
Usınıń sebepinen bul sıyaqlı sorawlardı tayarlaw zárúrli áhmiyetke iye. Temanıń studentler tárepinen nátiyjeli ózlestiriliwin támiyinlewde sorawlardıń quramalı bolıwına erisiw hám bólek sorawlardan sorawlar sistemasına ótiw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Bul bolsa qoyılǵan sorawlarģa juwap beriw, mashqalanı, sorawdı talqılaw processinde payda bolǵan mashqalalı jaǵdaynı úyrenip, onı sheshiw múmkinshiligin keńeytiredi.
Temanı úyreniwdi tereńlestiriwge soraw formasın ózgertirip, onı quramalılastırıw arqalı erisiw múmkin. Studentlerdi temanı ol yamasa bul tayanish túsiniklerdi qaysı dárejede tusingenlerin sınap kóriw, puqta ózlestiriwlerin támiyinlew ushın talqılaw qılınıp atırǵan soraw, mashqalalardi studentler menen birgelikte analiz qılıw, olar tiykarında mini testlerdi ótkeriw múmkin.