Семинар шыныгыулар хам оларга койылатугын дидактик талаплар atamasindag’i kurs jumíSÍ

Kurs jumisiniń maqseti: Seminardı belgilengen temanı talqılaw ushın adamlar jıynalısı dep tariyplew múmkin. Bunday ushırasıwlar ádetde ınteraktiv sessiyalar bolıp, ol jaǵdayda qatnasıwshılar málim bir tema boyınsha dodalawlarda qatnasadılar.
Kurs jumisiniń waziypası: Shınıǵıwlar ádetde talqılawdı kerekli jónelis boyınsha basqarıwǵa xızmet etetuǵın bir yamasa eki bayanatshı tárepinen alıp barıladı yamasa alıp barıladı.
Kurs jumisiniń mazmuni: Ol oqıw pán programmada belgilengen tema boyınsha studentler tárepinen ózlestirilgen teoriyalıq bilimler tiykarında zárúrli, quramalı máselelerdiń talqılawın shólkemlestiriw maqsetinde ótkeriledi. Seminar shınıǵıwları sıyaqli studentlerdiń teoriyalıq bilimleri artadi, olarda ǵárezsiz pikirlew, informaciyalardı izlew hám analiz qılıw, tartıs-tartısqa kirisiw, mashqala maydanınan tuwrı juwmaqlarǵa keliw, óz pikirin ilgeri jıljıtıw jáne onı qorǵaw qábiletleri rawajlanadı.
Kurs jumisiniń dúzilisi : Kirisiw , 4 paragraftan ibarat 2 Bap, juwmaqlaw , paydalanılǵan ádebiyatlar diziminen ibarat
I.Bap: Seminar shınıǵıwları hám olarǵa qoyılatuǵın didaktik talaplar
I.1. Seminar shınıǵıwları haqqında túsinik
Seminar shınıǵıwları-oqıwshılar tárepinen ol yamasa bul tema boyınsha lekciyalar tayarlaw hám de onı klass oqıwshıları menen talqılaw jolı menen alıp barıladı. Seminarlarǵa 2-3 hápte tayarlıq kóriledi, oqıtıwshı basshılıǵında ótkeriledi. Sonıń menen birge tálimdiń traditsiyaǵa tán bolmaǵan turleride ekskursiya , viktorina sıyaqlı túrleri bar.
Seminar (lot. “seminarium” - 1) bilimlerdi kóshirip ótkeriw; 2) derek, mákan ) -JOO shólkemlestiriletuģin oqıw shınıǵıwlarınıń zárúrli formalarınan biri.
Fakultativ shınıǵıwlar-oqıwshılardıń qızıǵıwshılıq hám qálewine kóre aniq pán, predmet maydanınan beriletuǵın ilimiy teoriyalıq bilimlerdi tereńlestiriw, olarda ámeliy kónlikpelerdi payda etiw maqsetinde shólkemlestiriletuģin tálim forması bolıp tabıladı.
Seminar (latınsha “seminarium-nálxana;mektep) joqarı hám orta arnawlı mektep student (oqıwshı ) lariniń arnawlı bir teoriyalıq kurstı qanshellilik ózlestirgenin aniqlaw usılı, qánigeler tayarlawǵa jóneltirilgen oqıw ámeliyatınıń zárúrli túrlerinen biri. Student tarepinen orınlanǵan, referat, lekciyalariniń analizinen ibarat.
Seminar shınıǵıwlarına tayarlanıw hám olardı ótkeriw.
Tálimdiń seminar forması áyyemgi Grek hám Rim mekteplerinde payda bolǵan. Keyinirek Batıs Evropa universitetlerinde rawajlantirilģan. Bul universitetlerde seminarģa tiykarlanıp, studentlerdiń ádebiyatlar, derek ústinde islew wazıypasın bajergen. XX ásir baslarında seminar shınıǵıwları studentlerdiń ulıwma ilimiy dunyaqarasin keńeytiwde, olardı arnawlı bir pán, tariyxındaǵı zárúrli mashqala hám izertlewler menen tanıstırıwda úlken rol oynay baslaǵan.
Ilimiy dáwirlerde de alıp barılǵan izertlewdiń avtoreferatı, esabatları, ilimiy lekciya hám ocherkler da seminar formasında shólkemlestiriletuģin sholkemlerde tarawdıń qánigeleri itibarına silteme etiledi. Bul sıyaqlı seminarlarda, ádetde, ilimpazlar ortasında ilimiy tartıslar shólkemlestiriledi. Mısalı, 1874 jıldan 1875 jılǵa shekem Kiev-Mogilyan akademiyasında professorı M. Avenariusius ǵayratı menen seminarlar, ámeliy shınıǵıwlar keń qollanila baslandı.
Seminar shınıǵıwınıń maqseti studentlerdiń tereń bilim alıwın támiyinlew, alǵan bilimin real turmısda qóllawǵa úyretiwden ibarat. Usınıń sebepinen seminar shınıǵıwları studentlerdi tálim processinde aktiv qatnasıwǵa qosıw múmkinshiligine iyeligi menen ajralıp turadı. Shınıǵıw maqsetine erisiw onı shólkemlestiriw processinde qatar wazıypalar sheshiliwi kerek. Olar seminar shınıǵıwınıń funkciyalarında óz ańlatpasın tabadı.
Oqıw shınıǵıwınıń bul forması arnawlı bir funkciyalardı atqaradı. Yaǵnıy :
-teoriyalıq maǵlıwmatlardı tártipke salıw hám bekkemlew;
-ámeldegi bilimlerdi keńeytiw hám tereńlestiriw;
-ámeliy hám de izertlew kónlikpe, ilmiy tájriybelerdi rawajlandırıw ;
-studentlerdiń o'qiw-biliw iskerligin tekserip bariw;
Bul sıyaqlı shınıǵıwlarda pedagog hám studentler ortasındaǵı aktiv baylanıs tiykarında ámeldegi teoriyalıq bilimlerdi ámeliy iskerlikte qollay alıw ushın talap etiletuǵın zárúr shárt-sharayatlar támiyinlenedi.
Student terepinen orınlanǵan referat, lekciya, seminarlardıń talqılawınan ibarat. Seminar álbette, temanı ilimiy izertlew etken professor muģallim yamasa tiyisli qánigeler basshiliģinda ámelge asıriladı. Oqıw predmeti xarakteri, shınıǵıw maqseti, oqıw jurtı baǵdarına kóre ayırım ayriqshalıqlar menen universitet, institut hám de xalıq xojalıǵı tarawlarında keń tarqalǵan. Geyde lekciyaǵa baylanıslı bolmaǵan halda, arnawlı bir temadaǵı ǵárezsiz tálim forması retinde de ótkeriledi.
Tálimdiń seminar forması sabaqlar, tiykarlanıp, debat formasında sholkemlestirilgen Grek hám ayyemgi Rim mekteplerinde payda bolǵan. 17-ásirden baslap Batıs Evropa universitetlerinde gumanitar jóneliste oqıytuǵın studentlerdiń túp derekler menen islew usılı tálimdiń tiykarǵı forması retinde qollanılǵanlıǵı Seminardıń rawajlanıwı hám házirgi formaǵa keliwinde áhmiyetli orın tutadı.
Zamanagóy seminarlar arnawlı bir predmetti tereń úyreniwge jóneltirilgen. Seminar shınıǵıwları dawamında student (oqıwshı ) lar ilimiy jumıs júrgiziw tájiriybesi, óz juwmaqların awızsha hám jazba túrde ańlatpalay alıw hám de kózqarasların tıyanaqlı qorǵaw ilmiy tájriybesine iye boladılar. Bul turdegi shınıǵıwlardıń 3 túri ámeldegi: arnawlı bir kurstı tereńlestirip úyretiwge jóneltirilgen Seminar kurs sheńberinde tiykarǵı hám zárúriy esaplanǵan temalardı úyreniwge qaratılǵan. Seminar ilimiy izertlewge jóneltirilgen, lekciya temasına baylanıslı bolmaǵan seminar. Seminar shınıǵıwı ótkeriwdiń tiykarǵı shártlerinen biri barlıq qatnasıwshılar ushın tema yamasa qánigelikke baylanıslı ádebiyatlar, derekler, arxiv materialları hám qo'ljazbalardan paydalanıwda birdey múmkinshilik jaratılıwı bolıp tabıladı. Seminar temaları tiyisli professor o'qituwshilar tárepinen duzlilip, kafedra májilisinde tastıyıqlanadi. Seminar temasın qızıǵıwshılıqlarına kóre, student (oqıwshı ) lardiń ózleri tańlawları múmkin. Seminar basshısı ótkeriletuǵın seminardıń maqseti, tema dizimi, onıń metodologik baǵdarın lekciya, lekciya sawbetler jardeminde túsintirip beredi. Odan keyin hár bir tema boyınsha anıq talaplar belgilep beriledi, ádebiyatlar dizimi qosımsha etiledi. Seminar basshısı bolsa bunda máslahátshi retinde qatnasadı. Seminar shınıǵıwlarınıń jemisi, ádetde, referat boladı. Referatlar shınıǵıw dawamında tıńlanadı hám talqılaw etiledi. Referatlar temaǵa sáykes keliwi, metodologik jobasi tuwrı bolıwı, logikalıq jaqtan izbe-iz hám anıq ańlatılıwı, ilimiy juwmaqlar tıyanaqlı hám de ámeliyatqa baylanıslı bolıwı kerek. Talqılaw procesin pikir almasıw formasında, barlıq sorawlarǵa juwap taba alıw imkaniyatın beretuǵın dárejede shólkemlestiriw Seminar basshısınıń tiykarǵı waziypası bolıp tabıladı. Seminar temaları keyinirek student (oqıwshı ) lardiń kurs, diplom jumısları temasına aylanadı. Olar hátte dissertatsiya teması dárejesineshe de shıǵıwı múmkin; arnawlı bir agrotexnikalıq ilaj boyınsha ótkeriletuǵın máslahát jıynalısı. Ózbekstanda awıl xojalıǵındaǵı qandayda bir agrotexnikalıq ilaj boyınsha payda bolǵan jańalıqlardı tiyisli qánigelerge tanıstırıw maqsetinde ótkeriletuǵın Seminarlar keń jayilģan. Mas, shigit yamasa biyday egiw, paxta yamasa dán ónimin jıynap alıw boyınsha ótkeriletuǵın seminarlar;
Ózbekstanda kandidatlik yamasa doktorliq ilimiy dárejesine dawagerdiń tayınlıǵın sınap kóriw ushın hám taģi basqa shólkemi hám joqarı oqıw orınları daǵı ilimpazlardı óz ishine alıwshı ilimiy struktura. Teoriyalıq seminar dep atalatuǵın bul struktura májilisinde dawager óz dissertatsiyasındaǵı tiykarǵı ideyanı aytıp beredi. Seminar aǵzaları bolsa túrli sorawlar menen onıń tayarlıq dárejesin sınaqtan ótkerediler.
Seminar shınıǵıwların shólkemlestiriw.
Ózbekstanda demokratiyalıq jámiyet qurıw teoriyası hám ámeliyatı páni boyınsha seminar shınıǵıwlarında bayanatta bayanlaģan teoriyalıq bilimlerdi bekkemlew, pán boyınsha alınǵan bilimlerdi keńeytiw hám tereńlestiriw, studentlerdiń ilimiy-izertlew jumısların aparıw hám biliw qábiletlerin ósiriw, teoriyalıq oqıtıw processinde iyelengen bilimlerdiń ámeliyatqa nátiyjeni ámelde qollanıw etiliwine bólek itibar qaratıladı.
Seminar shınıǵıwları dawamında oqıtıwshı hám student ortasında óz-ara jaqın baylanıs ornatıladı, janlı sáwbet alıp barıladı, óz-ara pikir almaslaw hám túrlishe qarawlardı ańlatıw processinde pánniń menshikli máselelerin tereń úyreniw maqsetin ámelge asıradı. Bunda zamanagóy pedagogikalıq texnologiyanıń interaktiv usılları qol keledi. Bul usıllar járdeminde ótkerilgen seminar shınıǵıwlarınan tiykarǵı maqset - studentlerdiń aktiv islewi hám ǵárezsiz pikirlewi, óz-ózin bahalaw hám basqalardiń pikirlerin húrmet qılıw , ózbetinshe islew hám de gruppada islew kónlikpelerin qáliplestiriwden ibarat.