Ш. А. Абдуллаева

Умумий ўрта таълим стандартларида: “Умумий ўрта таълимнинг 
мақсади ўқувчиларга давлат таълим стандарти талабларига мос тарзда 
таълим ва тарбия бериш ва уларни ривожлантириш ҳусусиятининг таълим 
олиш хуқуқини таъминлашдан иборат. Умумий ўрта таълим ўқувчилар 
оладиган билимларнинг зарур хажмига асос бўлиб, ўқувчилардаги 
ташкилотчилик қобилияти, малакалари ва тажрибасини ривожлантиради, 
дастлабки касб-ҳунар мўължали ҳамда бундан кейинги академик леций ёки 
касб-ҳунар коллежида билим олиш йўналишини танлаш учун ёрдам беради”
1
-деб кўрсатилади. 
Умуий ўрта таълимнинг вазифалари ўқувчиларнинг тизимли билми 
олишларини таъминлаш, уларда бу билмиларни ўзлаштириш эхтиёжини 
ўстириш, таянч ўқув , илмий ва умуммаданий билимларни ўзлаштириш; 
меҳнат кўникмаларини, ижодий мустақил фикрлашни, танлашга ва теварак 
атрофдаги оламга онгли муносабатни ривожлантиришдан иборат. 
 
Умумий ўрта таълим Давлат таълим стандартларининг мохияти ва
. 
Умумий ўрта таълим давлат таълим стандарт Ўзбекистон Республикаси 
“Таълим тўғрисида”ги қонунининг муайян қисми таъминловчи асосий 
меъёрий хужжат хисобланади.
Умумий ўрта таълим давлат таълим стандарти деганда умумий ўрта 
таълимнинг истиқболдаги ижтимоий мақсадларини акс эттирадиган ҳамда 
ўқувчиларнинг жамият ва давлат томонидан илгари сурилаётган таълим 
мақсадларига эришиш борасидаги имкониятларини хисобга оладиган билим 
олганлик, давлат меъёрлари сифатида қабул қилинаётган параметрлар 
тизими тушинилади.
Умумий ўрта таълим давлат таълим стандарти ўқув-тарбия жараёнини 
такомиллаштиришга доир педагогик назария, педагогик тажрибани ўзаро 
боғланиши асосида умумий ўрта таълим тизимидаги меъёрлар, параметрлар, 
қоидалар, ўқитиш методикаси ва сифати кўрсаткичларини белгилаб беради. 
Умумий ўрта таълим давлат таълим стандарти структурани, мазмунни 
ва уни тақдим этиш даражасини аниқлаб беради, таълим-тарбия 
натижаларини ва ўқувчиларнинг ривожланишини ўлчаш ва жорий қилиш 
метод ва шаклларини белгилайди. Умумий ўрта таълим давлат таълим 
стандарти воситасида умумий, ўрта таълим талаб олаётган даражаси 
стабиллиги, унга доимий равишда қайта эришув ва давлатнинг 
ривожланиши, фан, маданият ва техника тараққиётининг жаҳон даражаси 
истиқболларига жавоб берадиган такомиллаштириш иши таъминланади.
Умумий ўрта таълим давлат таълим стандарти моҳиятан умумий ўрта 
таълимнинг қуйидаги асосий кўрсаткичларига – таркибий қисмларига доир 
1
Умумий ўрта таълим давлат таълим стандартлари. Т., “Ў=итувчи” , 1999 й. 

---

105 
минимал мажбурий талаблар баёнини ифода этадиган таянч ўқув режаси 
(Умумий ўрта таълим давлат таълим стандартининг юқори даражаси 
сифатида), таълим соҳалари (ўқув фанлари) мазмуни, шахснинг академик 
леций ва коллежларида ўқишни давом эттириш учун умумий таълим 
тайёргарлиги. 
Олий таълимнинг Давлат таълим стандарти Ўзбекистон Республикаси 
Вазирлар махкамасининг 2001 йил 16 август №343 қарори билан тасдиқланди 
.