Sh. X. Xushmurodov atom yadrosi va zarralar fizikasi

AE_=£ _= 6JK TW =4 10_„
Ey Ey 14 • 10’ eF
Yadro uyg‘ongan holatdan chiqqan g-kvant uygonmagan o‘sha yadro tomonidan rezonans yutilmaydi, chunki g-kvant yadrodan chiqishda va yadroga yutilishda energiyasini tepkiga sarflaydi. 57Fe yadrosi uchun tepki energiyasi:

T pl<

pr

Er

E2

2 M KlJ 2 M mJ 2MyaJc2 2 MyaJc2

(l4 -1 0 3)2 eV2

0. 
   - i ---------- 1— r------= 2-\0^eV. 2 -57 -931 -10 eF
   

Ko‘ rinib turibdiki, gamma-kvantning tepki uchun yo ‘qotgan 2TT energiyasi uyg‘ongan holat tabiiy kengligi A E dan juda katta, shuning uchun rezonans yutilishi kuzatilmaydi.

Yadro tepkisiga yo‘qotilgan energiyani qoplashning bir necha usullari mavjud: manba va yutuvchini qizdirish, manbani yutgich tomonga har xil tezlikda harakatlantirish hamda yadroni oldingi yemirilishdan olgan tepkisidan foydalanish (Masalan: yadroning uyg‘ongan sathi P -yemirilish, e'qam rash yoki y-nurlanishdan vujudga kelsa).
1953-yili ingliz olimi Mun, nurlanish manbayini yutgich yo‘nalishida sentrofuga yordamida katta tezlik bilan harakatlantirdi. Bunda Doppler

effektiga ko‘ra, gamma-kvant chastotasi д v ga ortadi (3.13-rasm).
Masalan, 57Fe uchun sentrofuga chiziqli tezligini hisoblaylik: