Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари

Йўл пойи 
элементлари 
Қатламнинг 
қоплама 
юзасига 
нисбатан 
жойлашиш 
чуқурлиги, 
м 
Йўл тўшамаси турлари бўйича тупроқнинг энг кичик 
зичланиш коэффициенти 
мукаммал 
енгиллаштирилган ва 
ўтувчи 
йўл-иқлим минтақалари 
I 
II, IV 
III 
I 
II, IV 
III 
Ишчи қатлам 
Н
йт
+0,4 гача 
Н
йт
+0,4 – 1,5 
0,95-0,96
0,95-0,96 
1,00-1,02 
0,98-1,0 
0,98-1,00
0,96-0,98 
0,95-0,96
0,95-0,98 
0,98-1,0
0,96-0,98 
0,96-0,98 
0,96 

---

ШНҚ 2.05.02-07 41-бет 
Йўл пойи 
элементлари 
Қатламнинг 
қоплама 
юзасига 
нисбатан 
жойлашиш 
чуқурлиги, 
м 
Йўл тўшамаси турлари бўйича тупроқнинг энг кичик 
зичланиш коэффициенти 
мукаммал 
енгиллаштирилган ва 
ўтувчи 
йўл-иқлим минтақалари 
I 
II, IV 
III 
I 
II, IV 
III 
Кўтарманинг 
сув 
босмайдиган 
қисми 
1,5 - 6,0 
0,95
0,96 
0,94 
0,95
0,94
0,94
Кўтарманинг 
сув босадиган 
қисми 
1,5 - 6,0 
0,95 
0,98-1,00 
0,97 
0,95 
0.98 
0,98 
Ўйманинг 
мавсумий 
музлаш 
сатҳидан 
пастдаги 
ишчи қат-
лами 
1,2 гача 
- 
0,95 
0,95 
- 
0,95 
0,95 
Изоҳ: Н
йт 
- йўл тўшамаси қалинлиги. 
6.16. Ишчи қатламдаги йирик бўлакли табиий ва техноген тупроқларнинг 
талаб қилинадиган зичлик даражасини синов натижалари бўйича белгилаш 
лозим. 
6.17. Ишчи қатлам чегарасидаги айрим тупроқлардан уларнинг бевосита 
синаш натижаларини ҳисобга олувчи махсус техник-иқтисодий асослашларсиз 
фойдаланишга рухсат этилмайди. 
6.18. Йўл тўшамаларининг намунавий тузилмаларини 6.11, 6.14, 6.16 ва 
6.17-бандларнинг талабларига риоя қилинганда совуқдан ҳимояловчи қатлам-
ларсиз қабул қилишга ва ҳисобий намликнинг жадвалдаги қийматларидан 
(мажбурий 2-илованинг 13-жадвалидаги намланишнинг ҳисобий схемасига 
асосан) ва йўл тўшамаларини ҳисоблашда ишчи қатлам тупроқларининг меха-
ник хусусиятлари кўрсаткичларидан фойдаланишга рухсат этилади. 
Кўрсатилган бандлар талабларини бажариш мумкин бўлмаса ёки мақсадга 
мувофиқ бўлмаса, ишчи қатламнинг мустаҳкамлиги ва барқарорлигини таъмин-
лаш бўйича тадбирлар кўзда тутилиши керак: 
совуқдан ҳимояловчи қатлам қуриш; 
йўл пойида сувдан, иссиқдан ҳимояловчи, ғовакли ёки капилляр-тўсувчи 
қатламлар ёрдамида йўл пойининг сув-иссиқлик режимини тартибга солиш; 
ишчи қатлам тупроғини боғловчилар, гранулометрик қўшимчалар ва 
бошқалардан фойдаланиб яхшилаш ва мустахкамлаш; 
арматураланган қатлам қабул қилиш; 
дренаж ёрдамида ер ости сувлари сатҳини пасайтириш; 
юза сувларидан ҳимоя қилиш мақсадида йўл пойининг махсус кўндаланг 
кесимларини қабул қилиш (ётиқ ёнбағирлар, бермалар); 
йўл тўшамаларини технологик танаффус билан ёки икки босқичда қуриш. 
Кўрсатилган тадбирларни техник-иқтисодий ҳисоблар асосида белгилаш 
зарур. 

---

42-бет ШНҚ 2.05.02-07 
6.19. Иқтисодий жиҳатдан энг катта ечимларга эришиш учун ишчи қат-
ламни йўл тўшамаси билан бир мажмуада лойиҳалаш лозим. 
Ишчи қатламдаги тупроқларнинг ҳисобий тавсифлари мажбурий 2-
илованинг 33-жадвали бўйича белгиланадиган намликнинг ҳисобий схемаси, 
зичлашда тупроқларнинг намлиги, талаб қилинадиган зичлаш коэффициент-
лари ва зичлаш машиналар турини ҳисобга олиб аниқланиши лозим.