МУЛОҚОТ ЖАРАЁНИДА ЮЗАГА КЕЛАДИГАН ТЎСИҚЛАР - Ижтимоий психологлар мулоқот жараёнида юзага келиши мумкин бўлган тўсиқларнинг қуйидагиларини фарқлайдилар: психологик, вазиятли, мазмуний ва мотивацион тўсиқлардир.
Психологик тўсиқ - бу шеригига маъқул тушмай қолиш, тушунилмай қолишдан қўрқиш, у томондан инкор етилиш ва калака қилинишдан ёки кескинликдан қўрқиш,
- энг эзгу ҳисларини ва ниятларини самимий изҳор этишига жавобан қўполлик билан жавоб берилиши мумкинлигидан хавотирланиш кабилар туфайли интеллектга оид, меҳрибонликка оид, кучга оид шахсий имкониятларини намоён қилиш ва амалга оширишга халақит берувчи, ўзига ҳос ички психик тормоздир.
Вазиятли тўсиқлар - бу суҳбатдошларнинг бир хил вазиятни турлича тушунишлари, унга турлича ёндашишлари билан боғлиқ.
Мазмуний тўсиқлар Мотивацион тўсиқлар - шундай вазиятларда юзага келадики, бунда гапираётган одам ё ўзи баён қилаётган фикрнинг мотивини етарлича англай олмайди ёки у атайин уларни (асосий мотивни) яширишга ҳаракат қилаётган бўлиши мумкин.
- Булардан ташқари мулоқотга тўсиқ бўлиб, суҳбатдошларни психологик маданиятлилик нуқсонларидан бири, яъни уларнинг на эшитишни ва на тинглашни билмаслиги, «тескари алоқанинг» йўқлиги хизмат қилиши мумкин.
- Одамлар ўртасидаги суҳбат кўпинча уларда ақлнинг этишмаслиги туфайли эмас, балки уларнинг худбинлиги туфайли:
- ҳар бири ўзи ҳақида ёки ўзини қизиқтирадиган масалалар ҳақида гапиришга интилишлиги туфайли кутилганидек амалга ошмай қолиши мумкин
- Оқибатда битта «ақлли» диалог ўрнига,
- иккита беҳуда, ҳатто зарарли монолог амалга ошади.
- Шунинг учун ҳам мулоқотга,
- суҳбатлашиш санъатига ўрганиш,
- ижтимоий-психологик маданиятни эгаллаш, ўзи,
- ўз кайфияти ва ҳиссиётларини бошқара олиш, билим ва малакаларини ишлаб чиқиш,
- ўз гапи билан суҳбатдошини қизиқтира олиш қобилиятини ривожлантиришга еришиш керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |
