♦шарқ нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси

«Ў зб е ки ст о н » с а н а т о р и й с и б а л а н д л и к д а с о л и н г а н . 
П а с т д а Қ о р а де н ги з м а в ж у р и б ёт ади. А т роф да т ог- 
л а р , а р ч а у р м о н л а р и ... С а н а т о р и й м и з н и н г б о гла р и че- 
ч а к л а р ва а р ча у р м о н л а р и б и л а н к,опланган. Я прок,лар 
о р а с и д а н т у р л и қ у ш л а р н и н г к,ўш и к,ла р и т ў к и л а д и . 
О қ ш о м л а р и бо т га н қ у ё ш н и н г олов с о ч л а р и с ув л а р н и  
қ о п л а й д и . Ш у н д а й о н л а р д а Қ о р а де нги з со ҳи л и га т у- 
ш и б, у з о қ л а р г а қ а р а й м а н , т ў л қ и н л а р н и н г қ у ч о е и д а ал- 
л а қ а й л а р г а о қ и б к е т м о қ и с т а й м а н . Б а ъ за н о е о ч л и кл а р - 
д а ў т и р и б , м у т о л а а қ и л а м а н . З е р и к с а м , ю к с а к т ош - 
л а р г а ч и қи б , ш еър ё за м а н ва З ариф а о п а н г н и эсл а й м а н .
Ш а р и ф а , а г а р м а л о л ке л м а с а , у й и м и зг а бориб, мен 
Я л т а д а э к а н л и г и м н и а й т , т а ш в и ш га т у ш м а с и н л а р , ду- 
р у с т м и ?
С у ю к л и о й и м г а , Р а в за га , М у б о р а к к а са ло м л а р и м .
Х а й р .
Ойбек».
Ш у хатнинг охирида «8/I V » деб сана қўйилган. Бу, 
албатта, тўғри эмас. Зеро, хатда 28 а прел да Ленинграддан 
чиққани, 11 май да эса Ялтага келганини ёзган, конвертда 
эса 16 май деб муҳр босилган. Демак, хат 13— 14 май 
кунлари ёзилган. Бундан ташқари, Ойбек хатида: «Зарифа­
дан, бир ой бўлди, хат олганим йўқ», деган сўзлар хам бор. 
Демак, мен апрелнинг сўнгги кунларида хат билан расмим­
ни юборган эканман.
Яна ушбу хатда тилга олинган М уборакни хам таништи-
115

---

З а р и ф а С а и д н о с и р о в а
ришим керак. У менинг синглим бўлади, ўша пайтда у 
эндигина беш ёшга кирган эди.
О йбекнинг хасталиги зўрайиб, хатто кон туфура бош- 
лагач, у қа тти қ ташвишланган ва умидсизлик туйғулари, 
оғу сингари, унинг калбига кириб борган. Буни Шарифага 
ёзган хатида очикдан-очик айтган, у.
Тубандаги шеър хам ун ин г шу кезлардаги оғир изтироб- 
ларидан да рак бериб турибди:
К у н г л и м я р а л и , к у н г л и м я р а л и ,
Б а ҳ о р л а р м е н д а н у з о қ қ а қо чд и .
Х а с т а л и к эса к,учогин очди,
Б о я қ и ш к у н г л и м к,онли ёш со чди ,
К у н г л и м я р а л и , к у н г л и м яр а л и .
К о р о н г и ке ч а ... Ё л е и з и н г р а й м а н ,
К ў к с и м н и бо см и ш ҳ и ж р о н н и н г га м и .
Ё т о ги м — олов, ж а ҳ а н н а м ка б и ...
Тегм айди еллар г ў за л к ў к л а р д а н ,
К у н г л и м я р а л и , к у н г л и м я р а л и ...
(О йбекнинг ана шундай оғир хасталик пайтида ёзган 
шеърлари кейинчалик танкидчиларга дастак бўлиб колди. 
Улар бу шеърларга ёпишиб, Ойбекни бадбин кайфият би­
лан йўғрилган шеърлар ёзишда айбладилар. Улар фикрига 
кўра, она тупроғидан, ёр-дўстларидан узокда, мусофирлик- 
да яшаётган, бунинг устига, хам иктисодий жиҳатдан кий- 
налган, хам турли оғир хасталикка йўликкан шоир факат 
Совет хукум атини шарафловчи шеърлар ёзиши, ўз дарди 
ва аламларини эса ичига ютиши лозим эди.)
Табиийки, Ойбек Ялтада даволанган кезларида биз хат 
ёзишиб турдик. Л е ки н нима учундир бу хатлар сакланмай 
кол ган. Улар кандай йўколган? Ким олган уларни? — аклим 
бовар килмайди.
У Ялтада яхши дам олиб, яхши даволанди. Ялта хавоси- 
нинг ўзи ун и н г дарди га малҳам бўлди. О йбекнинг кайфия- 
ти хам яхшиланиб, руҳида енгиллик кўринди. Ш ундан ке­
йин «Ялта кечаси», «Кора денгиз бўйларида», «Кўклам та- 
роналари», «Окшом сезгиси» сингари гўзал шеърларини 
ёзди. Бу шеърларнинг аксари ун и н г «Машъала» тўпламига 
киритилган.