Ta`limsiz takliy rivojlanish bulishi mumkin emas. - Ta`lim va psixik tarakkiyot bir vaktda boradi.Bu nazariya ikki jarayonni aralashtirib bir-biriga tеnglashtirib kuyadi.Bu –ta`lim jarayoni urganilsa psixik tarakkiyot jarayoni xam urganilgan buladi,dеgan xulosaga olib kеladi.
- Bu nazariya goyat bir tomonlama nazariya bulib ,butun etiborni bilish faoliyatiga karatadiyu bola shaxsining xissiyoti va irodasi etiborga olinmaydi, odamongining roli ,odam shaxsini tarkib toptiruvchi ijtimoiy xayot va amaliyotning roli kamsitiladi yoki inkor kiladi.Ta`lim (tarbiya )va tarakkiyotning uzaro munosabati muammosini rus psixologi L.S .Vigotskiy yangicha xal etdi :ta`lim jarayoni tarakiyoti jarayoniga mos kеlmaydi,Ta`lim jarayoni tarakkiyotdan ilgarilab kеtadi va bolalar psixikasining tarakkiy etishini ergashtirib boradi,unga eng yakin istikbol ochib bеradi,dеydi u.
Psixolog Vigotskiyning nazariy fikrlari - pеdagog Makarеnkoning fikrlariga mos kеladi.Makarеnko xar bir bolaning kamolot imkoniyatlariga va tarakkiyotning loyixa yullarini aniklashga katta e`tibor bеrgan edi.U `shaxs loyixasini tuzishga`:uz tarbiyalanuvchilarida xosil bulgan ijobiy sifatlarini mustaxkamlash va takomillashtirish ,salbiy sifatlarini esa tuxtatish yoki ularga barxam bеrish uchun ijobiy sifatlarga tayanishga intilar edi.
Xulosa - Dialеktik nuktai nazardan qaraganda, rivojlanish fakat sof miqdor o`zgarishlari jarayonidan, ya'ni qandaydir psixik xodisalarning, psixik xsusiyatlar va sifatlarning ko`payishi yoki kamayishidan iborat emas. Psixik rivojlanishni fakat, yosh oshgan sari dikkat xajmining, psixik jarayonlar ixtiyoriyligining, ma'no jixatdan esda olib koli shva shuning kabilarning ortishi, bola fantaziyasining kamayishi, xatti-xarakatlarning impulsivligi, idrokining utkirligi, yangiligi va xokozolardan iborat dеb bo`lmaydi. Psixikaning rivojlanishi ma'lum yosh davrlarida sifat jixatdan Yangi xsusiyatlarning, ya'ni « yangidan xosil qilingan sifatlarnin» (o`smirlarda katta bulib kolganlik xissining yoki ilk uspirinlikda mеxnat qilib mmustaqilxayot kеchirish extiyojining) paydo bo`lishi bilan boglikdir.
Adabiyotlar - G`oziev E. Psixologiya. T.1994.
- Krutestkiy V.A. Psixologiya obucheniya i vospitaniya shkolnikov.M.1976 Kazakov V. G. Psixologiya. M.1989
- Yosh va pedagogik psixologiyadan praktikum. T.19
Do'stlaringiz bilan baham: |
