Shayboniylar va Ashtarxoniylar davlati

Safaviylar va Shayboniylar o’rtasidagi jangga qadar Shayboniyxon Eronni

• Safaviylar va Shayboniylar o’rtasidagi jangga qadar Shayboniyxon Eronni
• bosib olish uchun zimdan tayyorgarlik ko’rgan. Jumladan, 1509 yilning aprel oyida
• u Qarshida o’z qo’shinlarini to’playdi va ularga bosh bo’lib Amudaryo kechuvi-
• Burdaliq tomonga (hozirgi Chorjo’y yaqinida) qarab yo’lga tushadi. Lekin,
• Fazlulloh ibn Ruzbehonning bergan ma’lumotiga qaraganda, yo’lda o’zbek
• sultonlarini o’z uluslariga qaytarib yuboradi. Muhammad Temur sulton
• Samarqandga, Hamza sulton Hisori SHodmonga, Ubaydullo sulton Buxoroga o’z
• qo’shinlari bilan qaytib ketadilar. Lekin Marv shahrini egallagan Shayboniyxon
• Eronning ichki viloyatlariga yurish qiladi. Mashhad va Tus shaharlarini egallab,
• ulardagi muqaddas joylarni ziyorat etib, ba’zi me’moriy inshootlarni ta’mirlashga
• buyruq beradi.

Shayboniylar davrida hokimiyat tepasida xon turardi. U oliy

• Shayboniylar davrida hokimiyat tepasida xon turardi. U oliy
• hokimiyatni cheklanmagan huquqlarga ega bo’lgan davlat boshlig’i sifatida
• boshqargan. Xon taxtga taklif qilingan vaqtda u oq kigizga o’tirg’izilib, to’rt
• tomonidan eng mo’’tabar va nufuzli to’rtta zodagon ko’tarib borardi. An’anaga
• ko’ra katta hayotiy tajribasiga ega va obro’li amirlar otaliq unvonini olib ular
• voyaga yetmagan shahzodalarni tarbiyalashardi. Xonlikning siyosiy tizimida,
• boshqaruvda Amir Temur va temuriylar davrida qaror topgan tartib-qoidalar,
• xususiyatlar bilan birga ko’chmanchi o’zbeklar davlatiga xos an’analar ham
• mavjud edi. Davlat boshqaruvida islomiy shariat va odat qonun-qoidalariga amal
• qilingan.

Shayboniylar davlatida oliy hukmronlik otadan bolaga emas, balki suloladagi

• Shayboniylar davlatida oliy hukmronlik otadan bolaga emas, balki suloladagi
• eng ulug’ namoyondaga o’tishi an’ana tusiga kirgan edi. Keyinchalik bu tartib
• sulola ichidan oilaviy taxt vorisligiga o’tgan. Bunday holat Abdullaxon II
• hukmronligi davrida ko’zga tashlanidi. Masalan, hokimiyat Iskandarxondan o’g’li
• Abdullaxonga, Abdullaxondan esa o’g’li Abdulmo’minga o’tgan. Taxt vorisi
• 10
• navvob, qug’ulxoniy, kichik xondeb atalganligi ham ma’lum. Biroq Shayboniylar
• sulolasidagi davomiylik so’nggi paytga qadar yuqoridagicha muhim shakllana
• olmagan. Abdullaxon II davrda Balx viloyati hokimligini valiahdga topshirish
• an’anasi shakllanib borgan bo’lsa-da, ammo Shayboniylar hukmronligiga chek
• qo’yilishi munosabati bilan bu an’ana rivojlanmagan. Aksincha, bunday an’ana
• Ashtarxoniylar davrida shakllangan edi.