so‘zlashuv nutqi
unsuilaridan (so‘z,
iboralar, gap tuzilishidan) keng
foydalanishni taqozo etadi. Yozma va og‘zaki nutqni bir-biriga yaqinlashtirish
tamoyili ham shuni talab qiladi. Binobarin, gazeta tili yozma-kitobiy va og‘zaki
so‘zlashuv tili vositalarining o‘ziga xos tarzda aralashuvi va shu tufayli adabiy
tilning gazetada qo‘llanuvchi a’moliy uslubiy ko‘rinishi yuzaga kelganligi bilan
tavsiflanadi. Ommaviy matniy muloqot fikrlaming tez almashinuviga yo‘l
qo‘ymaydi Ommaviy matniy bayonda har bir fikmi batafsil rivojlantirish,
dalillash, sharhlash va xulosaiash talab qilinadi.
Matn yaratishda adabiy tilning funksional uslublari haqida bilimga va
ularni amalda qo'llay olish malakasiga ega bo‘lish talab etiladi. Voqelikka
munosabat nuqtai nazaridan adabiy til uslublari bir xilda teng qiymatga ega emas.
Шаг voqelikni turlicha aks ettiradi. Masalan, rasmiy uslub matnlari voqelikning
bir turdagi, bir xil tizimdagi sohasinigina qamrab oladi. Шаг tor mavzu koiamiga
ega. Ilmiy uslubda esa voqelikni ilmiy nuqtai nazardan nazariy asoslar orqali
yoritishga e’tibor beriladi. Badiiy uslubda esa tasviriy ifodalar orqali voqelikni
138
ifodalashga urg'u beriladi. Albatta, buning uchun matnning janriv-uslubiy
xususiyatlarini e’tiborga olish muhim ahamiyatga ega. Matniy muloqotda til
vositalaridan foydalanishda matnning uslubiy toifalariishi muhim ahamiyatga ega.
Matbuotda til vositalarini tanlash va ishlatishning asosiy tamoyili shudir. Bu
gazeta tilining ommaboplik va hammaboplik xususiyatlarini tayin etib beradi
hamda ko‘pchilikka tushunilishi qiyin so‘z va ifoclalar, maxsus term in l aming,
adabiy til maromidan tashqarida boigan til vositalari (shevalar, jargonlar, eskirgan
Do'stlaringiz bilan baham: |
