Shomaksudova, M. Israil \ oav da yozma matn. Nutq va munozara

UO‘K 81’42:070(075.8) 
KBK 76.01ya73
ISBN 978-9943-13-747.-9 
© S.Shomaksudova, M.Israil, 2018
© “IQTISOD-MOLIYA”, 2018

---

SO‘ZBOSHI
Mazkur o‘quv qo‘llanma “OAVda yozma matn. Nutq va munozara” fanidan 
“5220100 - Jumalistika (OAV faoliyati)” ta’lim yo‘nalishi uchun mo‘ljallangan. 
“OAVda yozma matn. Nutq va munozara” fani o‘quv qo‘llanmani majmuasini 
yaratishda yetakchi xorijiy OTMlari o‘quv dasturlariga asosiy adabiyotlar 
ro‘yxatiga kiritilgan “D.S. Malik C++ Programming: L. Kessler, D. McDonald. 
When Words Collide: A Media Writer’s Guide to Grammar and Style. Thomson, 
USA, 2008”, “Irving Fang, Writing Style Differences Newspaper, Radio, and 
Television News. USA, 2012.” adabiyotlardan foydalanildi. 
Innovatsion 
pedagogik texnologiyalami qo‘llagan holda auditoriyada va auditoriyadan tashqari 
(mustaqil) o‘rganishga mo‘ljallangan materiallar keltirilgan.
“OAVda yozma matn. Nutq va munozara” fani “5220100 - Jumalistika 
(OAV faoliyati)” ta’lim yo‘nalishi o‘quv rejasiga asosan 1-8-semetrlarda 
o ‘qitiladi. 1-semestrda fanning predmeti va vazifalari, ommaviy nutqqa 
tayyorgarlik, notiq imiji, muloqot: turlari, tavsifi va tasnifi, radio va 
telemuloqotning o‘ziga xosligi, bahslashish tasawurini yaratish: munozara va 
mulohaza usullari, so‘z ustida ishlash, sarlavha: turlari, vazifalari, sarlavha tanlash 
mahorati haqida umumiy tushunchalar, m a’lumotlar keltirilgan, namunaviy 
misollar asosida tushuntirilgan. 2-semestrda OAVda yozma matn, mediamatnlar 
tuzilmasi, maqola qanday yoziladi, yangilik relizlami yozish, shov-shuv 
(sensatsiya)li materialni yozish masalalari ко‘rib chiqiladi.
Ushbu o‘quv qo‘llanmada “OAVda yozma matn. Nutq va munozara” 
famning inazmuni, predmeti va metodi, so‘z ustida ishlash, sarlavha: turlari, 
vazifalari, sarlavha tanlash mahorati, OAVda yozma matn, mediamatnlaming 
janriy-uslubiy xususiyatlari, mediamatnlar tuzilmasi, grammatika - SVOT tahlil, 
OAV 
matnlarining grammatik tuzilishi, mediamatnlarda so‘z turkumlarining 
ifodalanishi, OAV matnlarining asosiy sintaktik birliklari, sodda gap: OAV
3

---

matnida tuzilmaviy jihatlari, mediamatnlarda qo‘shma gaplardan foydalanish, 
ritorik gaplar, funksional uslublar matn ta’sirchanligini ta’minlovchi omil sifatida, 
OAV materiallarida uslubiy maromlaming buzilishi, leksikaning uslubiy 
imkoniyatlari, muharrirlik faoliyati, mutaxassis uchun tahrir jarayoni, adabiy asar 
dizayni, iqtibos, izoh, ilova va boshqalar tahriri, matbuot, radio va telematnlar 
tuzish texnologiyasi, so‘z qo'llash, qisqa va lo'nda ifodalash, notiqlik san’ati va 
nutq madaniyati maqsadi va vazifalari, notiqlik san’atida mavzu tanlash va 
maqsadni belgilasli, ommaviy nutqqa tayyorgarlik, notiq imiji, muloqot talari, 
tavsifi va tasnifi, radio va telemuloqotning o‘ziga xosligi, bahslashish tasawurini 
yaratish: munozara va mulohaza usullari va shu kabi mavzular uzviylik va 
uzluksizlik nuqtai nazaridan mantiqiy ketma-kedikda o‘z aksini topgan. “OAVda 
yozma matn. Nutq va munozara” fanini chuqur o‘rganish tegishli sohalar 
muammolarini hal qilishdamuhim rol o‘ynaydi.
Ushbu o‘quv qo‘llanma fanni o'qitislida foydalaniladigan interfaol ta’lim 
metodlarmi inobatga olgan holda ma’ruza materiallari (ma’ruza matni, adabiyotlar 
ro‘yxati, mustaqil ta’lim mavzulari, glossariy, keyslar banki, nazorat savollari va 
test savollari) va amaliy mashg'ulotlar materiallari (amaliy topshiriqlar, namuna, 
adabiyotlar ro‘yxati, tarqatma materiallar, keyslar banki, test savollari)dan tashkil 
topgan.
4

---