Sinergetika avtotebranmali jarayonlar Reja: Avtotebranish to’g’risida tushuncha

rasm. Kesish jarayonini vaqtga bog’liq bo’lgan dinamik xarakteristikasi.

Kesish jarayonini AFCHX-ni qurish uchun uning xarakteristikasini chastota (p=iw) shaklda quyidagi qo’rinishida yozamiz:

- (5.4.)
Agar W=0, kesish jarayonining statik xarakteristikasini olamiz (4.13). Kesish jarayonini dinamik xarakteristikasini 5.4 formuladan foydalanib quramiz:

rasm. Kesish jarayoni uchun –AFCHX.

agar:

Qirindi hosil qilish uchun sarflangan doimiy vaqt (Tk) quyidagi formula orqali aniqlanadi:

bu yerda - qirindining qalinligi a-ni o’zgarishi bilan qirindi cho’kishini ( ) xarakterlaydi, po’lat materiallar uchun 1,5;
a₀-qirindi qalinligi;
-qirindini cho’kishi;
v-kesish tezligi.
T_k-ning aniq qiymati eksperiment yo’l bilan aniqlanadi (rasm). Buning uchun eksponetga urinma o’tkazish talab qilinadi.

3.Ishqalanish jarayonining xarakteristikasi

Sirpanib harakatlanuvchi birikmalarda, ilashib turuvchi yuzalarni normal deformatsiyasi u_n, sakrab-sakrab o’zgarib boradi (5.3 - rasm). Ilashish nuqtasidagi normal deformatsiya 1 holatdan 2 holatga va hokazo sakrab o’tish bilan o’zgarib boradi.

rasm. Ishqalinish jarayonini vaqtga bog’liq bo’lgan xarakteristikasi.

Kesish jarayoniga o’xshab «yangi» chegaraviy kuchlanganlik holat birdaniga sodir etilmasdan, balki masofani o’tishga bog’liq bo’lgan vaqt ichida sodir etiladi. Ishqalanish kuchi F_o yangi ilashish nuqtasida sodir etilgan deformatsiyaga mos ravishda oshib boradi (3-’olat).

Misol. Agar V=const; T_u=const bo’lsa, sirpanib siljish (5.3-rasm):
(5.5.)
5.3 va 5.4 formulalarga mos holda ishqalanishni uzatishlar munosabatini quyidagicha yozish mumkin:
(5.6.)

bu yerda: K_i- IJ statik xarakteristikasi.

Dinamik xarakteristika:
(5.7)
Ishqalanish jarayonini dinamik xarakteristikasi ham kesish jarayoni xarakteristikasi ko’rinishga aynan mos keladi (5.2 - rasm).
Demak K.J. va I.J. xarakteristikalarini tahlili shuni ko’rsatadiki, bunda harakatdagi birikmalarda paydo bo’luvchi tangensial kuchlar bo’lib, bu kuchlarga o’tkazilgan normalga nisbatan o’lchab olingan siljish miqdoriga bog’liq bo’ladi va vaqt bo’yicha bu parametrlarni siljishiga sarflangan vaqtdan orqada qoladi.