Sinf rahbari ishni rejalashtirish va xisobga olishda pedagogik jamoaning o’rni

2.Pedagogik jamoaning tashkiliy masalalari va o‘zaro munosabatlari.
Bizga ma’lumki maktab ichidagi pedagogik mehnatni tashkil qilish bu kollektivning mehnat natijasiga bog‘lik bo‘lib, har bir boshliq uni yaxshi yO‘lga quyishda katta ma’suliyatni his qilishi kerak. Jamoa mehnatiga rahbarlik qilishdagi eng muxim shartlardan biri mehnat hodimlarining oldida turgan vazifalarni yaxshi bajarishga imkon beradigan qilib tashkil etishni ta’minlashdir. Hozirgi yosh avlodga har bir fan asoslardan chuqur va xar tomonlama bilim berish, ularni yukori malakali qilib tarbiyalash vazifalari kO‘plab O‘qituvchi, tarbiyachi va texnik hodimlarning umumiy mehnatiga bog‘lik.
Maktab va o‘rta maxsus ta’lim muassasa direktori pedagoglar jamoasi a’zosi bo‘lib, u O‘z jamoasi tomonidan chiqarilgan barcha qarorlarni bajarishga majburdir. Qarorlarning qabul qilinishida direktor jamoa bilan kengashib ish kO‘radi, qarorlarni bajarilishini tashkil etishda esa, direktor yakkaboshchilik prinsipi asosida ish tutadi. Agar maktab va o‘rta maxsus ta’lim muassasa direktori jamoani fikr-mulohazasini olib, ularni kollektiv orqali muhokama qilib qaror sifatida qayd qilinib quyilsa ish protsessida hech kanday xatolikka yo‘l qo‘ymaganday bo‘ladi.
Hodimlar tomonidan mehnat intizomniiga rioya qilish «mehnat nizomi» talabi asosida ish yuritish, muassasadagi ish faoliyatiga to‘g‘ri yondashish boshqaruvchi va pedagogik jamoaning hamkorligini oshiradi.
Mehnat intizomi mehnatga nisbatan ongli munosabatda bO‘lishiga asoslanadi. Chunki bizda mehnat-vijdon, shon-shuhrat, shavqat va qahramonlik ishidir.
Pedagoglar jamoasining mehnat burchi, ularning bu burchni bajarishdagi javobgarligi va mehnat intizomi ta’lim muassasaning mehnat ichki tartib qoidalari bilan belgilanadi.
Jamoaning ichki tartib qoidalaridan kuzatilgan maksad jamoa mehnat intizomini mustaxkamlash, ishni to‘g‘ri tashkil etish, ish vaqtidan to‘g‘ri va unumli foydalanish, ta’lim-tarbiya ishida eng yaxshi natijalarga erishishni ta’minlashdir.
Maktab va o‘rta maxsus ta’lim muassasalar ishini xar tomonlama to‘g‘ri tashkil qilish, uning samaradorlik natijasi garovidir. Bu esa jamoa mehnati jarayonlarini oqilona yulga qo‘yishni taqozo etadi.
Maqsadlarni tushinish birligini yuzaga chiqarish, so‘ngra bu maqsadlarga erishish jarayonida ta’minlash muasasalarni boshqarishning muxim vazifasi bo‘lib- bu boshqaruvchining ish faoliyatiga bog‘liq.
Maktab va o‘rta maxsus ta’lim muassasalarga rahbarlik qilishda pedagoglar jamoasini to‘larok ta’minlash uchun quyidagi shartlarga rioya qilish maqsadga muvofiq bo‘ladi:
- har qanday fikrlarni, muhokama qilinayotgan masalani hal qilishning har qanday usullarni bemalol bayon etish;
- jamoa bo‘lib izlanish ruhi O‘rtaga kuyilgan vazifani kuplashib hal qilish, har bir masalani hal qilish variantlarini ishchanlik bilan muxokamma etish;
- jamoaning O‘z kuchini xis qilishiga imkon beradigan huquqlarini kengaytirish, qabul qilinadigan qarorlar uchun ma’suliyatni oshirish;
- jamoa fikrini hurmat qilish.
Ana shu nuktai nazarda tashkil qilingan ichki boshqaruv - so‘zsiz O‘zining yaxshi natijalarini beradi. Lekin, shuni alohida ta’kidlash kerakki, pedagog jamoa ishining darajasini fakat ish-harakat birligi kursata oladi. Ish- harakat tarbiyaviy vazifalarni hal qilishida katta axamiyatga ega.
Maktab va o‘rta maxsus ta’lim muassasa jamoasi deganda, ish bilarmon, tajribasi baland, ma’lumoti turli xilda bo‘lgan kishilarni bilishimiz kerak. Har bir o‘qituvchi qancha kuch sarflamasada ayrim hodimlar kuchli bumasa maktab va o‘rta maxsus ta’lim muassasada xech qanday muvaffaqiyat qo‘lga kiritilmaydi.
Shu nuqtai nazarda – ichki boshqaruvi tizimida jamoa birligini ta’minlashning ba’zi yO‘llarini ko‘rsatish lozim:
A) Rahbarning muayyan maksadni ko‘zlab ish tutishi, jamoa oldidi turgan vazifalarni aniq bilishi;
B) Rahbarning bu vazifalarni butun hodimlar onggiga yetkaza bilishi, jamoaning bu vazifalarni bir xilda tushinishini ta’minlay olish kobilyati;
V) Jamoa tomonidan talabalarning bir xil tizimining ishlab chiqilishi;
G)Talabalarning bir xilligini ta’minlashga jamoat tashkilotlarini jalb qilish;
D) Bir xil tamoyillarning bajarilishini muntazam o‘rganish va uni pedagogik taxlil qilish yo‘li bilan zarur masalalarni kiritish.
Maktab va o‘rta maxsus ta’lim muassasalar ichki boshqaruvini ana shunday tartib qoidalari asosida tashkil etish hozirgi zamon talablariga javob beradigan boshqaruv bO‘lishi mumkin.
o‘rta maxsus ta’lim muassasalar ichki tuzilishiga ega bo‘lgan mexanizm bo‘lib, uning har bir bugini fakat tartibli va samarali ishlaganida hamda o‘quv- tarbiya jarayoni samarali boshqarilganda muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatishi mumkin.
Boshqarish davlat – jamoatchilik xususiyatiga ega bo‘lib, quyidagi prinsiplarga asoslanadi:
- barcha boshqaruv organlarining ishlarini rivojlantirishdagi va ularni bajarishdagi xatti-xaraktalarning muvafiklashtirilganligi;
- boshqarish va unga rahbarlik qilishda demokratizm va oshkoralik, O‘qituvchilarning ijtimoiy fikriga tayangan holda ish ko‘rish;
- rahbar organlarining saylov yo‘li bilan tayinlanishi;
- ma’sul hodimlarning o‘z xizmat vazifalarini muvaffaqiyatli bajarishiga shahsan javobgarligi;
- ta’lim-tarbiya ishida asosiy muammolarni belgilay olish va jamoani ularni xal etishga yunaltirish;
- pedagogik va O‘qituvchilar jamoada ijobiy ruhiy muhitni qaror toptirish.
- yuqori tashkilotlarning ko‘rsatmalari va maktab kollektivi qarorlarini bajarishni muntazam nazorat qilib borish;
- pedagogik ijodiyot va ilg‘or pedagogik tajribani ommalashtirish.