Sitologiya va

O‘simliklarning tabiat va inson hayotidagi ahamiyati. 
o‘simliklar qoplami biosferada hayotni boshqarishda muhim rol 
o‘ynaydi. u yerning gazlar almashinuvi, suv muvozanati, iqlimi-
ga ta’sir etadi, tuproqning hosil bo‘lishida ishtirok etadi. Tuproqni 
yemirilishdan saqlaydi. hayvonot dunyosining yashashini belgilab 
beradi. o‘simlik biologik doirada moddalarning aylanishida, ya’ni 
atmosfera — tuproq — tirik organizm tizimida faol ishtirok etadi. 
o‘simliklar atrof-muhit tozaligini saqlashda nihoyatda katta aha-
miyatga ega. 
o‘simliklar dunyosi turli xomashyolar (oziq-ovqat, yem-xa-
shak, dorivor, qurilish materiallari va hokazolar) manbaidir. Inson 
qadimdan yovvoyi o‘simliklardan o‘z ehtiyojlarini qondirish uchun 
foydalanib kelgan. Natijada tabiiy o‘simliklar qoplami doimo buzil-
gan, foydali o‘simliklarning zaxiralari esa kamayib borgan.
http:eduportal.uz

---

19
oRGANIk oLAM hAQIDA MA’LuMoT
I Bo‘LIM
hozirgi davrdagi eng katta muammolardan biri tabiatni muho-
faza qilish va uning resurslaridan oqilona foydalanishdir. ushbu 
muammo ayrim davlatlar hududida emas, balki barcha mamlakat-
lar tomonidan hal etilishi zarur. Mustaqil o‘zbekiston Respub-
likasida tabiatni muhofaza qilish, jumladan, o‘simliklar dunyosi-
ning xilma-xilligini saqlash davlat tomonidan himoyalangan va bir 
qator qonunlar hamda chora-tadbirlar ishlab chiqilgan.
1. eukariotlar deb qanday organizmlarga aytiladi?
2. o‘simliklarni qanday guruhlarga bo‘lish mumkin?
3. Tuban va yuksak o‘simlikla
r
ga qaysi o‘simliklar
kiradi
?
6- §. Zamburug‘lar dunyosi
Zamburug‘lar plastidalari yo‘q geterotrof organizmlardir. ular 
qadimgi organizmlar hisoblanadi. Zamburug‘lar parazit va sapro fit 
holda hayot kechiradi. Zamburug‘larning 100 000 ga yaqin turlari 
mavjud. Zamburug‘lar suv o‘tlaridan xlorofillning yo‘qligi, bakteri-
yalardan esa yadroga ega bo‘lishi bilan farq qiladi. Zamburug‘lar-
ning vegetativ tanasi mitselliy deb 
atalib, u alohida ipchalar, ya’ni gi-
falar yig‘indisidan tashkil topgan.
Zamburug‘ mitselliysi oziq 
moddalarni butun yuzasi bilan 
shimib oladi. Mitselliyda spora 
hosil qiluvchi organlar hosil bo‘ladi. 
ko‘payishi vegetativ, jinssiz va jinsiy 
usullarda boradi.
Mitselliyning tuzilishi va ko‘pa-
yish usuliga qarab zamburug‘lar 
tuban va yuksak zamburug‘lar-
ga bo‘linadi. Тuban zamburug‘lar
mi tselliysida to‘siqlar bo‘lmaydi (oq 
ko‘p 
hujay-
rali
peni -
tsill
Bir hu-
jayrali
oq po‘ -
panak