Sitologiya va

Zamburug‘lar mitselliysi-
ning mikroskop ostidagi 
ko‘rinishi.
8­ rasm
.
http:eduportal.uz

---

20
oRGANIk oLAM hAQIDA MA’LuMoT
I Bo‘LIM
po‘panak), jinsiy ko‘payish suv o‘tlaridagidek boradi. Yuksak zam-
burug‘lar (penitsill) mitselliysi to‘siqli, ya’ni ko‘p hujayrali bo‘ladi 
(19- betdagi 8- rasm).
Achitqi zamburug‘i — haqiqiy mitselliysi bo‘lmay, tanasi 
alohida-alohida hujayralardan iborat. hujayrasi bir yadroli, oval 
shaklda bo‘ladi. Bu zamburug‘ kurtaklanish yo‘li bilan ko‘payadi. 
kurtaklanish natijasida hosil bo‘lgan yosh hujayralar uzilib ketmay 
zanjir hosil qiladi. ular shakarli muhitda yashaydi (9- rasm). Achit-
qi zamburug‘larining faoliyati natijasida shakar spirt va karbonat 
angidrid gaziga parchalanadi. ushbu jarayon pivo, vino va non-
voychilikda katta amaliy ahamiyatga ega. Spirtli achish jarayonida 
Sporalar
Mitselliy
oyoqcha
Qalpoqcha
 
Qalpoqchali zamburug‘larning tuzilishi.
11­ rasm.
 Achitqi zambu - 
rug‘i.
Qo‘ziqorin zambu-
rug‘i.
9­ rasm.
10­ rasm.
http:eduportal.uz

---

21
oRGANIk oLAM hAQIDA MA’LuMoT
I Bo‘LIM
ajralib chiqqan energiya achitqilarning hayoti uchun zarur. Non-
voychilikda xamirga achitqi qo‘shib qorilganda ajralib chiqadigan 
karbonat angidrid gazi xamir ko‘pchishini, ya’ni yengil va g‘ovak 
bo‘lishini ta’minlaydi.
qo‘ziqorin zamburug‘i tabiatda keng tarqalgan qalpoq-
chali zamburug‘ hisoblanadi. uning ichi bo‘sh, meva tanasi 
10—12 cm bo‘lib, oyoqcha va qalpoqchadan iborat (10-,11- 
rasmlar). Qo‘ziqorin chirindiga boy tuproqlarda saprofit holda 
hayot kechiradi. Тuproq ostidagi ko‘p yillik mitselliysi yoz fasli-
da zaxira sifatida oziq moddalar to‘plab, kuzdan boshlab meva 
tanachalar shakl lana boshlaydi. ular kelgusi yili bahorda yetilib 
tuproq yuzasiga chiqadi va sporalarini sochadi. Qo‘ziqo 
rin 
shartli iste’mol qilinadigan zamburug‘lar guruhiga kiradi. eng 
yaxshi iste’mol qilinadigan zamburug‘larga oq zamburug‘, oq 
qayin bilan birga o‘sadigan zamburug‘ va boshqa zamburug‘lar 
kiradi. ular oqsilga boy, shu 
ningdek, tarkibida moylar, mineral 
moddalar hamda inson orga 
nizmi uchun zarur elementlardan 
esa temir, kalsiy, rux va boshqalar mavjud.