Sitologiya va
§. Tirik organizmlarning ko‘payish
Download 4.9 Mb. Pdf ko'rish
|
9-sinf biologiya darslik kitob
- Bu sahifa navigatsiya:
- Jinssiz ko‘payish
- 1. Ikkiga bo‘linish.
|
40 §. Tirik organizmlarning ko‘payish
xillari ko‘payish hayot mohiyatining eng muhim xususiyatlaridan birini tashkil etadi. Barcha tirik organizmlar ko‘payish qobiliyatiga ega. Tabiatda har bir o‘simlik va hayvon turlarining mavjudligi ota- ona individlari va ularning avlodlari o‘rtasidagi uzviy davomiylik http:eduportal.uz 103 oRGANIZMLARNING INDIVIDuAL RIVoJLANIShI - oNToGeNeZ V Bo‘LIM faqat ko‘payish orqali saqlanib boradi. ko‘payish jarayoni asosida doimo DNk molekulasining ikki hissa ortishi yotadi. hattoki mito- xondriya va plastidalar ham hujayra ichida mustaqil holda ko‘paya olish xususiyatiga ega. Bir va ko‘p hujayrali organizmlar ko‘payi- shining asosiy usullari jinsiy va jinssiz ko‘payish hisoblanadi. Jinssiz ko‘payish. Jinssiz ko‘payish tirik tabiatda o‘simliklar va hayvonlar orasida keng tarqalgan. Jinssiz ko‘payishda ona organizmidagi bitta yoki bir nechta somatik hujayralar guruhidan yangi orga nizm rivojlanadi. ko‘pchilik bir hujayrali organizmlar jinssiz yo‘l bilan ko‘payadi. Bir hujayrali organizmlarning bo‘linib ko‘payishini quyidagi xillarga ajratish mumkin (31- rasm): 1. Ikkiga bo‘linish. Ikkiga bo‘linib ko‘payish sodda hayvonlar- da ko‘p uchraydi. unga misol qilib amyoba, yashil evglena, tufelka kabilarning ikkiga bo‘linib ko‘payishini olish mumkin. 2. Shizogoniya — ko‘p bo‘laklarga bo‘linish. ko‘payish- ning bu usuli bir hujayrali suv o‘tlari xlorella va xlomidomonadada, ayrim zamburug‘larda, sodda hayvonlardan bezgak plazmodiysida uchraydi. Shizogoniyda yadro ko‘p marta bo‘linadi, sitoplazma bu- tunligicha qoladi. keyin sitoplazma yadrolarni o‘raydi va natijada bitta hujayradan o‘nlab, yuzlab, minglab yangi hujayra organizm- lar hosil bo‘ladi. Download 4.9 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|