Sog ‘lom turmush tarzi gigiyenasi

O’zaro munosabatlar omili.
Insoniyat o’z taraqqiyoti davomida faqatgina biologik mavjudot sifatida emas, balki u ijtimoiy mahsulot sifatida ham shakllandi.
O’zaro munosabatlar shartli ravishda bir-biri bilan uzviy bog’liq bo’lgan ikkita qismga bo’linadi. Bular oilaning shakllanishi natijasida vijudga kelgan oilaviy munosabatlar hamda jamiyatning shakllanishi natijasida vijudga kelgan ijtimoiy munosabatlar. Bularning har ikkalasi ham inson salomatligiga ta’sir qiluvchi eng katta va kuchli omillardir. U eng avvalo kishining ruhiyatiga ta’sir qiladi. Ruhiyat esa salomatlik bilan bevosita aloqador. Kishilar ruhiyati yuqori bo’lganda tomirlardagi qonnnig harakati, ichki a’zolar faoliyati, hujayralardagi moddalar almashinish kabi hayotiy jarayonlar yaxshi kechadi. Kayfiyat yaxshi, ishchanligi yuqori bo’ladi. Aksincha, ruhiy tushkunlik paytida ichki a’zolar va hujayralardagi hayotiy jarayonlar susayadi. Kishi kayfiyatsiz, voqea va hodisalarga befarq, ishga qo’li bormaydigan bo’ladi. Bu holatning surunkali davom etishi kasalliklarga olib keladi
Ichimlik suvi va suv ta’minoti gigiyenasi
Suv inson organizmining 70% ini tashkil qiladi, organizmning hayot kechirishida, fiziologik jarayonlarning m o‘tadil kechishida suv hal qiluvchi roi o‘ynaydi. Suvsiz ovqat hazm qilish ham, hujayralardagi moddalar almashinuvi ham mumkin emas. Turli xil zaharli moddalar suv orqali chiqaruv a’zolariga yetkazib beriladi.Suv gomeostazni - qon va hujayralarard suyuqlik bilan birga odam organizmining ichki muhitini tashkil qilishda qatnashadi. Shu bois organizm suvsizlikka juda sezgir. Suv organizm haroratini tashqi muhit harorati bilan uyg‘unlashtiradi. Unga yetarli miqdorda suv kelib turmasa, zaharli moddalarning chiqishi qiyinlashadi. Suv tufayli ichaklardagi bakteriyalar kamayib turadi. Suv organizmning o ‘zini o ‘zi tozalashiga yordam beradi.Demak, suv iste’mol qilinishi inson salomatligini saqlashning asosiy omillaridan biri hisoblanadi. Ayni paytda ortiqcha suv ichilishi organizm uchun zararli boTib, yurak, buyrak kabi a’zolar faoliyatini qiyinlashtiradi.Yurtimizda shifobaxsh buloqlar k o ‘p. Tabiiy suvlarning ahamiyati ularning tarkibidagi turli m inerai tuzlar m iqdoriga qarab xilma-xil shifobaxshlik xususiyatlarini kasb etadi. Rodonli suv, oltingugurt angidrid eritmasi b o ‘lgan suv va hokazo. Muz erishi paytida hosil b o ‘lgan suv tarkibi “trigidroxlorid”dan iborat b o ‘lganligi sababli u katta fiziologik ahamiyatga egadir. Jumladan, o ‘simliklarning o ‘sishini tezlashtiradi, odam organizmi faoliyatiga ijobiy ta’sir ko ‘rsatadi. Inson organizmining tez qarishiga ana shu “muz”li suvning yetishmasligi ta’sir k o ‘rsatadi. Shu boisdan qor va muzlarning erishi tufayli hosil b o ‘ladigan tog‘lardagi buloq suvlari organizmga yoshartiruvchi ta’sir k o ‘rsatadi.Magnit maydonidan o ‘tkazilgan suv qutblanish hodisasi tufayli shifobaxshlik xususiyatiga ega bo‘ladi, biologik jihatdan faollashadi. Suv tarkibida oltin, kumush va mis kabi metallaming ionlari bo‘lishi bakteriosid yoki oligodinamik ta’sirga egaligini odamlar qadimdan o ‘z tajribalaridan bilganlar va shu tufayli °ltin yoki kumush va misdan yasalgan idishlarda suv va boshqa suyuq mahsulotlami saqlaganlar. Tabiatda uchraydigan turli xil minerai suvlarning shifobaxsh xususiyati ko‘pchilikka ma’lum. Suvda cho‘milish tufayli inson 0rganizmining moslashuv imkoniyatlari oshadi, chiniqadi. Odamning bir sutkada SUvga bo‘lgan ehtiyoji har 1 kg vazn hisobiga 40 ml dan aniqlanadi. Bu, demak, o ‘rtacha 2 litr yoki 8-10 stakan suvga tengdir.