So’lakdagi amilaza fermentining aktivligiga pH ning ta’siri

Kerakli asbob va reaktivlar : shtativ (probirkalari bilan), shkalali pipetkalar, o’lchov stakani menzurka suv hammomi. Termometr, gaz gorelkasi, quruq spirt, pipetka, pH indicator, lakmus qog’ozi, lupa.

Kraxmalning 1% li eritmasi, so’lakning 1: 5 marta suyultirilgan suyuqligi KI ning suyultirilgan eritmasi, Pasfatli buffer eritmasi dan 1/15 Mli NaHPO₄ va KH₂PO₄

(4-ilova 2- jadvalga qarang )

2. Fosfat bufer aralashmasi quyidagi ikki eritmadan tayyorlanadi: 1/15 M natriy gidrofosfat (11,876 g Na₂HPO₄^.2H₂O) va 1/15 M kaliy digidrofosfat (9.078 g KH₂PO₄). Ikkala eritmaning quyidagi hajmiy nisbatlarda aralashtirilib,

pH kattaligi turlicha bo‘lgan eritmalar olinadi.

Na2HPO4 (ml hisobida)	KH2PO4 (ml hisobida)	pH	Na2HPO4 (ml hisobida)	KH2PO4 (ml hisobida)	pH
0,00	10,00	4,49	6,00	4,00	6,98
0,10	9,90	4,94	7,00	3,00	7,17
0,25	9,75	5,29	8,00	2,00	7,38
0,50	9,50	5,59	9,00	1,00	7,73
1,00	9,00	5,91	9,50	0,50	8,04
2,00	8,00	6,24	9,75	0,25	8,34
3,00	7,00	6,47	9,90	0,10	8,67
4,00	6,00	6,64	10,00	0,00	9,18
5,00	5,00	6,81

Ishning borishi :

Suyultirilgan so’lak tayorlash: O’g’iz bir nech marta suv bilan chayiladi va 20 ml distillangan suvda suyiltiriladi, bir necha marta yaxshilab aralashtiriladi. Shunday qilib bir necha marta takrorlab kerakligicha 50-60 ml suyuqlik tayorlanadi, ma’lum Ph muhit hosil qilish uchun fosfat buferli eritmasidan foydalaniladi.

9ta probirkaga olib pH qiymati quyidagicha: 5,59 ,5,91;6,24;6,47:6,81;6,94: 7,17;7,38;8,04 bo’lgan 1/15 Mli NaHPO₄ va KH₂PO₄ eritmalarining turli miqdoridan iborat fosfat aralashmasidan 5ml quyiladi, har qaysi probirkaga kraxmalni 1%eritmasidan 1mldan va 2ml suyultirilgan 1:5so’lak qo’shiladi va probirkalardagi aralashmalar aralashtiriladi, so’ngra 45⁰ Cli suv hammomiga 15 minut qo’yiladi. Suv hammomidan olib sovuq suvda sovitiladi va har qaysi probirkaga yodning KIdagi suyultirilgan eritmasidan 5-6 tomchi quyiladi. Har bir probirkadagi eritmani rangigigan qarab kraxmalni turli pHmuhitida parchalanish darajasi aniqlanadi

Olingan natijalar jadval ko’rinishida ifodalanadi

	Vaqt minut hisobida
Namuna arkibi	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Buferli aralashma tarkibi
Yod bilan hosil qilgan rangi
Vaqt ko’rsatgichi
pH optimumi

Bufer eritmaning pHining o’zgarishi so’lak amilazasi fermentining faoligiga ta’sirini kuzating va xulosangizni yozing .

. Katalaza fermentining aktivligini aniqlash.

Katalaza fermenti hujayra nafas olishida paydo bo’ladigan va tirik hujayra uchun zarur mahsulot vodorod peroksidini parchalashda yordam beradi. Каtаlаzа fеrmеntini aktivligini аniqlаsh bu fermentning ma’lum miqdordagi vodorod peroksid bilan inkubatsiya qilganda parchalanmay qolgan vodorod peroksidni KMnO4 bilan titrlab aniqlashga asoslangan bo’lib, katalaza fermentining eng xarakterli funksiyasi kаtаlаzа fеrmеnti tа’siridа nihoyatda tez pеrgidrоl suvgа vа mоlекulyar кislоrоdgа pаrchаlаnаdi:

2H₂O₂ ^katalaza H₂O +O₂

Sutgа pеrgidrоl qo’shilsа кislоrоd аjrаlib chiqаdi, bu sut tarkibida каtаlаzа fеrmеnti bоrligidаn dаlоlаt bеrаdi.

Кеrакli аsbоblаr: prоbirкаlаri bilаn shtаtiv; pipеtкаlаr.

Rеакtivlаr.1. Sut. 2. Pеrgidrоlning 1% li eritmаsi. 3.katalaza fermenti

Ishning bоrishi. Bittа prоbirкаgа 2-3 ml sut vа shunchа miqdоrdа pеrgidrоlning 1%li eritmаsidаn sоlinаdi. Каtаlаzа tа’siridа кislоrоd pufакchаlаri аjrаlib chiqаdi. Iккinchi prоbirкаgа 2-3 ml qаynаtilgаn sut hаmdа 2-3 ml pеrgidrоl eritmаsidаn sоlinаdi.ikkinchi prbirkada gaz pufakchalari hosil bo’lmaydi.

Qаynаtilgаn sutdа fеrmеnt yuqоri harоrаt tа’siridа dеnаturаsiyagа uchrаgаn, shuning uchun bu prоbirкаdа fеrmеntаtiv rеакsiya bo’lmaydi.

Nazorat savollari:

1.Tajribadan kuzatilgan natijalarini ketma-ketlikda sxematik tarzda ifodalang.

2. Katalaza fermentining aktivligini aniqlashda kerakli asbob va reaktivlarni aniqlang.