Soraw: Kongoda xalıq onıń 00 tasidan, Indoneziyada 250 tasidan, Sudanda bolsa 117 tasidan paydalanıwadı. Ol ne? Juwap : Til soraw

soraw: Sanksrit tilinde «birlashish», «qo'shilish» dep aytıń.
Juwap : Yoga.

154- soraw: Ernest Renan onı ǵárezsiz pán retindegi áhmiyetin biykar etken: «Ol sonday tatımlıqki, ol bolmasa hámme awqat ta'msiz bolıp tuyuladi, biraq onıń ózi awqat bolıwǵa jaramaydı». Ol qaysı pán bolıwı múmkin?

Juwap : Filosofiya.

155- soraw: «Hámme zattı kim biladi? »- degen shákirtleriniń sorawına Aflotunning ustazı bolǵan ullı oyshıl, áyyemgi grek filosofi Sokrat : «Hámme zattı ol biladi, lekin onıń bir bólegi o'lib ketken, ekinshi bólegi ele tuwılǵan emes»- dep juwap bergen. Ol kim?

Juwap : Hámme.

156 - soraw: Umar Xayyomning rubayısın tıńlań :

Dúnyanıń tilegi, samari xam ol, Aqıl kózin qarası -qımbat bahalı tasları xam ol. To'garak jaxonni úzik dep bilsek, Buljıtpastan onıń kóz-gáwharı xam ol.
Umar Xayyom ol degende neni názerde tutqan?
Juwap : Biz.

157- soraw: Falesning sonday sóz dizbegi bar: «Juldızlar aqılsızlardı basqaradi, oqillar bolsa olardı basqaradi». Oqillar neni basqaradi?

Juwap : Juldızlardı.

158- soraw: Avreliy Avgustin ol haqqında : «Eger mennen adamlar onıń ne ekenligin so'ramagunlaricha men onı biletuǵınǵa uqsayman, biraq ol ne ekenligin basqalarǵa

tereńrek túsindiriwshi bolsam, onı hárgiz bilolmasligimni sezim etemen» degen. Ol ne haqqında sonday degen?
Juwap : waqıt.

159 - soraw: Payǵambarımız Muhammad sallallohu alayhi vassalam aytqanlar : «Ol dál Allanıń jerdegi bayraǵina bolıp tabıladı. Qashanda qandayda bir bandasiga jamanlıqtı shıdamlılıq qilsa, onıń moynına sol bayraǵın ilib qóyadı». Ol ne?

Juwap : Qarız.

160 - soraw: Olardıń hár birine tómendegi tariypler berilgen: Ruwzıgerdiń qassapı hám baqqalı ; shańaraqtıń táwipi; qızlardıń sepi; qazandıń mayı ; qarındıń belbog'i; jaydıń súyeki, qazan órtı ; da obi yevg'on, da dári-dárman. Olar neler?

Juwap : Bular jeti ǵáziyne: siyir, pal hárre, jipak qurtı, objuvoz, digirman, orman hám tawıq.

161- soraw: Morze kodında ózgeriwshen koddan kemrek, ózgermeytuǵın koddan kóbirek paydalanıladı. Bunda noqat hám tire ornında áyne sol eki belgi isletiledi. Olar qaysılar? Juwap : Plyus hám minus.

162- soraw: Olar xar jılı kuzda dexqonlardan ónimnen ónim esabında 1-2 elek g'alla undirar edi. Eger olar kimligini tapqan bolsańız, bul undirib alınǵan úlestiń atınıń aytıń.
Juwap : Murapona (bular muraplar edi).

163- soraw: Spenser pikrine qaraǵanda bul sezimge tolǵan sóylew oxangi, Darvin pikrine qaraǵanda qustıń sayrawı hám haywanlardıń óz jupini shaqırıwı, Byuxer pikrine qaraǵanda baslanıwiy adamlardıń miynet usılları, Shtumpf pikrine qaraǵanda baslanıwiy adamlardıń shaqiriq dawısları, Kombare pikrine qaraǵanda bolsa sıyqırlı duwalaw dástúrleri onıń dáslepki dárekleri esaplanadi. Ol ne?

Juwap : Muzıka.

164- soraw: Bul mayda taslar búyrek formasında bolǵanlıǵınan áyyemginde sol taslar búyrekti emlew ózgeshelikine iye dep ısengenler. Bul jaǵday tasdıń atında óz ańlatpasın tapqan.

Bul tas qanday ataladı?
Juwap : Nefrit.

165- soraw: Nobel sıylıqın tapsırıw bayramı Stokgolm hám Osloda 10 dekabrde ótkeriledi. Nege áyne 10 dekabrde?

Juwap : Sebebi, 1896 jıl 10 dekabrde Alfred Nobel opat etken.

166 - soraw: Neniń arqa tárepinde biz bul famılıyalardı kóriwimiz múmkin: Artamonov, Petrov, Firsov, vant Goff, Korolev, Gavrilov, Alexin, Grachev, Kondratyuk, Chernishev hám x. k.? Juwap : Aynıń arqa tárepinde (Bular ondaǵı kraterlarning atları ).

167- soraw: Xaros Mann jazǵan : «Ol jıpǵa uqsaydı - biz onı kúnden kunga bir toladan o'rib baramız hám ohir aqıbet onı úziw ushın biziń kúshimiz yetmay qaladı». Ol ne?
Juwap : Ádet.

168- soraw: Moskvanıń «Progress» baspaında 1966 jılda shıqqan kitapda 3 Rim imperatori, 10 AQSh prezidenti hám kóplegen basqa ataqlı insanlardıń at-sharıflarini kóriw múmkin. Bul kitaptıń siyasat hám mámleket basqarıwına xesh qanday baylanısı joq, bul entsiklopedik maǵlıwmatlar kitapı xam emes, oylap kórińshi, bul qanday kitap bolıwı múmkin?

Juwap : Aforizmlar kompleksi.

169 - soraw: 1952 jılda O'zFA Til hám ádebiyat institutı hám de Jazıwshılar awqamınıń birgelikte ótkergen keńesi onı «Qanlı urıslardı kókga kóterip jaqlawshı, xon hám beklarning talawshılıǵı hám olardıń jarlı xalqqa ótkergen zulmini dábdebe menen kuylovchi, mılletshillikti targ'ib etiwshi, xalqqa qarsı shıǵarma»,-dep baxoladi. Ol qaysı dóretpe?

Juwap : «Alpomish» dástanı.

170- soraw: Ádisi Sharıfda sonday yoilgan: «Qashanda Alla Taolo qandayda bir patshahga jaqsılıqtı qalelasa, sol patshahga onıń jaqsısın bahsh etur, ol unutgan waqıtta yadǵa saladı, eslagan waqıtta járdemlesedi. hám eger Alla patshahga jamanlıqtı qálese, sol patshahga onıń jamanın ato qilur, ol unutsa, esletpeydi, eslasa járdemlashmaydi». Ol kim yamasa ne?

Juwap : ministr.

171- soraw: Mahmudovning «Qonaqnoma» kitabında sonday jazılǵan : «Júdá ıssı hám suyıq awqatlar dasturxanǵa keltirip qoyılǵannan keyin oǵan álbette sol zattı qosıp beriw maqsetke muwapıq» delingen. Ol ne?

Juwap : Aǵash qasıq.

172- soraw: Ataqlı áyyemgi grek filosofi Pifagordan soraǵan ekenler: «Sen oyshılmisan? ». Ol kishipeyillik menen: «Joq, men oyshıl emespen. Men bar-yo'g'i uman» degen. Kimman degen?

Juwap : Oyshıllıqtı sevuvchi yaǵnıy filosofman.

173- soraw: Payǵambarımız ol haqqında sonday degenler: «Ol qaranǵilıqta quyash, vaxshatda joldas, jalǵızlıqta joldas, biygana yurtda sırlas, salmaqli waqıtta basshı, dushpanǵa qarsı quraldir». Ol ne?

Juwap : Ílım.

174- soraw: volter aytqan : «Ol joq zat. Bul dúnyada júz beretuǵın hámme zatlar yamasa sınaq,

yamasa jaza, yohud sıylıq hám yoinki aldınan jiberilgen xabardir». Ol ne?
Juwap : Kútilmegen jaǵday.

175- soraw: Er adam qaramaldı biz buǵa yamasa ho'kiz deymiz. Buǵa menenhxo'kizning parqı nede? Juwap : Buǵa -bichilmagan jas er adam qaramal. Xo'kiz - 2 jastan asıp, qosqa yaraydigan halǵa kelgen bichilgan er adam qaramal.

176 - soraw: Bul sóz arab tilinen alınǵan bolıp, «xalqni hám watandı omon saqlawshı», «tartib ornatuvchi» sıyaqlı mánislerdi beredi. Tariyxıy ádebiyatlarda ol qóllanba xamda qaǵıyda mánislerinde isletilingen. Bul qanday sóz?
Juwap : Oficer.

177- soraw: Bul sóz tiykarı grekshe sóz bolıp sózbe-sóz awdarması áyne «muqaddas oyıq» degen mánisti ańlatadı. Bul qanday sóz?

Juwap : Ieroglif.

178- soraw: Bul sóz tiykarlanıp «dramatik spektakl aralıǵinda atqarıw etiletuǵın muzıkalı drama yamasa opera» degen mánisti beredi. Házirgi kúnde bul sóz kórkem óner tarawinde keń isletiledi. Bul qanday sóz?

Juwap : Intermediya.

179 - soraw: Inflyuentsa italyan tilinen alınǵan bolıp, «tarqalaman» degen mánisti ańlatadı. 1780- 82 jıllarda bir kesellik jabılasına tarqalǵanında oǵan sonday at berilgen edi. Házirgi kunge shekem bul keselliktiń ekinshi atı bolıp qalǵan. Bul qaysı kesellik?

Juwap : Gripp.

180- soraw: Siyir suti quramında kazein dep atalǵan quramalı belok bar. Bul belokdıń atı bir sút óniminiń latınsha atalıwınan kelip shıqqan. Qanday ónimdiń?

Juwap : Pishloq (caseus).

181- soraw: Bul qushni ispanlar 15 ásirdiń aqırlarında Kanar atawlarınan Evropaǵa alıp kelgenler. Ho'sh, bul qushning atı ne?

Juwap : Kanareyka.

182- soraw: Xalıq aralıq birlikler sisteması SI de jetew tiykarǵı birliklerden biri - jaqtılıq kúshi birligi kandella menen belgilenedi. Bul sóz áyyemgi latınsha sóz bolıp esaplanadi. Ol qanday mánisti ańlatadı?

Juwap : Sham (candella).

183- soraw: Kapustael konfetlarini bárshemiz jaxsı kórip tutınıw etemiz. Lekin kapustael sóziniń

mánisin hámme xam bilmese kerek. Bul sóz latınsha cannamella sózinen alınǵan bolıp bir ósimliktiń atı esaplanadi. Qaysı ósimliktiń?
Juwap : Qumshekerqamish.

184- soraw: Bul sóz grekshe «ko'rpa-kepren» degen sózden alınǵan. Álbette daslep ol payda bolǵanında onda tósekten basqa kóp zat bolmaǵan. Házirde ol oǵada rawajlanǵan bolsada, baribir tóseksiz ol yerni oyda sawlelendiriw etip bolmaydı. Ol qaysı jay?

Juwap : Klinika (kline).

185- soraw: Grekistonda júzimshilik hám vinoshılıq qudayı Dionis húrmetine ótkerilgen bayramda ádetdegidan basqasha kiyimde qatnasqan hám hámmediń keyipin kótergen adamlar keyinirek óz atların bir tarawdıń adamlarına bergenler. Olardıń atı ne bolǵan?

Juwap : Komik.

186 - soraw: Onıń watanı AQSh. 1922 jılda ol Frantsiyada tapildi. Keyinirek ol óziniń Evropa boylap sayaxatını dawam ettirip, Arqa Evropaǵa, Ukrainaǵa, Belorussiyaga jetip baradı. Ózbekstanǵa ol Belorussiyadan 1972 jılda kelip qaladı. Ho'sh endi aytıńshı, ol AQSh dıń qaysı shtatınan kelgen?

Juwap : Kolorado.
Túsindirme: Bul jerde gáp kolorado qo'ng'izi haqqında ketmekte.

187- soraw: Bul shıǵarmanı derlik bárshemiz jaxsı kórip oqıǵanmız. Ol daslep payda bolǵanında «Arab álipbesiniń birinshi háribi layla hám layla» dep ataladı. Bul dóretpe ózbekshe qanday ataladı?

Juwap : «Mıń bir keshe».

188- soraw: Meshitte qubla tárepte turatuǵın tekshe sózi arab tilinde harb jayı, yaǵnıy urıs jayı degen mánisti bildirar eken. Aytıńshı, ol jerge nege naǵız ózinday at berilgen?

Juwap : Bul jerde namaz waqtında shaytan menen imom ortasındaǵı urıs boladı degen qıyallardan kelip shıqqan halda.

189 - soraw: Bul munasábet belgisi matematika pánine 1557 jılda Rekord tárepinen kirgizildi. Bul qaysı belgi?

Juwap : Teńlik belgisi.

190 - soraw: Olardı Tadjikistanda jo'gilar, Armeniyada bosha, Angliyada Egipetlik, Iranda qoracha, Frantsiyada fir'avn qáwimi, Finlyandiyada qara dep ataydilar. Ho'sh olar bizde qanday ataladı?

Juwap : Lolılar.

191- soraw: Bul áskeriy ataq Frantsiyada 15 asirde payda bolǵan, sol payıtlarda baslıǵı wazıypasın waqtınshalıq atqarıp turǵan ofitserni sonday dep atawǵan. Ol qanday atalǵan?

Juwap : Leytenant.

192- soraw: Bul sintetik tolani Polshada elana, Angliyada terilen, AQShda dakron, Yaponiyada tetoron, Germaniyada diolen hám Frantsiyada tergal dep atasadı. Ol bizde qanday ataladı? Juwap : Lavsan.

193- soraw: Bul transport túri 20 ásir baslarında payda bolǵan. Kópshilik onı tramvayning ótken zamandoshi dep biladi. Bul transporttıń tiykarǵı háreketlentiretuǵın kúshi ne edi?
Juwap : Atlar (atlar tartıp júretuǵın tramvay -kán).

194- soraw: Uyqastıń qosıqınan bir tórtlıqtı esitiń:

Qaysı jastan júrekte ıshqı o'ti yonar? So'rog'in sálemday so'raydi álik.
Áyne ……dan jaslıq baslanar, Oǵan deyin bolǵanı barlıǵı balalıq.
Bul tórtlıqta túsirip qaldırilgan sózlerdi tabıń.
Juwap : Birinshi posa (Uyqas aqsha ).

195- soraw: Áyyemgi hind traktatida sonday jazılǵan : «Aqıl meyli húrmetti tuwdırsa, końil meyli doslıqtı, dene meyli qaleishni tuwdıradı. Aqıl, końil, dene meyli bir bolıp onı tuwdıradı». Neni tuwdıradı?

Juwap : Muhabbat.

196 - soraw: Orta ásir Kitay aforizmi (Syuy Syuemo) de sonday sóz dizbegiler bar: «Er adam kisi hayaldı chanqoqdan azap chekip, suwǵa umtılıp atırǵan jolawshı sıyaqlı sevadi». Nege naǵız ózinday uqsatıw etilgen?

Juwap : Odan óz mútájlikin qandirib bolǵandan keyin oǵan bolǵan qızıǵıwshılıqı joǵaladı.

197- soraw: Orta ásir Kitay aforizmi (Syuy Syuemo) de sonday sóz dizbegiler bar: «Hayal kisi er adamdı ıssınan tolıqıp salqınǵa umtılıp atırǵan jolawshı sıyaqlı sevadi». Nege naǵız ózinday uqsatıw etilgen?

Juwap : Ol hátte ózi qalelegen zatqa eriwse de onı hesh tark etpeydi.

198- soraw: Aleksandr Dyuma: «Bul basqalardan kóre ózine kóbirek azap beriw kórkem óneridir» degen. Ne haqqında sonday degen?

Juwap : Qızǵanshaqlıq.

199 - soraw: L. N. Tolstoy «Shıǵarmalarda, romanlarda, kinolarda syujetlar, waqıyalar rawajlanıp barıp aqırında hámmesi ol menen tawsıladı. Turmısda bolsa kerisinshe, hámme zat odan keyin baslanadı». Tolstoy ol degende neni názerde tutqan?

Juwap : Toy.

200- soraw: Xoratsiy Safrin sonday degen: «Hayal menen tanısıw ushın bir neshe minuta jetkilikli, onı jaqsı biliw ushın jıllar kerek, haqıyqıy hám tolıq biliw ushın……». Ne qılıw kerek?

Juwap : Ol menen ajırasıw kerek.

201- soraw: Aleksandr Ratner aytqan : «Bul áyellerge bolǵan muhabbat -muhabbattıń benihoya kúshliligi áqibetidir». Ol ne?

Juwap : Boydaqlıq.

202- soraw: Ambroz Birs pikrine qaraǵanda : «Italiyada bul gózzal áyel bolıp tabıladı, Angliyada bolsa kúshli uwlı zat bolıp tabıladı. Eki til arasındaǵı bul uqsawlıq kisin tańlanıwǵa saladı». Bul qanday sóz?

Juwap : Beladonna.

203- soraw: Ol óziniń dóretpeleri tiraji boyınsha Bibliya hám Shekspir pesalaridan keyin úshinshi orındı iyeleydi. Onıń dóretpeleri bir júz ush tilge awdarma etilgen. Onıń eń tiykarǵı qaharmanlarınan biri Nikaragua pochta markasında suwretlengen. Bul ataqlı dóretiwshi kim?

Juwap : Detektiv xanzadası Agata Kristi.

204- soraw: «Haqıyqıy jigit arıslanday irillay alıwı kerek» degen uran astında xar jılı Qubla Afrikanıń Nelotreyt shaxrida jarıs ótkeriledi. Jarısta arıslanday irillay alǵan jigitler saralanadı. Jarıs jeńimpazları menen bayraqdorlari oǵan eń uyqas dep esaplanilar eken. Nege? Juwap : Kúyewka.

205- soraw: Turkiyanıń ayırım awıllarında házirgi kunga shekem qız kúyewdiń haqıyqıy jigit ekenligin kórsetiw maqsetinde onıń esigi aldında kópshilikti jıynap oǵan salıstırǵanda bir jumıstı etedi. Ne etedi?
Juwap : Kúyewdiń saqal hám murtini qirib taslaydı.

206 - soraw: Ximolay tog'ida jasaytuǵınlıq sherp qavmida eki ájaǵa -úke úynı bolmaw ushın bir qızǵa úyleniwar eken. Eger sol shańaraqta úsh bala tuwılsa úlkeni menen genjesi bir qızǵa úylenedi. Ortanchasichi?

Juwap : Shirkewge ketedi.

207- soraw: Húrmetiddin Ali Yazdiyning «Jeńisnoma» shıǵarmasında oǵan tog'dan-tog'gacha ótkerilgen tóbe» dep tariyp berilgen. Ol ne?

Juwap : Ullı Kitay diywali.

208- soraw: Tong'uzlug' - Batıs Anato'liyadagi qala. XI asirde bulmanlardı Saljuqiylar jawlap alıw etkenlerinde átirapda jalǵizaq kóp bolǵanlıǵı ushın qalanı sol at menen ataǵanlar. Lekin

qalanıń xristian xalqı islamlasıp, átirap daǵı jalǵizaqlar da qirilib pitkennen keyin Usmoniylar dáwirinde pútkilley musulmanlasqan qala ahli qalalarınıń atınan orlanib, Xv ásir aqırınan onı ondan talay uzaq bolıwına qaramay bir at menen ataydilar. Qanday at? Juwap : Teńizden talay uzaq bolıwına qaramay Denizli dep ataydılar.

209 - soraw: Kitay imperatori (Min úrim-putaǵı 1368 jıl ) Ámir Temurǵa jibergen xatlarında oǵan bir at menen shaqırıq qılatuǵın edi. Diplomatiya tilinde bolsa bul «sen maǵan tobesan» degen mánisti bildirardi. Imperator óz xatlarında Ámir Temurǵa qanday shaqırıq qılatuǵın edi?

Juwap : «Balam» dep.

210 - soraw: Bul «hovli»dıń dáslepkisi Frantsiya patshası Genrix vIII pármanına tiykarlanıp 1529 jılda Parijda qurılǵan. Tashkentte bunday «hovli» dáslepki bar 1903 jılda qurılǵan. Házirgi kúnde Ózbekstanda 530 ta bunday «hovli» bar. Sol háwlilerdiń eń úlkenin aytıń.

Juwap : «Yunusobod» tennis korti (ing. court - háwli).

211- soraw: Konyak spirti 3, 4, 5 jıl saqlanıwı múmkin. Biz konyak spirti neshe jıl saqlanganini qanday biliwimiz múmkin?

Juwap : Konyak shıyshesindegi jarlıqta kórsetilgen juldızlar sanına qaray.

212- soraw: Onıń ata-anası tiykarı odessalik. Ol jaslıgınan yadı júdá kúshli bolǵan. 4 jasında babası kórsetken fokuslarni demde ózlestirip, ızınen qaytarar edi. 7 jastan ǵárezsiz ózi oylap tapqan fokuslarni adamlar aldında kórsetiw eta baslaǵan. 15 jasında «Sıyqırlıqgarlar jámiyeti»ga qabıl etilgen. Ol kim?

Juwap : Tiykarı atı Dodik Kotkin bolǵan Devid Kopperfild.

213- soraw: Bul sóz anglichan tilinde dexqon úyi degen mánisti ańlatadı. Tiykarlanıp 16 ásir aqırı 17 ásir baslarında Angliyada qurıla baslaǵan, keyinirek Skandinaviya, AQSh hám b. orınlarda tarqalǵan. Bul dexqon úyin biz qanday ataymız?

Juwap : Kottej.

214- soraw: Bul miynettiń avtorı óz shıǵarması haqqında sonday jazǵan : «Men bul kitaptı arnawlı alipbe tártibinde hikmetli sózler, saj'lar, naqıllar, qosıqlar, aruzdıń ólsheminiń biri hám ólshem hám uyqassız qara sóz benen jazılǵan kórkem shıǵarma dep atalǵan kórkem ádebiyatqa baylanıslı úzindiler menen bezadim». Bul qaysı dóretpe jáne onıń avtorı kim?

Juwap : «Toplamu lug'otit turk», Mahmud Qoshg'ariy.

215- soraw: Bul sóz grekshede «katta kosa» degen mánisti ańlatadı. Bunday «katta kosa»lar jerden kóre basqa orında kóbirek. Qayda?

Juwap : Ayda.
Túsindirme: Gáp bul jerde kraterlar haqqında ketmekte (krater-úlken kese).
216 - soraw: Bitmay qalǵan jumıs; insan denesiniń bir bólegi; mańlay teri menen tabılǵan pákize naǵıymet; etken qılmıslar ushın keyis hám oyınǵa ótirik aralastırıp naxaq oynaw. Bul túsiniklerdiń umuiyligi nede?
Juwap : Bular barlıǵı ózbek milliy gúresinde isletiletuǵın atamalar : shala, jambas, hadal, eskertiw, dákki hám jalatay.

217- soraw: Xorunjiy Potanin 1829 -30 jıllardaTashkentte bolǵanında «Qala orayında hiyle biyik dóńis jaylasqan bolıp, qala xalqı onda tez-tez seyiller, bayramlar ótkeriw ushın tóplanǵanlar. Bul mannan qala aymaǵı tap ayaday kózge taslanıp turadı» dep jazǵan. Ol joqarıdaǵı tariypini Tashkent degi qaysı jayǵa salıstırǵanda bergen?

Juwap : Ko'kcha (ko'hcha sózi parsıshadan tarjim etilgeninde tog'cha, tóbelik degen mánisti ańlatadı ).

218- soraw: Bul jerde jasawshı xalıq júdá hushfe'l xamda ashıqko'ngil. Olar hár bir qonaqtı “Selemat datang” dep júzlerinde mıyıq tartıw menen qarsı aladılar. Olar ózlerin «Bumiputra» yaǵnıy

«zamin o'g'lonlari» dep ataydilar. Bul qaysı xalıq?
Juwap : Malayziyalıqlar (malaylar ).

219 - soraw: 1927 jıl, Yaponiya «Monsyu»- 9810 m. 1952 jıl Britaniya «Chelenjer II»- 10863 m. 1959 jıl burınǵı SSSR «vityaz»- neshe m?

Juwap : 11022 m.
Túsindirme: Bul jerde gáp mine sol jılları mine sol mámleketlerdiń sol nomdagi suvosti kemeleri Marianna botig'ini tereńligin ólshep, bergen maǵlıwmatları haqqında ketmekte.

220 - soraw: Ol II - Jáhán urısında qazanılǵan ullı jeńis húrmetine estelik retinde júzege keliw etilgen. Onıń tiykarın A. Ayzenshteyn Arqa Prussiyaning Allenshteyn qalasından keltirip ornatǵan. Ol ne?

Juwap : Tashkent kuranti.

221- soraw: Ol jaǵdayda 8 dóngelek bolıp, olardıń hár biri óz dvigateline iye. Televiziyalıq kameralar onıń kózleri wazıypasın atqarǵan. Ol ne?

Juwap : «Lunoxod-1» apparatı.

222- soraw: Yaponiyada olardı dasturxanda kóriwse xesh kim ajablanmaydi. Bul kunchiqar mámlekette onı tamaq retinde tutınıw etediler. Olardı qaynatib, ústine uksus sepib, azǵantay qumsheker de salıwadı. Sonnan keyin qarapsızki shıyrın hám mazalı tamaq tayın. Ulıwma, Yaponiyada olar ushın júzlegen retseptlar bar. Ol ne?

Juwap : Xrizantema guli.

223- soraw: Frantsuzlar ushın awqattıń sapası zárúrli, inglizlar ushın adamdıń awqatlanıw

waqtında ózin tuta biliwi zárúrli. Ho'sh endi aytıńshı, buǵan baylanıslı nemislarni ne qızıqtiradi?
Juwap : Dasturxanǵa tartılǵan tamaqlardıń sanı.

224- soraw: Ádisti esitiń: «Hayallarǵa boljaw : hámledar bo'lurlar, tug'arlar, balaların emizadilar, balalarına marhamatli da bo'lurlar, eger erleri menen jaqsı muosharat etip, namaz da o'qisalar sol zat shubhasızdir». Ne?

Juwap : Jánnetke kiriwleri.

225- soraw: «Zichi Kóregoniy» shıǵarmasında ádetdegi matematikalıq formulalar da, teńlemeler de, juldızlar atı da joq, hátte bul shıǵarmada olardan qandayda-birın ushıratmaysiz. Olar sol payıtlarda háripler menen kórsetilgen. Olar neler?

Juwap : Nomerler.

226 - soraw: Rossiyada jaylasqan «Kasperskiy laboratoriyası» analitik orayı onda tarqalǵan viruslar haqqındaǵı maǵlıwmattı járiyaladı. Bıltır 9 virus epidemiyaları hám 26 lokal virus tarqalǵan. Bul viruslar qayda tarqalǵan?

Juwap : Internette.

227- soraw: Anton Chexov ol zattı mudami janında alıp júrgen, onıń hákisi bolıp esaplanıw Buǵanında ol zat ulıwma bolmaǵan. Ol ne?

Juwap : Qaptal dápter.

228- soraw: XIX asirde Germaniyalıq Paul Shults atlı qassap jumıs izlep Amerikaǵa barıp qaladı. Ol hár kúni qassapxanadan qaytayotganida ózi so'ygan buyımlardıń isheklerin ózi menen birge úyine alıp kelip, olardıń ishin hár túrlı tımsalliqlar menen toltırıp, tutınıw eter edi. Nátiyjede Shults onıń oylap shıǵarıwshısına aylanadı. Ol neni oylap tabıw etken?

Juwap : Sosiska.

229 - soraw: Bárshemiz túrli sosiska túrlerin bilamiz: qara maldıń góshinen, qoy góshidan, tawıq góshidan tayarlanǵan hám h. Sosiskalar ishinde sutli sosiskalar xam bar. Olarǵa sút qosıladimi, ne ushın olar sonday ataladı?

Juwap : Sutli sosiskaga sút qosılmaydı, álbette. Olardıń bunday atalıwına sebep olar sút emib turǵan cho'chqa balasınıń góshidan tayarlanadı.

230 - soraw: Indiyada hár ayda olarǵa málim muǵdarda pul tolıqb barıladı. Bunnan tısqarı, olar biypul medicinalıq xızmetten paydalanıwları múmkin. Olar qarigan waqtında xam mámleket qarawında bolıwadı. Olar onıń ushın mámleket menen shártnama dúziwedi. Eger olar shártnamanı buzıwsa, olardı tutqınǵa alıw hám járiyma sazayı kutadi. Olar kimler?

Juwap : Hesh qashan turmıs qurmaslikka qarar etken insanlar.
Túsindirme: Indiyada xalıq sanı keskin ósip baratırǵanlıǵı munasábeti menen húkimet tábiyiy
ósiwdi sol jol menen kemeytiw maqsetinde qalelovchilarga sonday shártnamanı usınıs etedi.

231- soraw: Samyuel Jonson: «Qashanda eki Angliyalıq dús keliwib qalsa, olardıń birinshi sózi bárháma mine sol temadan baslanadı» degen. Qaysı temadan?

Juwap : Hawa rayı haqqında.

232- soraw: A. S. Pushkin aytqan : «Olar bilimdiń pochta atlaridirlar». Qaysı kásip wákilleri haqqında sonday degen?

Juwap : Dilmashlar.

233- soraw: Rim huqıqına tártip hám jıynaq beretuǵın ataqlı Yustinian kodeksinde olardıń sud processindegi qatnasıwı zárúrli áhmiyetke iye ekenligi tuwrısında párman bar. Ol jaǵdayda sonday dep ataladı : «Olar gúwa emesler, olar gúwalardan da, hátte sudyalardan da joqarıdirlar». Olar kimler?

Juwap : vrachlar.

234- soraw: Arab alximigi Jobir (Geber) tárepinen vIII asirde jańalıq ashılǵanlıq element Rim papapsi Aleksandr vI dıń balası, XvII asirde jasaǵan Teofaniya di Adomaga júdá qol keledi hám ol bul jańa ashılıw járdeminde «akva tafana» atlı suw tayarlaydı. Ol bul suwdan nápsiqaw maqsette paydalanadı. Siz maǵan onıń bul suwdan ne maqsette paydalanǵanin emes, sol elementtıń atı ne ekenligin aytıń.

Juwap : Margimush.

235- soraw: Bul sóz eki grek qudayları : Germes (er adam ) hám Afrodita (hayal) atlarınan kelip shıqqan bolıp ózinde bul ikkovining bir ózgeshelikin birlestiradi. Bul qanday sóz?

Juwap : Germafrodit (Ózinde eki jinsning belgilerin saqlawshı organizm).

236 - soraw: Jáhán Den sawlıqtı Saqlaw Shólkeminiń maǵlıwmatları boyınsha, odan óliw halları júrek-qan tamır kesellikleri, onkologik keselliklerden óliw qallarınan keyin úshinshi orında turadı. Ol qanday sebep?

Juwap : Avtohalokatlar.

237- soraw: Ol haqqında Ismoil Jurjoniy «Ol dama ushın paydalı, charchoqni chiqazadi, awqat as sińiriw qılıwdı jaqsılaydi» degen. Orıslardıń 1770 jılda baspadan shıǵarılǵan kitabında onı «yekinshi ona» dep suwretlaydilar. Ol ne?

Juwap : Juwınıw bólmesi.

238- soraw: Ádisde sonday delingen: «Pishay desang ol jumıstı et. Ol jaǵdayda bes payda bar: ko'ngil jazıw, kúsh toplaw, ılım hám ádep úyreniw, dono kisiler menen zıyaratda, suxbatda bolıw».

Qaysı mıynet haqında shuday deyilagn?
Juwap : Sapar qılıw.

239 - soraw: Abdulla Ílayıqiy oǵan sonday tariyp bergen: «Bul zorlıqniki emes, haqlıqniki bolıp tabıladı, bul zalımlarniki emes, japa shekkenlernikim bolıp tabıladı. Sol sebepli bunıń mánisi hám taǵı basqachadir».

Ílayıqiy nege salıstırǵanda sol tariypni bergen?
Juwap : «Mushtum»ga salıstırǵanda.

240 - soraw: Peruda sanalı ákeler avokado tereki mıywesi pısken dáwirde óz qızların kóshege shıǵarmaydilar. Nege?

Juwap : Sebebi, Peruda eń kúshli háwesli sezimdi qozǵawtıwshı mıywe avokado esaplanadı.

241- soraw: Abdulla Oripovning sonday qatarları bar:

Men da yashay atırman óz dáwirmda, Dáwirimdan qayga xam tushardim jıraq. hám lekin bilmedim meniń qanimda Qaysı bir babamning hislati kóbirek.
Joqarıdaǵı qatarlardıń mazmunınan kelip shıqqan jaǵdayda aytıńshı, bul qosıq qanday ataladı?
Juwap : Genetikalıqa.

242- soraw: Shemirshek Murodning «Oydinda júrgen adamlar» shıǵarmasında ol sonday tariyplanadi: «Ol- elimiz ta'rixi. Ol jaǵdayda elimiz keshirmish haytları bar, baxıtsızlıqları bar. Ol-qosıq, elimizning ázeliy de so'ngsiz qosıǵı». Ol ne?

Juwap : Atlas.

243- soraw: Olar ózlerin «Ni Malagasi» dep ataydılar. Áyne mine sol sózden olardıń frantsuzcha atalıwı «malagasilar» kelip shıqqan. Ol qaysı xalıq?

Juwap : Madagaskarlıqlar.

244- soraw: Madagaskarda qandayda bir jonivor uchalik izzet kórmegen. Aralning arqa-batısında jasawshı tsimixeti elati onı kúsh-qudıret tımsalı retinde etirof etiwedi. Onı óltiriw júdá behosiyat jumıs esaplanǵan. Sebebi onı óltiriw ájdadlar ruhini da halok qılıwdı ańlatadı. Ol qaysı haywan?

Juwap : Timsox.

245- soraw: Boburning «Boburnoma» shıǵarmasında ol kisige sonday tariyp beriledi: «Ustaz Qulmuhammad hám shayhi Noyi hám Husayn Udiykim sazda aldıńǵı, usta edi, bekning tárbiyat hám quwatı járdemi bila muncha taraqqiy hám shuxrat etdiler. Ustod Behzod hám Shoh Jeńimpaz suwreti bekning umtılıw hám múmkinshiligı menen mundoq ataqlı hám belgili boldı». Joqarıda tilge

alınǵan «bek» kim?
Juwap : Alisher Navaiy.

246 - soraw: Olar birpara orınlarda bahshi dep da júritiledi. Onıń tiykarǵı quralları sheńber yamasa qamshı, geyde duwtar yamasa hivchinlardan ibarat boladı. Olar kimler?

Juwap : Parixonlar (duoxonlar, sıyqırlawshılar ).

247- soraw: Leonardo de vinchi onıń ideyasın ilimiy tiykarlab bergen. Onıń házirgi kúndegi kórinisin Rossiyada birinshi ret Kotelnikov 1911 jılda jaratqan. 18 sarda bolsa Mongolfe atlı frantsuz ol menen minardan sakragan. Ol ne?

Juwap : Parashyut.

248- soraw: Onıń qirqdan artıq túri bar: ivitma, bódene, tuwrama, toy, sofaki, qorma, súzbe hám b.. Olardı tayarlaw ózbekler ortasında, ásirese er adamlarǵa has pazıylet esaplanadı. Ol ne?

Juwap : Palaw.

249 - soraw: 20 jıl dawamında qurılǵan bul jay tuwrısında Abdurazzoq Samarqandiy tómendegishe maǵlıwmat beredi: «Temur jumısqa jaramlı bolǵanlardıń hámmesin Xorezmnen Movarounnaxrga kóshiwge buyrıq berdi». Qaysı bınanıń qurılısı haqqında gáp barıp atır?

Juwap : Oqsaroy.

250- soraw: Orta Aziya xalıqlarında, atap aytqanda, ózbeklerde «osh xalol» degen ádet bolǵan. Bul bir kásip iyesiniń xalol mexnati ushın berilgen palaw, taǵamnan ibarat bolǵan. «Palaw xalol» kimga berilgen?

Juwap : Padanı aydawshılarǵa.

251- soraw: Daslep 16 -17 ásirler Frantsiya daǵı úlken sánatli úyler sonday atalǵan. Keyinirek usılarǵa eliklewan qurıla baslaǵan qala daǵı bir gruppa ımaratlar sol at menen atalǵan. Olar qanday atalǵan?

Juwap : Otel.

252- soraw: 12-13 ásirlerde Jaqın Shıǵıs daǵı ayırım mámleketler degi mámleket basshılardıń ataǵı ; Mamluklar dáwirinde Egipet lashkarboshisi; Saljuqiy sultanlar taxt miyrasxorıları tárbiyashısı. Bulardıń barlıǵı bir at menen atalǵan. Siz maǵan olar qanday atalǵanın emes, sol atqa iye bolǵan kórkem ádebiyatqa baylanıslı qaharmandıń avtorın aytıń.

Juwap : Abdulla Ílayıqiy.
Túsindirme: Bul jerde gáp «otabek» degen at haqqında ketmekte. Otabek atlı kórkem ádebiyatqa baylanıslı qaxramon Abdulla Ílayıqiyning «Ótken kún» romanınıń bas qaharmanı.

253- soraw: Bul sport túri 1900-jıldan baslap Olimpiada oyınlarından jay alǵan. 1953 jıldan

jaxon hám Evropa chempionatlari ótkeriledi. Halqaro federatsiyasi FEI 100 ge jaqın mámleketler milliy federatsiyalarini birlestiradi. Ózbekstannıń bul sport federatsiyasi FEI ga 1993 jıldan aǵza. Bul qaysı sport túri?
Juwap : At sportı.

254- soraw: Ózbekstan hám bir qansha mámleketlerde ol 735, 499 vt, AQSh hám Ullı Britaniyada bolsa 745, 7 vt. Buǵan qaray, AQSh hám Evropada olar bizdagiga qaraǵanda sal quwatlılaw ekanda degen hulosaga keliw múmkin. Olar kimler yamasa neler?

Juwap : Atlar (Gáp «ot kúshi» quwat ólshem birligi haqqında ketmekte).

255- soraw: Bul waqıya Bangkokda 4 ret, Dehlida 2 ret, Manila, Tokıo, Jakarta, Tegeran, Seul, Pekin hám Xirosimada 1 ret júz bergen. Onıń aqırǵısı qayda júz bergen?

Juwap : Qubla Kareyanıń Pusan shaxrida (2002 jıl ).
Túsindirme: Gáp Aziya oyınları haqqında ketmekte.

256 - soraw: Ol ıǵallıq yerni yoqtiradi. «Tagim kól bolsın, denem shól bolsın» degen naqıl xam bar, bunı baǵmanlar onıń tilinen aytıwǵan. Ol ne?

Juwap : Ánjir tereki.

257- soraw: Xalqımızda dexqonlarning piri-Baba Dexqon, jılqichilarniki -Qambar áke, siyir boquvchilarniki - Záńgi áke, eshki boquvchilarniki - Saksak áke, poyafzal tigiwshi qol ónermentilerniki - Babası Parado'z, temirshi ustalarniki - Turmısı Dovud bolǵan. Qoy boquvchilarning piri kim bolǵan? Juwap : Qoyshı áke.

258- soraw: Xalqımızda arpa og'sa, kanduginingni (g'alla salatuǵın jay) dúzet, biyday og'sa, sabanlarxonangni degen sóz dizbegi bar. Bunı qanday anıqlama beriw múmkin?
Juwap : Arpa og'sa (basın kótere almay bir tárepke og'sa) sayada doni tolıwıb, zúráátli boladı, biydayda bolsa bunıń birotala hákisi boladı.

259 - soraw: Abu Ali ibn Sino «Medicina nızamlari» shıǵarmasında oǵan sonday tariyp berediler: «Ol gúl hám basqa zatlardıń ústine túsetuǵın, kózge kórinbes shıq bolıp tabıladı, ol sonday bir bug'ki, joqarıǵa kóterilip, hawada yetiladi hám keshesi geweklesip tómenge túsedi». Ol ne?

Juwap : Pal.

260 - soraw: Orta Aziya xalıqları onı «to'qson» dep ataǵanlar. Taǵı buǵan ıqtıyat maydanınan 10 ni qosıp, betke to'lg'azib, «Sad pok» dep júrgizgenler. Olar neni sonday ataǵanlar?

Juwap : Qishni.

261- soraw: Xalqımızda «Baloning mıńı Sirda, biri qirda» degen naqıl bar. Bul naqıl ne haqqında aytılǵan.

Juwap : Sirdaryo dáryası haqqında.
Túsindirme: Ilgeri Sirdaryo júdá kóp tamaqtasıb, onıń boyında jasawshı xalqqa kóp jetken zıyanlar jetkezgen, qirga shıǵıp ketken xalıq bolsa, bunday ofatga dús bolmaǵan bolar edi.

262- soraw: Ótken zamanda birpara oqlig'i (sút, qatıq ) joq xojalıqlarǵa siyirı barlar hurmada qatıq alıp kelip bererdiler. Bul hurmalarni qaytarıp berip atırǵanlarında oǵan bir zat salıp beriwgen.

Ne salıp beriwgen?
Juwap : Moliga jem bolsın dep kepek salıp beriwardi.

263- soraw: Etnograf Snesarev sonday jazadı : «Xorezmde ol tuwrısında «Ol xudoga yadlaw aytadı» derdilar. Bunnan tısqarı, Xorezmde ol óz jumısın waqıtsız júz etse, oǵan salıstırǵanda keskin sharalar ko'rilib, gellesi alınǵan». Bir minutadan keyin sol gellesi alınǵandı atınıń aytıń.

Juwap : Qoraz (waqıtsız qichqirganida).

264- soraw: Xalqımızda «Qasqırdıń yesa da, yemasa da awızı qan» degen naqıl bar. Bul naqıldıń mánisi bárshemizge málim. Lekin bul sóz dizbegi biykarǵa aytılmaǵan. Bul sóz dizbeginiń payda bolıwına ne sebep bolǵan?

Juwap : Qasqır mudami awızın ashıp, qızıl tilin osiltirib júrgeni ushın awızı qanday bolıp kórinedi.

265- soraw: Awıl ho'jaligi pánleri doktorı, professor Z. Tursunxo'jaevning jazıwısha, eger bul naqılǵa ámel etilse, hasıldarlıq gektarına 3 tsentnerdan 6 tsentnergacha joqarı boladı. Bir minutadan keyin sol naqıldı aytıp beriń.

Juwap : «Jer haydasang gúzek hayda, gúzek haydamasang júz hayda».

266 - soraw: Xalqımıza «Shójeni kuzda sanaydilar» degen naqıl bar. Shójeni nege áyne kuzda sanaw kerek?

Juwap : Báhárde máyekten shıqqan shójeni kuzgacha shay, túlki hám b.jeb kuzgacha olardıń sanı azayıp, ózin eplab alǵan shójelergine qaladı. Áyne sonda sanaw kerek deyilmoqchi.

267- soraw: Onıń «qulog'i shunaq bolmaydıin, ayaǵı aqsaq yamasa kesel bolmaydıin; salimul aǵzası benuqson bolsın» degen shártleri bar. Bul shártler nege salıstırǵanda aytılǵan?

Juwap : Qurbanlıqqa shoqmaratuǵın qoy.

268- soraw: Xalqımızda «Ko'rmoq bar jew joq» degen naqıl bar. Qayda ko'rmoq bar jew joq?

Juwap : Diniy túsiniklerge kóre, jánnette barlıq noz-naǵıymetler, azıq-túlikler bo'larmish. Biraq olardı tap tushda kórgen sıyaqlı kóriw múmkin emiw-ol jeb-ishib bolmaydımish.

269 - soraw: AQSh dıń 17-prezidenti Endryu Jonson basqa prezidentler bir kásip wákillerine

isenip tapsıratuǵın jumıstı ózi ámelge asırǵan. Bul jumıs menen shuǵıllanıp joqarı dárejege jetken insanlar da bar. Bul qanday jumıs bolıwı múmkin?
Juwap : Tigiwshilik. Endryu Jonson óz lipasların ózi tikn.

270-