Составитель

Курс лойиҳасига топшириқ
Курс лойиҳасида уч фазали, икки чулғамли мойли совутиладиган трансформатор лойиҳалансин. Курс лойиҳаси топшириғида қуйидаги катталиклар берилиши лозим:

Номинал куввать	Sн =30 кВА
Фазалар сони	m = 3
Частота	F = 50 гЦ
Номиналкучланиш: ЮК.Чулгам КК.Чулгам	Uн2= 10000 В Uн1= 690 В
Схема ва уланиш синфи	Юулдуз - Учбурчак–
Киска туташув кучланиши	Uк= 3%
Киска Туташув кувват йуколиш	Pк= 8500 Вт
Салт ишлашда кувват йуколиши	Pх= 1680Вт
Салт ишлашдаги ток	Iо=1.5%
Чулгам материали	Медь

ТРАНСФОРМАТОРЛАРНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА ИШЛАШ ПРИНЦИПИ
Ўзгарувчан ток кучланишини бир қийматидан частотасини ўзгартирмасдан бошқа қийматига ўзгартирувчи электромагнит аппарат трансформатор дейилади. Трансформаторлар кучланишни ўзгартиргич сифатида кўп соҳаларда, ҳар хил мақсадларда фойдаланилади. Хусусан, электр энергиясининг узоқ масофаларга узатишда ва истеъмолчиларга тақсимлашда трансформаторларнинг аҳамияти катта. Электр тармоқларида истемолчиларни электр энергияси билан таъминлаш учун ишлатиладиган трансформаторлар куч трансформаторлари деб аталади.
Трансформаторлар, шунингдек электр ўлчаш қурилмаларида, электротехника ускуналарида, электроника ва ҳоказо соҳаларда қўлланилади. 2-расмда бир фазали трансформаторнинг ишлаш принципи ва тузилишига доир схема берилган.
Ферромагнит ўзакка ўралган бирламчи W₁ ва иккиламчи W₂ чўлғамлар мавжуд. Электромагнит майдон ўзакнинг ўлчамлари билан чекланган, чунки пўлатдан ясалган ўзакнинг магнит ўтказувчанлиги _эм магнит ўтказувчанлиги  ҳавонинг магнит ўтказувчанлигидан анча катта, яъни _эм > , _п » _х.
Бирламчи чўлғам манбага уланган бўлиб, иккиламчи чўлғам истеъмолчининг қутбларига уланади. Электр энергияси бирламчи чўлғамдан иккиламчи чўлғамга ўзгарувчан электромагнит майдон орқали ўтади. Бирламчи чўлғамдаги ток ўзиндукция ЭЮК ҳосил қилади ва бу ЭЮК электромагнит индукция қонунига асосан:

Бунда:  = _m  sin  - трансформатор ўзагидаги магнит оқим.

Бу ифодалардан ЭЮКнинг ҳақиқий қийматини топамиз:

Бирламчи ва иккиламчи чўлғамларнинг ЭЮКлар нисбатини трансформаторлаш коэффициенти дейилади впа ҳар иккала чўлғам ягона магнит оқим таъсирида бўлгани учун:

Агар К>1 трансформатор пасайтирувчи дейилади, чунки бу ҳолда E₂1, агар K>1 бўлса, трансформатор кучайтирувчи дейилади, чунки бу ҳолда Е₂>E₁.
Салт юриш режимида, яъни иккиламчи чўлғам узилган ҳолда: