Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov


Download 6.86 Mb.
Pdf ko'rish
bet133/148
Sana20.10.2023
Hajmi6.86 Mb.
#1711906
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   148
Bog'liq
9-sinf Ozbekiston tarixi 2014-yil [uzsmart.uz]

0 ‘zingizni sinang!
I
A n b a r o tin - . . .
M u q im iy - . . .
Z a v q iy - . ..
Jadid adabiyotida 1910-yilda Abdulla Qodiriy ilk nasriy asarlarini e ’lon 
qildi. Adib o ‘zining hikoyalari, felyetonlari va pyesalari bilan Turkiston zi- 
yolilari hamda xalq ommasi orasida keng tanildi. Uning «Juvonboz» hikoya- 
si, «Baxtsiz kuyov» pyesasi va qator romanlarini xalq sevib o ‘qiy boshladi.
Nasrda ijod qilish xalq uchun eng ommabop va 
tushunarli adabiyot shakli edi. Shuning uchun ham 
jadidlar o ‘z g ‘oyalarini keng xalq ommasiga singdi- 
rish maqsadida nasr janridan keng foydalanganliklari 
ham bejiz emas edi. Jadidlar xalqqa yaqinlashishning 
eng samarali yo‘li sifatida xalq milliy teatrini yara- 
tishdi. 1911—1913-yillarda Turkistonning turli sha­
harlarida teatrlar tashkil etildi. Adiblar ular uchun
pyesalar yozishdi. Sahnada yangragan ona tilidagi 
nutq va teatr aktyorining harakatlari xalq ommasiga 
nisbatan qudratli ta’sir vositasiga aylandi.
Jadid teatrlarida 1911-1917-yillarda 25 ta pyesa 
A bdulla Q od iriy 
namoyish etildi, ular xalq ommasi orasida eng mash-
140


hur asarlar ga aylandi. Bu paytda spektakllarning aksariyati ochiq sahnalarda 
qo‘yilib, ularga ko‘plab tomoshabinlar tushgan. Ilk o ‘zbek tomoshabinlari 
uchun jadidlar qo‘ygan pyesalar axloqiy tarbiya maktablariga aylandi.
Jadidlar rahnamosi Mahmudxo‘ja Behbudiy tomonidan yozilgan mash­
hur pyesa - «Padarkush»da otalar va bolalami bir-biriga nisbatan shafqatsiz 
mavjudotlarga aylantirgan m a’naviy qashshoqlik, mol-mulkka ruju qo‘yish 
qattiq qoralangan edi. Unda yot odatlaming kirib kelishi jamiyat uchun 
muqaddas boMgan oilani yemirishi ko‘rsatib berildi. Nusratilla Qudratilla 
qalamiga mansub «To‘y» asarida oilaviy va shaxsiy fojialar sababchisiga ay- 
langan serchiqim ba’zi urf-odatlar va an’analar tanqid ostiga olindi. Pyesada 
oila boshligMning serhasham sunnat to ‘yi uchun puli yetmay qolganida qarz 
olishga majbur boMganligi va ko‘p oMmay toMovga layoqatsizligi oqibatida 
qarzdoming qamoqqa olinishi ko‘rsatilgan.
Shu kabi tarbiyaviy ahamiyatga ega, m a’naviy boy adabiyot xalq ongini 
uyg‘otuvchi eng muhim vosita boMdi. Uning atoqli namoyandalari esa soha 
rivojiga ulkan hissa qo‘shdilar.

Download 6.86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   148




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling