So’z birikmasi va gap (2 soat) reja

Adabiyotlar 
1. Abdurahmonov G‘., Shukurov SH., Mahmudov Q. O‘zbek tilining tarixiy 
grammatikasi. – T.: O‘qituvchi, 2008. 
2. Ashirboev S., Azimov I., Rahmatov M., G`oziev A. Eski o`zbek tili va yozuvi 
praktikumi. – T.: Ijod, 2006. 
3. Tursunov U., O‘rinboyev B., Aliyev A. O‘zbek adabiy tili tarixi. - T.:
O‘qituvchi, 1995. 
Nazorat savollari 
1. Qadimgi turkiy va so’nggi davrlar tilining strukturasi bilan hozirgi zamon tili 
strukturasini qanday qiyoslash mumkin? 
2. Sintaksisdagi o’zgarishlar nimalar bilan bog’liq holda ro’y bergan? 
3. Sintaktik kategoriyalar tarixi o’rganilar ekan, qaysi kategoriyalar bilan bog’liq. 
3. Sintaksis taraqqiyotidagi birinchi va ikkinchi omili? 
4. O’zbek tiliga fors-tojik tilining ta’sirini izohlang? 
5. Qadimgi turkiy tilda so’zlar, asosan, qanday munosabatga kirishgan? 
6. Bitishuv munosabatiga kirishgan so’zlarning taraqqiyotidagi ikkinchi hodisani 
izohlang.
7. Ko’makchili boshqarish sohasida bo’lgan taraqqiyotni nima bilan izohlash 
mumkin?
8. XVI asr yodnomasi Boburnoma asarida tojikcha izofa juda kam qo’llanganligini 
qanday izohlaysiz?
9. Eski va ayniqsa qadimgi turkiy tilda ega jumlada qanday ifodalangan? 
10. Eganing qaysi shaxsga taalluqli ekani jumlaning umu miy mazmunidan 
anglashiladi yoki ega I yoki II shaxsga oid bo’lganda, qaysi formalari orqali 
bilinib turadi? 
11. Nechanchi shaxsga oid kesimlarning shaxs qo’shimchalari bo’lmaydi? 
12. Ega I va II shaxsda ham ifodalanda qanday ma’no ifodalanadi? 
13. Qadimgi turkiy tilda eganing qaysi kelishik formasida kelishi xarakterlidir
(Ichra ashsiz, tashra to’nsiz (KT)?  
14. Qaysi kelishik bilan kelgan so’zning kesim vazifasida kelishi eski adabiy til 
uchun xarakterlidir?
15. Qadimgi va ilk turkiy tilda qaysi forma bilan ifodalangan aniqlovchilar ko’p 
qo’llangan? 
16. To’ldiruvchining davrlar bo’yicha taraqqiyoti ikki ma sala bilan — 
to’ldiruvchi vazifasida kelgan so’zning shakliy taraqqiyoti va bu xil so’zning 

---

kesim bilan semantik munosabatidagi o’zgarishlar bilan bog’langandir. 
Ushbu fikrni izohlang?