Sport inshootlarining klassifikatsiyasi Yopiq sport inshootlarining hajmiy-rejali yechimi

Yopiq sport inshootlarining hajmiy-rejali yechimi

Sport inshootlari tarkibiga xonalarning uchta guruhi kiradi:

- sportchilar uchun xonalar; - tomoshabinlar uchun xonalar; - yordamchi xonalar.
Sport zallarini ikkinchi qavatdan balandroqda joylashtirmaslik maqsadga muvofiqdir. Birinchi qavatda, odatda, og‘ir atletika, yengil atletika, futbol, sport gimnastikasi zallari joylashadi. Pol yuzasi silliq, gorizontal va sirg‘anchiqmas bo‘lishi lozim. To‘p bilan o‘ynaladigan sport o‘yinlari uchun mo‘ljallangan zallarda derazalar va chiroqlarni to‘p zarbasidan shikastlanishini oldini oluvchi mustahkam konstruksiyalar ko‘zda tutilishi zarur. Ushbu konstruksiyalarning poldan 1,8 metr balandlikkacha bo‘lgan qismida turtib chiqqan joylar va botiqliklar, deraza o‘rinlari va o‘yiqlari bo‘lmasligi kerak. Sport zalining sport uskunalari olib kiriladigan eshiklari, shuningdek uskunalar saqlanadigan inventar xonalariga o‘tish yo‘llarining eni 1,8 metrdan kam bo‘lmasligi lozim. Inventar xonalariga o‘tish yo‘llarini to‘ldirmaslikka yo‘l qo‘yiladi. Yengil atletika yoki futbol bo‘yicha o‘quv-mashq mashg‘ulotlarini o‘tkazish uchun mo‘ljallangan zallar qoshida, shuningdek bitta binoda uchta va undan ortiq boshqa vazifalar uchun mo‘ljallangan sport zallari mavjud bo‘lganida yakka tartibda jismoniy mashg‘ulotlar bilan shug‘ullanish uchun 12x6x4 m o‘lchamli umumiy xona ko‘zda tutilishi zarur.
Sportning har xil turlari uchun sport zallarining parametrlari quyidagi jadval bo‘yicha qabul qilish tavsiya etiladi.

Sport turi	Uzunligi, m	Eni, m	Balandligi, m
Akrobatika	36	18	6
Badminton	15	8	7
Basketbol	28	16	7
Boks (ring o‘lchamlari 6x6)	18	12	4
Og‘ir atletika	18	9	4
Tennis	36	18	8
Kurash	24	14	4
Qilichbozlik	22	14	4
Voleybol	24	15	8
Badiiy gimnastika	22	15	7

Ta’kidlash zarurki, sport zalining balandligi turtib chiqqan konstruksiyalarning eng pastki qismigacha me’yorlanadi.

Sportchilar uchun yechinish-kiyinish xonalari sport zallari bilan bevosita yoki yo‘lak orqali bog‘langan bo‘lishi zarur.
Sport zali qoshidagi yechinish-kiyinish bloki tarkibiga quyidagilar kiradi:

• 
  kiyim almashtirish xonasi – bir sportchi uchun 2 m2;
  
• 
  kiyimlarni saqlash uchun garderob – bir sportchi uchun 0,7-0,78 m2;
  
• 
  dushxonalar – 7 ta sportchi uchun bitta dush;
  
• 
  sanitariya bloklari – bir smenada shug‘ullanuvchi 30 ta ayol uchun bitta unitaz; bir smenada shug‘ullanuvchi 50 ta erkak uchun 1 ta unitaz va 1 ta pissuar;
  
• 
  tambur-shlyuz, oyoq vannasi bilan – bir smenada shug‘ullanuvchi 20 sportchi uchun 1 ta vanna, bitta vanna o‘lchamlari 1х0,85 м².
  

Dushxonalar bevosita yechinish-kiyinish xonalari bilan, murabbiylar dushxonalari esa – murabbiylar xonasi bilan bog‘lanishi lozim.
Instruktorlar va murabbiylar xonalari bir o‘rin uchun 2,5 m2 hisobidanloyihashtiriladi, lekin bu xonalarning maydoni 9 m2 dan kam bo‘lmasligi kerak.
Sport korpus tarkibida bitta yoki bir nechta zal, yordamchi xonalar, ba’zida esa basseyn bo‘lishi mumkin.
Yopiq basseynlar tarkibiga quyidagilar kiradi:

• 
  suzish uchun hovuzlar, o‘lchamlari:
  

50х24х1,8-2,3 м;
25х24х1,2-1,8 м;

• 
  yechinish-kiyinish xonasi, dushxonalari va sanitariya bloklari bilan;
  
• 
  murabbiylar xonalari, dushxona va sanitariya bloklari bilan; - texnik xonalar.
  

Yopiq va ochiq basseynlar hovuzlarining perimetrlari bo‘yicha kengligi 1,5-2,0 metrdan kam bo‘lmagan yo‘lakcha ko‘zda tutilishi lozim. Bu yo‘lakchaning tramplinlar va sakrash minoralari joylashgan yerdagi kengligi, ushbu qurilmalar o‘lchamlarini hisobga olgan holda, 4 metrdan kam bo‘lmagan qilib belgilanadi. Basseynda shug‘ullanuvchilar uchun dushxonalar o‘tish yo‘llarida joylashtirilishi zarur, sanitariya uzellari yechinish-kiyinish xonalari bilan bevosita bog‘lanishi va shunday joylashtirilishi kerakki, dushxonalardan o‘tmasdan turib, hovuzlarga o‘tish mumkin bo‘lmasligi lozim.Sun’iy muz bilan qoplangan yaxmalaklar va konkida yugurish yo‘laklari tarkibiga muzli yuza hosil qilish uchun zarur bo‘lgan barcha muhandislik va texnik xonalar majmuasi (freonli qurilmalari uchun kompressor xonalari, suvni yomg‘ir kanalizatsiyasiga chiqarib tashlash kanallari va hk.) kirishi lozim. Issiqlik o‘tkazadigan materiallardan tayyorlangan quvurlar bilan yaxlit tarzda bajarilgan sovituvchi plita konstruksiyasini hisoblashda muz holatini parvarish qiluvchi mashinalardan tushadigan vaqtincha yuklamalar hisobga olinishi zarur.
Yopiq yaxmalaklar zallari sport zallariga qo‘yilgan talablarga to‘liq javob berishi lozim. Ochiq yaxmalaklarda quyidagilar ko‘zda tutilishi kerak: isinish uchun vestibyul, kiyim almashtirish kabinalari – isinish va dam olish joylari, prokat xonalari, quritish xonalari, o‘quv sinflari, ma’muriyat xonalari.