Statistikasi

, _ Z 
Z '^o^o
Lining dinamikasiga ikkita omil ta ’sir qiladi: to'lov koefntsiyenti 
va mol-mulk turlari bo'yicha sug'urta summasining miqdori. Ulaming 
liar binning rolini aniqlash uchun doimiy tarkibli zararlilik indeksi 
va tarkibiy siijishlar indeksi hisoblab chiqiladi.
Doimiy tarkibli zararlilik indeksi quyidagiga leng bo'ladi:
Z 
. Z ^1^0
Z s , ■
Z s ,
Bu indeks o‘rtacha zararlilik dinamikasining faqat bir xLI hajmdagi 
sug‘urta summalarining zararlilik koeffitsiyenti hisobiga boMadigan 
dinamikasini tavsiflaydi. 0 ‘rtacha zararlilik dinamikasiga sug‘urta 
summalari tarkibi o'zgarishining ta ’siri quyidagi formula bo'yicha 
hisoblanadi:
Z ‘^l?0 , Z ‘^0^0
237

---

0 ‘rtaclia miqtiorlarningvazniari koeffitsiyem va foizlarda ifodalan- 
gan sug'urta summalarining nisbiy ko‘rsatkichlari bo'lishi mumkin. 
Moi-muJk lurlari bo'yicha sug'iirta summalari miqdorini (S.2-jadvalga 
qarang) iilaming unuimiy siig'urta snmmasidagi iilushlari bilan alinash- 
tirsak (d^ = S .; c S), yuqoridagi fonnulalar qiiyidagi ko'rinishni oladi:
r!ц =
Z
 
j  — o ‘zgaruvchan tarkibli indeks, 
/0
^ ~ 
d ~  o'zgarmas tarkibli indeks,
, 
Z
^0^.,
‘
ts
~ Y ' a d ~  
siljishlar indcksi
Ч 
f) s^^
8.2-jadval
Uy-joy mol-mulkini ixtiyoriy sug‘urtalash indekslarini hisoblash
мы^
mutlc luri
Bazis davri
Hisobot davri
sug'urta 
sumrtuisl. 
mliT. so'rn
&ug'ur(a 
EO'lDVlari, 
win so'77}
zararliTik
kocfTiisi-
venli
SUg'LiTtH
sunimas'k
ulushi
sug'urta 
sum mas i, 
tnhi. io'in
sug'una 
to'lovla' 
ri. min. 5П^ТТк
zaniJlilik
Jctwili-
sug'uita
wmmasi
ulu.sbi
№1
2 4 000
6000
0,25
0,25
30000
90 0 0
0 ,3 0
0 ,3 0
№2
7 2 000
19440
0 ,2 7
0,75
7 0 000
18200
0 .2 6
0 ,7 0
Jam i
9 6 000
25440
0 ,2 6 5
1,00
100000
2 7200
0 .2 7 2
1,00
Zararlilikningo'rtacha darajalarini mol-mulk lurlari bo'yicha oltn- 
gan urn urn iy ko'rsatkichlardan foydaianib hisoblash mumkin (8.2- 
jadval ma’lumotlari asosida);
-
25440
Я a =
.................... ^
0.265
-
27200 
^
9i = _____ = 0,272
96000 
' '
100000
0 ‘rtacha zararlilik indeksi quyidagiga teng bo'ladi;
Iq=0,272:0,265=1,026 yoki 102,6%
Xuddi shu miqdorni o'zgaruvchi tarkibli indeks formulasini 
qo'llab ham oltshimiz mumkin:
0,3x0,3 + 0,26x0,70 _ 0,272 
0,25x0,25 + 0,27x0,75 “ 0,265
= 1,026
yoki 102,6%
238

---