Стилистика тилшуносликнинг ажралмас қисми бўлиб, у бадиий нутқнинг ифодаланиш услублари, уларнинг таъсирчанлиги ва умуман инсон нутқини ўрганадиган фандир


Download 333.35 Kb.
bet9/88
Sana07.04.2023
Hajmi333.35 Kb.
#1340269
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   88
Bog'liq
стилистика

Слэнг (арго). Баъзи олимлар слэнгни оғзаки нутқнинг асоси деб ҳисоблайдилар ва унитурлича талқин этадилар. Слэнг деганда мавжуд бирон бир тушунчани ифодалаш учун янги ном вужудга келтиришни тушунамиз. Баъзан слэнг қўпол бўлиши, юмористик таъсирни ифодалаши мумкин.
Слэнгни ёшлар слэнги, талабалар, ўқувчилар слэнги ва бошқа алоҳида гуруҳлар слэнги тарзида гуруҳларга ажратиш мумкин.
Ўзбек тилшунослигида бундай бирликларарго атамаси билан юритилади.
Табиийки, слэнг оғзаки нутқда катта эмоционал кучга эга. Слэнгнинг ёзма нутқдаги вазифаси — бу қаҳрамон тили хусусиятини яратиш ва асосан атрофдагилардан бирор нарсани сир тутиш орқали ўз фикрини сухбатдошига етказиш ва шу билан атрофидагиларда ғалати холат вужудга келтирищ туфайли таъсир этишдир. Ўзбектилида айрим rypyҳлap нутқида учрайдиган қуйидаги сўзларни арголар тарзида келтириш мумкин: лой (пул), бедана (тўппонча), перо (пичоқ), хит, дего(бегона), дар (гўзал) кабилар.
Ҳозирги ўзбек адабий тилида слэнглар (арголар) қизиқишлари, машғулотлари, ёшлари бир хил бўлган жуда тор доирага мансуб кишилар қўллайдиган, маъноси шундай кишиларга тушунарли бўлган сўзлардир. Улар умумхалқ тилига оид сўзлардан бўлса-да, аммо бундай сўзлар ҳам, кенг халқ оммасига тушунарли бўлмайди. Инқилобга қадар ўзбек тилида отарчилар, ўғрилар, савдогарлар арголари бўлган. Мисоллар:
1. Отарчилар аргосидан: якан(пул), жо (йўқ), хасут (нон).
2. Ўғрилар аргосидан; хариф (пул эгаси).
3. Безорилар аргосидан: атас (душман, бошлиқ,хит (мили­ционер) каби.
Jargons.Traditionally jargon is defined as the language difficult to understand, because it has a bad form or spoken badly. Sometimes jargon may stand for the language which is full of technical or special words. The vocabularies of jargon are ihe words existing in the language but which have acquired new meanings: there are the jargon of thieves, of jazz people, of the army, of sportsmen, etc. People who are far from that profession may not understand this jargon. Here are some examples: grease (money), loaf (head). Here are some illustrations from student's jargon: a lexer (a student preparing for a law course), exam (examination), math (mathematics), trig (trigonometry), ec (economics), prof (proffessor); military jargon: a big gun (an important person), GI(Government Issue — a label of American soldiers), a sewing machine (a machine-gun), an egg (an unexperienced aviator, pilot).
The following jargon words are often used in spoken language: He's a big shot (he is an important person), He's a fly boy (a dodger, a cunning person, an old fox), what a dull dog! (an unexperienced person). If Ibuckle down, I can learn it (If I mobilize all my efforts, I can learn it); If you offered me the job, I'd jump at it (If you offered me the job, I would accept it immediately); It gives me аbuzz(It gives me a feeling of excitement); Give me a buzz (telephone me).
Many of jargon words are based on the use of the transferred meanings of words: He was a great gas (talked too much without saying anything useful or interesting). Don't be such a drip (Don't be such a'dull, insipid person). I'll brain you (I'll break your head); to put on a bag (to kill).
Жаргонлар. Жаргондегандатилдамавжудбўлганҳамдаянгимаъноолгансўзлартушунилади. Чунончиспортчилар, музикачилар, харбийлар, ўғрилар, жаргонлари мавжуд. Жаргонларфақатўшасоҳалардагикишиларгагинатушунарли. Лекинкенгоммаўртасидаоғзакинутқдаишлатиладиганжаргонлар ҳамбор: шапкаси(биланбермок;), сўлкавой(10 сўм), қуруғини(чўз), латта(йигит), лой, соққа (пул), дор(гўзал), хит, дего(бегона), қайчи(ревизор), сувқилмоқ(молнибировгаоширмоқ, сотмоқ), чўтал(қиморўйинларидаютганпул). Талабалар нутқига оид жаргонлар: автомат (зачёт олмоқ), шпора, шора (шпаргалка), пара (дарс). Жаргонлар аргонларга анча яқин туради ва бадиий адабиётда улар бажарган вазифаларни ўтайди. Ўрнига қараб асарга бадиийлик бахш этади, бадиий нутқнинг таъсирчанлигини оширади.

Download 333.35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling