Stomatologik asbob va ashyolar

Kompozit plomba ashyolar tasnifi
Kompozitsion ashyolar noorganik toidirgich zarrachasining hajmi va 
polimerizatsiya turiga qarab ajratiladi.
Kompozitsion ashyolaming zarracha hajmiga qarab tasnifi F. Lutz va 
R.W. Phillips (1983) tarafidan ishlab chiqilgan:
- makro toidirilgan kompozitlar;
- mini toidirilgan kompozitlar;
- mikro toidirilgan kompozitlar;

---

- gibrid kompozitlar;
-mayda dispers gibrid kompozitlar;
- nogomogen mikrofillangan kompozitlar.
Makro to'ldirilgan kompozitlar tarkibiga anorganik to ‘ldirgich hajmi 2 
dan 30 mk ga b o ig an zarralar kiradi. Birinchi kompozitni R.L. Bowen 
kvars unini silan bilan qayta ishlov berish yo‘li orqali zarracha hajmini 30 
mk ga yetkazib ishlab chiqargan. Ular boshqa plomba ashyolaridan nisbatan 
yuqori estetik, chetki yopishish xususiyatining va fizik-mexanik xususiyat- 
larining yuqoriligi bilan ajralib turadi. Keyingi tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, 
ular yomon silliqlanadigan va pardozlanadigan, yuzasi g badir-budur va rang- 
gi o ‘zgaruvchandir. Zarrachasi hajmi 1-8 mk b o ‘Igan markofillar small 
particle macrofilled system - deb, ba’zan yarim pardozga beriluvchan ashyo; 
10 mkm va undan ortiq zarracha hajmli ashyolar esa pardozga berilmaydi- 
gan ashyo sifatida baholanadi.
Makrofillarga taalluqli:
“Prizmafil” (“Caulk”), “Consise”, “Volux” (“3 M ”), ’’Estilux” (“Kul- 
zer”) va boshqa ashyolar ham bor.
Ulaming ko‘pi hozirda ishlab chiqarilmaydi. Mini to ‘ldirilgan kompozit 
ashyosi - to‘ldirgich hajmi - 1-5 mk, ba’zan 3-5 mk zarrachalari ham 
uchrab turadi. Zarracha hajmining kamayishi hisobiga ulaming umumiy 
maydoni kattalashadi.
Bu guruhga «Stomadent» misol bo‘ladi.
Mikrotoldirilgan kompozit ashyolar. Kompozitsion ashyolar yaratil- 
ganidan 10 yil o ‘tgach, tarkibida kremniy dioksidi va boshqa to ‘ldirgichlami 
saqlovchi m ikrotoidirilgan kompozitsion plomba ashyolari ishlab chiqarila 
boshlandi. U alohida zarrachalari sharsimon ko‘rinishga ega bo‘lib, silisium- 
metraxloran gidrolizi asosida tayyorlandi. Hosil b o ‘lgan mayda dispersli 
zarrachalar mikrofil to ‘ldirgichdan 1000 marta kam b o lib , ularning yuzasi 
1000 barobar kattalashadi. Zarrachaning odatdagi hajmi 0,04 - 0,4 mik- 
ronni, tarkibi taxminan 30-50 foizni , o ‘rtacha 35-37 foizni tashkil etadi. Bu 
ashyoning mustahkamligini pasayishiga olib keladi, to ‘Idirgich zarracha yu- 
zasining kattaligi kokp miqdordagi organik bog‘lovchini talab qiladi. Boshqa 
tomondan bu plomba ashyolari silliqlash va pardozlashdan so‘ng oynadek 
yaltiroq yuzani hosil qiladi. M ikrotoidirilgan kompozit ashyo turlaridan 
yana biri nogomogen mikroto‘ldirilgan kompozit ashyolari hisoblanadi. Ular 
tarkibiga mayda dispersli kremniy dioksidi, m ikroto‘ldirilgan prepolimer- 
izatorlar kiradi. Bu massani tayyorlashda to ‘ldirgich tarkibiga polimerlash- 
tirilgan 18-20 mkm kattalikdagi zarrachalar kiritiladi.
Bunday plomba ashyolari silliq yuzaga, yuksak rang saqlash qobiliyati- 
ga, elastiklik va oson polirizatsiyalanish xususiyatiga ega.
Bu kabi plomba ashyolariga: “Silux plus” (“3 M”), “Helioprogress”, 
“Heliomolar” (“Vivadent”), “Multifilvs” (“Heraeus Kulzer”) “Sistil M” (“Bis- 
co”) va boshqalar kiradi.

---