Стратегик маркетинг Phd. Хакимов Зиёдулла Ахмадович

MARKETING REJASI
3. Amalga oshirish vositalari
4. Nazorat

Товар		Бозор
		эски	янги
	эски	Бозорга кириш	Бозорни ривожлантириш
	янги	Товарни ишлаб чиқариш	Диверсификация

И. Ансофф матрицаси
ПОРТЕРнинг беш рақобат кучлари
БКГ матрицаси

Нисбий бозор улуши		Нисбий бозор улуши
		юқори	паст
	юқори	“Юлдузлар”	“Сўроқ белгиси”
	паст	“Соғин сигирлар”	“Итлар”

GE ёки “Дженерал - Электрик” матрицаси

		Бизнес самарадорлиги
		Кучли	Ўртача	Кучсиз
Бозорнинг жалб этувчанлиги	юқори	Ҳимояланган позиция	Ишлаб чиқаришни кенгайтиришда инвестициялар	Ишлаб чиқаришни танланма кенгайтириш
	ўртача	Ишлаб чиқаришни танланма кенгайтириш	Танлаш, ёки даромадга мўлжалланган бошқариш	Чекланган кенгайиш, ёки “Ҳосилни йиғиб олиш”
	паст	Ҳимоя ва қайта мўлжални олиш	Даромадга мўлжал олиш, бошқариш	Тугатиш

Маркетинг дастурини ишлаб чиқиш бўйича тавсиялар
Бозор ривожланишини башорат қилиш

• ўхшаш товарни маҳаллий ишлаб чиқариш ҳажми;
• бозор улушининг ҳисоби;
• имконий сотиш ҳажми;
• сотишнинг инфратузилмаси тузилиши;
• тўловга кодир талаб даражаси ва динамикаси;
• кўзда тутилаётган нарх даражаси;
• товар сифати ва техник даражасига талаблар;
• хариднинг мотиви ва хулқ-атвор хусусиятлари;
• сервисни талаб этилиш даражаси;
• битта хариднинг ўртача ҳажми ва бошқалар.

Маркетинг дастурини ишлаб чиқиш бўйича тавсиялар
«Корхонанинг бозор стратегияси» бўлимида

• танланган мақсадли бозорда фаолиятнинг кутилаётган рентабеллиги;
• фирманинг режалаштирилаётган товар сотуви ҳажми;
• фирманинг бозор улуши динамикаси;
• талаб динамикаси ва потенциал талаб ўлчами.

• товарнинг янгилик даражаси;
• чиқарилаётган маҳсулот ассортименти;
• ушбу бозор сегментидаги ўхшаш товарлар ёки ўринбосар товарлар сони;
• ушбу бозор сегментини аниқ харидорлари эҳтиёжига унинг мос келиш даражаси;
• товар сифати;
• технологик мураккаблиги;
• сотишгача ва сотувдан кейинги хизмат кўрсатиш бўйича талаблар даражаси;
• стандартлаштириш ёки товар мослашувчанлигининг мақсадга мувофиқлиги;

• мақсадли бозорда товар сертификациясининг мажбурийлиги;
• мақсадли бозорда янги товарни ишлаб чиқиш ва сотиш рентабеллиги;
• инвестицияни қоплаш муддати;
• янги ассортиментни ўзлаштириш муддати ва уни оптималлаштириш;
• битта маҳсулот учун харажатлар ва бошқалар.

Маркетинг дастурини ишлаб чиқиш бўйича тавсиялар
Сотиш сиёсатини ишлаб чиқишда

• ушбу бозор сегментини сотув тармоғига талабномаси;
• фирма сотувини ташкилий тузилиши ва малакали савдо ходимлари сони;
• ушбу бозор сегментида сизнинг корхонангиз иш тажрибасини баҳолаш;
• воситачилар хизматларидан фойдаланишни мақсадга мувофиқлигини баҳолаш;

• воситачилар ёрдамида сотиш ҳажмининг ўсиш имкониятлари;
• воситачиларни фирмага нисбатан сиёсати;
• сотиш тизимини яратиш учун молиявий маблағлар мавжудлиги;
• шахсий сотув тизими ва муқобил таклифлар рентабеллигини солиштирма баҳолаш;

• бозорга мавжуд товарни етказиб беришни амалга ошириш;
• потенциал буюртмачилар сони;
• буюртмани тақсимлаш характери;
• сотишнинг географик концентрацияси;
• пировард истеъмолчиларнинг одатлари ва устун кўришлари;

• товарнинг ўзгарувчанлиги ва барқарор эмаслиги;
• фирма раҳбариятининг курашиш ҳаракатлари;
• сотиш каналини назорат қилиш ва ҳоказолар.

Маркетинг дастурини ишлаб чиқиш бўйича тавсиялар
Нарх сиёсатини ишлаб чиқишда

• рақобатчилар амалиётини ҳисобга олган ҳолда, фирма имкониятлари ва мақсадларига мос келувчи нархни ташкил этиш усулини танлаш;
• битта маҳсулот учун нарх даражаси;
• товарни яшаш даври босқичига мос нарх динамикаси;
• товарни янгилик даражаси, сифат фарқлари ва техник даражаси бўйича ассортиментда (номенклатура)ги нарх нисбати;

• мақсадли бозордаги рақобатлашаётган ўхшаш товар билан нарх даражаси муносабати;
• талабнинг эластиклик даражаси;
• функционал ва соф рақобат даражаси;
• мақсадли бозорга янги товар чиқариш учун нарх стратегиясини таналаш;
• сервис сиёсати, савдо маркасининг машҳурлик даражаси, сотиш каналининг узунлиги ва савдо воситачилари тури, етказиб бериш шарт-шароити, чегиртма тизимини ва бошқаларни нархга мос келиши.

Маркетинг дастурини ишлаб чиқиш бўйича тавсиялар
«Коммуникация сиёсати» бўлимида

• реклама сиёсати хусусиятлари;
• реклама аргументлари;
• реклама компанияси режаси;
• ушбу бозор сегментида кўзда тўтилган ва самарали реклама воситалари;

• реклама харажатлари ҳажми;
• реклама самарадорлигини баҳолаш усуллари;
• товар характерига рекламанинг мос келиши;
• реклама чора-тадбирларини товарнинг яшаш даври билан алоқаси;
• ярмарка ва кўргазмаларнинг асосий турлари ва уларда қатнашишининг имконий самарадорлигини баҳолаш;

• пировард истеъмолчилар ва сотиш бўйича воситачиларни рағбатлантириш воситаларини танлаш;
• сотишни рағбатлантиришга молиявий маблағлар ажратиш услублари, қайд қилинган фоизлар услуби, фойда суммасидан фоиз белгилаш услуби, келгусида кўзда тутилаётган ёки ўтган давр сотиш ҳажмидан ва ҳоказолар.