Strategik menejment

Xilma xillikning o‘sishi
Davlatlar millat va ellatlariga qarab farqlanadi. Bir tomonda YAponiyani oladigan bo‘lsak, aholisining asosiy qismi yaponlardan iborat. Boshqa tomonda Qo‘shma shtatlarni oladigan bo‘lsak, turli millatga mansub aholiga ega. Qo‘shma shtatlarni turli madaniyatga ega bo‘lgan turli xildagi millatlar bir joyga to‘plangan davlat sifatida e'tirof etishadi.
Qo‘shma shtatlarda turli millat vakillari “katta idish” ichidagi kabidir, turli guruhlar qo‘shiluvi, madaniy uyg‘unlashuvi etnik madaniyatini saqlagan holda istiqomat qilishadi.
Marketologlar bugungi kunda o‘z davlatida va davlatidan tashqarida ham yanada turli tuman xalqaro darajadagi bozorlarga duch kelishmoqda. Amerika aholisi deyarli 65 %, oq tanli lotin amerikaliklar 16 %, afrikaliklar 13 % ni tashkil etishadi. Amerikalik osiyo-amerikalik aholi endilikda umumiy aholining 4,7 % ni tashkil etadi, qolgan 1,3 % ni gavvayaliklar, Tinch okeani yashovchilari, hindular, eskimoslar, aleutlar yoki ikki va undan ortiq elatga mansub odamlar tashkil etadi. Bundan tashqari,AQSH da yashovchi 40 milliondan ortiq odam deyarli 13 % boshqa davlatlarda tug‘ilishgan. Milliy etnik aholi taxminlarga qaraganda yaqin 10 yilda ko‘payada. 2050 yilda lotin amerikaliklar 30 % ga yaqin, afroamerikaliklar 13 %, osiyoliklar 8 % gacha bo‘lishadi.
Ko‘pgina katta kompaniyalar, P&G, Wal-Mart, Allstate, Levi SHtraus Amerika banki va Xarli Devidson maxsulotlarni, e'lonlarni hamda bir va undan ortiq shu kabi guruhlarning aksiyalarini maxsus dizaynlashtirishni maqsad qilgan. Masalan, Xarlli Devidson yaqinda lotin amerikalik Xarli chavandozlarining iftixori va g‘ururi ramzi bo‘lmish tamg‘a va brend bilan munosabatlarini ishlab chiqishdi. Xarli hattoki Harlista jamiyatining a'zosi bo‘lish nimani anglatishi va o‘zlarining tajribalarini bo‘lishish uchun Ispaniyalik chavandozlarni ham taklif qildi. Bu masala Harlistas filmida Harlista ishtiyoqi va burchlarini kursatib berdi. Amerika sayohati - mukofot sovrindori tomonidan ishlangan. “Harlista bo‘lish” deydi bir reklamada “qo‘rquvsiz yashash, ochiq yo‘lning ruhini buy sundirishdagi qiyinchiliklarni enga bilish degani” deydi. Bundan tashqari, Xarli Devidson uzoq vaqt AQSH da Lotin Amerika mototsiklchilar assotsiatsiyasining lotincha Billboard Music Awards, Lowrider Tours, Los Angeles, Fiesta Broadway and one of the largest Hispanic motorcycle clubs larning tarafdori edi¹⁴.
Har xillik etnik mansublikdan tashqarida rivojlanadi. Masalan, ko‘pgina yirik kompaniyalar gomoseksual iste'molchilar uchun ham mo‘ljallangan. Birgina bahoga ko‘ra, amerikaliy katta yoshdagi 6-7 % turli jinsiy qiziqishga ega aholida $ 790 mlrd. dollargacha bo‘lgan to‘lov qobiliyati mavjud. Modern family and Glee, Brokeback Mountain va The Kids are all right nomli serial va filmlarda yoki jinsiy qiziqishini yashirmaydigan mashhurlar va davlat arboblari tufayli, misol uchun Nil Patrik Xarris, Ellen Dedjeneres, Devid Sedaris hamda Kongressmen Barni Frank singari tufayli LGBT lar (lesbiyanka, gey, biseksual, transseksuallar) bora bora jamoat nazariga tushib bormoqda.
Ko‘pgina OAV lar kompaniyalarga shu bozorga kirib borish imkoniyatini ochib berishmoqda. Misol uchun, Planet Out Inc., LGBT larga xizmat qiluvchi kungilochar OAV kompaniyalari bir nechta mvaffaqiyatli jurnallarni (Zamjtnik, Puteshestvennik) va veb-saytlarni (Gay.com i PlanetOut.com) taklif etishadi. Bundan tashqari, gigant OAV Viacom's MTV Network LGBT larning do‘stlari va oilalariga xizmat qilayotgan set, kabel televidenielar uchun Emblema taklif qilishmoqda. Bu emblema endilikda 46 million amerika xonadonlariga ko‘rinib turadi. Ameriprise Financial, Anheuser-Busch, Continental Airlines, Dell, Levi Strauss, eBay, J$J, Orbitz, Sears, Sony and Subaru kabi 100 dan ziyod yirik marketologlar emblemaga buyurtma berishdi.
Kompaniyalar hozir keng xilma xillikda LGBT jamiyatlari uchun marketing faoliyatini bilan bog‘liq maxsus e'lonlar tayyorlashni maqsad qilgan. Masalan, American Airlines maxsus LGBT savdo xodimlariga, gey-jamiyatlari tadbirlariga homiylik qiluvchilarga, geylarga xizmat qiluvchi veb-saytlarga taklif beruvchilarga ega. Aviakompaniyaning bu kabi mijozlarga e'tibori 2 barobarga ko‘p foyda olib keldi. Boshqa o‘ziga jalb etuvchi segment bu 54 million imkoniyati cheklangan Amerikalik aholi bo‘lib, ular afroamerikalik yoki lotin amerikaliklardan ko‘ra ko‘p. Ularning to‘lov qobiliyati yiliga 220 mlrd.dollarni tashkil etadi.
Imkoniyati cheklangan ko‘pgina odamlar - aktiv iste'molchilar hisoblanadi. Masalan, bir tadqiqot ishining aniqlashicha bir segment har yili 31,7 million biznes safarlari uchun 13,6 mlrd. dollar sarflar ekan. Agar ma'lum bir iste'mollar qoniqtirilganda edi safarlarga qilinadigan sarf-xarajatlar 2 barobarga ortgan bo‘lardi va 27 mlrd.dollarga etardi. Qanday qilib kompaniyalar imkoniyati cheklangan iste'molchilarni qamrab olishi mumkin. Endilikda ko‘pgina marketologlar imkoniyati cheklangan va sog‘lom insonlarning dunyosi bir ekanini tan olishmoqda. McDonald's, Verizon Wireless, Nike, Samsung, va Honda kabi marketologlar

o‘zlarining marketlarida imkoniyati cheklanganlarni ajratishgan edi. Misol uchun, Samsung and Nike paraolimpiya sportchilarining takliflarini qo‘llab-quvvatlashga va reklamalarini namoyish etishga kirishishdi.
Qo‘shma shtatlar aholisi turli tuman rivojlanayotgan bir paytda muvafaqqiyati marketing bozorlari o‘z imkoniyatlari doirasida tez o‘suvchi segmentlarga taalluqli dasturlarini rivojlantirishda davom etishmoqda